دوفصلنامه

---

هدف کلی این پژوهش تعیین ملاک‏های سنجش اثربخشی دوره‏های آموزش مجازی حوزوی است. آموزش‏های حوزوی ماهیتا و از جهات مختلف با آموزش‏های شغلی و دانشگاهی تفاوت دارد و از این رو برای سنجش اثربخشی آنها باید به این تفاوت‏های بارز توجه نمود. پژوهش حاضر براساس این ایده تلاش می کند با استفاده از روش‏شناسی پژوهشی کیفی و از طریق نظریه مبنایی چارچوبی برای سنجش اثربخشی دوره‏های آموزش مجازی حوزوی ارائه کند. شرکت کنندگان در این پژوهش 15 نفر از دست اندرکاران مجرب و متخصص در زمینه آموزش‏های مجازی حوزوی هستند که در موسسه‏های آموزش حوزوی و حوزه‏های علمیه مستقر در شهر قم مشغول به کار هستند. ابزار جمع‏آوری داده‏های پژوهش، مصاحبه اکتشافی و نیمه ساختاریافته بوده است. تحلیل داده‏ها طی سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی صورت گرفت. در مرحله کدگذاری باز 114 کد شناسایی و سپس شش مقوله مهم ایجاد شد. با چرخش‏های مکرر در مصاحبه‏ها، یک مقوله اساسی منتج گردید. براساس یافته‏های این پژوهش برای سنجش اثربخشی آموزش‏های مجازی حوزوی در لایه عمومی(سطحی) باید به شش مقوله شامل؛ ارزش‏های بنیادین آموزش‏های حوزوی، غایت‌‏های آموزش مجازی حوزوی، طراحی برنامه‏درسی، ویژگی‏های استاد، ویژگی‏های یادگیرنده (طلبه) و نتایج نگرشی و رفتاری توجه نمود که با توجه به ارزش‏های بنیادین حاکم بر فضای آموزش‏های حوزوی مجازی از ارتباط متقابل بین این عوامل شش گانه یک خصیصه مهم روحیه طلبگی اولویت پیدا می‏کنند. این ویژگی به عنوان لایه خاص (عمیق) در سنجش اثربخشی آموزش‏های حوزوی باید مدنظر قرار گیرد. ویژگی حس طلبگی دربرگیرنده مولفه‏های خرده‏تر مانند؛ زی طلبگی، کنجکاوی معرفتی و دینی، ساده زیستی، مهارت‏های تبلیغی، رعایت حرمت استاد، دریافت حس باطنی و یادگیری مداوم است.