دوفصلنامه

---

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه مؤلفه­های خلاقیت در کتاب درسی ریاضی پایۀ ششم ابتدایی است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل یک جلد کتاب‌درسی پایۀ ششم ابتدایی در سال تحصیلی 92-1391 است. حجم نمونه برابر با حجم جامعه انتخاب گردید. در این تحقیق به‌منظور اعتبار یابی و روایی صوری از دیدگاه­های صاحب‌نظران و متخصصان تعلیم و تربیت استفاده‌شده است و جهت پایایی با توجه به روش همبستگی پیرسون، ضریب توافق بین کدگذاران 89/0 به‌دست‌آمده است. ابزارهای این تحقیق، فرم تحلیل محتوا‌ با توجه به الگوی آموزش خلاقیت پلسک است. برای تحلیل محتوای کتاب‌ ریاضی پایۀ ششم ابتدایی از یک فرم کدگذاری شده استفاده شد، این کار طی چهار مرحله انجام گرفت: در مرحلۀ اول واحدهای فعال و غیرفعال کتاب‌ها مشخص گردید و در مرحلۀ دوم واحد‌های غیرفعال حذف گردید و در مرحلۀ سوم واحد‌های فعال بر مبنای شاخص‌های چرخۀ خلاقیت هدایت‌شدۀ پلسک، کدگذاری شدند و در مرحلۀ چهارم داده‌های حاصل از یافته‌های تحقیق با استفاده از شیوه‌های آمار توصیفی و روش تجزیه‌وتحلیل آنتروپی شانون مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل حاکی از آن بود که میزان توجه و درگیری با شاخص‌های الگوی خلاقیت پلسک و مقدار ضریب اهمیتهر یک از این شاخص­ها در کتاب ریاضی پایۀ ششم ابتدایی بسیار کم بوده و محتوای درسی کتاب مذکور بر اصول خلاقیت پلسک منطبق نیست و مطابق این دیدگاه کمتر می‌توانند در ایجاد و پرورش خلاقیت در یادگیرندگان مؤثر باشند.

---

هدف اصلی این پژوهش مقایسۀ عملکرد دانش­آموزان جهشی و غیرجهشی در به‌کارگیری مفاهیم و استدلالات­ریاضی و تأثیر جنسیت و خودپندارۀ ریاضی در عملکرد آن‌ها است. این مطالعه، بخشی از یک مطالعۀ­ طولی است که برای تجزیه­وتحلیل داده‌های آن، تحلیل­واریانس تک و چند متغیری دو عاملی با اندازه‌گیری مکرر استفاده شده است. این مطالعه نشان می‌دهد که در به­کارگیری مفاهیم، دانش­آموزان جهشی از همتایان هم­سن و غیرهم­پایه به­شکل معناداری قوی­تر عمل­ کرده­اند. اما در استدلال، هر چند دانش­آموزان پایۀ­ چهارم از پایۀ سوم عملکرد بهتری دارند، ولی بین دانش­آموزان جهشی با دو گروه همتا تفاوت معنادار نیست. به علاوه دختران و پسران، در دو محور فوق و در دو گروه­جهشی و غیرجهشی، عملکرد یکسانی دارند. خودپندارۀ ریاضی نیز در دانش­آموزان جهشی و دو گروه همتا مشابه ­است. در مجموع به ­نظر می­رسد یک­پایه جهش، در عملکرد ریاضی دانش­آموزان، تأثیر منفی ندارد. البته توجه­ به ­سایر زمینه­های ­درسی، عاطفی، اجتماعی و پیگیری پیامدهای جهش­تحصیلی در بلندمدت برای تصمیم­سازی در حوزۀ جهش­ تحصیلی ضروری است.