نشریه پژوهش‌های تربیتی

موضوع تفکیک یا مختلط بودن جنسیت در مدارس ابتدایی، اهمیت زیادی دارد. بنابراین، در بین پژوهشگران سراسر دنیا، علاقه روزافزونی به تحقیق در زمینه این موضوع وجود دارد. با وجود این، مرور دقیق پیشینه پژوهشی در ایران نشان میدهد که، تاکنون در این رابطه پژوهشی صورت نگرفته است. پیشرفت تحصیلی و مقبولیت اجتماعی، دو متغیر مهمی هستند که در این پژوهش، تأثیر نوع مدرسه بر آنها مورد بررسی قرار می گیرد. طرح پژوهش حاضر، از نوع علّی -  مقایسه ای است. جامعه آماری آن را کلیه دانشآموزان دختر و پسر پایه پنجم و ششم ابتدایی که در سال تحصیلی 92-91 در شهر شهریار مشغول تحصیل بودند، تشکیل میدهند. از این تعداد، 279 دانش آموز (نیمی در مدارس مختلط و نیمی در مدارس تفکیک) به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحلهای تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری دادهها، از مقیاس اصلاح شده مقبولیت اجتماعی فورد و رابین استفاده شد. برای تحلیل داد هها نیز از تحلیل واریانس دوراهه استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد دانش آموزانی که در مدارس تک جنسیتی هستند در مقایسه با دانش آموزانی که در مدارس مختلط هستند، پیشرفت تحصیلی بهتری دارند. همچنین، مقایسه دختران و پسران نشان داد که دختران در مقایسه با پسران، مقبولیت اجتماعی و پیشرفت تحصیلی بهتری دارند. این امر، هم در مدارس مختلط و هم در مدارس تک جنسیتی دیده شد.

با وجود اینکه خلاقیت هیجانی نقش مهّمی در سازگاری و روابط بین فردی آدمی بازی می­کند، به دلیل تازگی مفهوم آن در ادبیات روانشناختی از زمان مطرح شدن آن تا کنون، تحقیقات خیلی کمی به منظور کشف همبسته­های مرتبط با آن انجام شده است. هدف از پژوهش حاضر پیش­بینی تفکر انتقادی به­وسیله­ی خلاقیت هیجانی و مولفه­های آن در دانشجویان بود. جامعه­ی آماری پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه شیراز بود. با استفاده از روش نمونه­گیری در دسترس، تعداد 156 نفر از بین دختران و پسران دانشگاه شیراز انتخاب شدند. برای گردآوری داده­ها پرسشنامه­های خلاقیت هیجانی و تفکر انتقادی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل­های رگرسیون چندگانه صورت گرفت. نتایج مطالعه­ی حاضر نشان داد که بین خلاقیت هیجانی و تفکر انتقادی به طور مثبت رابطه وجود داشت. همچنین تفکر انتقادی با مؤلفه­های اثربخشی/ اعتبار و آمادگی خلاقیت هیجانی رابطه­ی معنادار و مثبت داشت، امّا با مؤلفه­ی بداعت رابطه­ی معناداری را نشان نداد. خلاقیت هیجانی با مؤلفه­های نوآوری، پختگی و دغدغه­ی فکریِ تفکر انتقادی رابطه مثبت داشت. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که خلاقیت هیجانی به­طور معنادار و مثبت توانست تفکر انتقادی را پیش­بینی کند. همچنین آزمون رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که از بین مؤلفه­های خلاقیت هیجانی فقط مؤلفه­ی اثربخشی/ اعتبار به­طور معنادار تفکر انتقادی را پیش­بینی می­کند. بنابر نتایج به دست آمده از مطالعه­ی حاضر می­توان ادعا کرد که خلاقیت هیجانی نقش مهمی در تفکر انتقادی دارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی  برخی از ویژگی‌های روانسنجی (شامل انطباق، ساختار عاملی و پایایی و روایی) مقیاس توالی تحول نظریه ذهن در کودکان فارسی زبان بود. روش پژوهش از نوع همبستگی از نوع انطباق‌یابی و اعتبار‌سنجی ابزار بود. جامعه شامل کودکان پیش‌دبستانی شهر تهران و نمونه شامل 100 نفر از  کودکان 4 تا 7 ساله شهر تهران بودند. از ابزارهای مقیاس توالی تحول نظریه ذهن و آزمون نظریه ذهن استیرمن استفاده شد. داده‌ها با روش‌های کیفی انطباق‌یابی ابزار، تحلیل عاملی و همبستگی پیرسون تحلیل شدند. آزمون توالی تحول نظریه ذهن در نمونه ایرانی از پایایی متوسط برخوردار است و دارای ساختار یک عاملی است. سوالات زیرمقیاس‌ها امکان تبدیل‌شدن به یک مقیاس کلی دارند و با بقیه زیرمقیاس‌ها ارتباط دارند به جز مقیاس 1 یعنی درک علایق گوناکون و می‌توان از این آزمون به خوبی برای اهداف پژوهشی به عنوان شاخصی چندگانه از تحول نظریه ذهن استفاده کرد. توالی تحولی زیرمقیاس‌های آزمون برای چهار زیرمقیاس باورهای گوناگون، درک باورکاذب آشکار، درک باور کاذب درباره محتوا، باور درباره­ هیجان و دسترسی به هیجان قابل‌قبول است و تمایز سنی را می‌توان در این زیرآزمون‌ها دید؛ اما برای دو تکلیف علایق گوناگون و درک هیجان واقعی از کاذب این توالی مشاهده نشد. همچنین روایی همگرای قابل‌قبول بین نمره کل شرکت‌کنندگان در این آزمون با نمره در دو زیرمقیاس از آزمون نظریه ذهن استیرمن مشاهده شد. براساس یافته‌ها می‌توان نتیجه‌گیری کرد که آزمون توالی تحول نظریه ذهن ویژگی های لازم برای کاربرد در زمینه سنجش این مولفه شناخت اجتماعی در کودکان ایرانی را دارد.