نشریه پژوهش‌های تربیتی

هدف پژوهش حاضر ساخت و بررسی روایی، پایایی و ساختار عاملی پرسشنامه رضایت - وفاداری دانشجو به دانشگاه جامع دولتی است. جامعه‌آماری پژوهش کلیه دانشجویان دختر و پسر تحصیلات‌‌تکمیلی در حال تحصیل و دانش‌آموختگان دانشگاه یزد بودند که حداقل یک دوره تحصیلی (کاردانی یا کارشناسی) خود را قبلاً در دانشگاه یزد با موفقیت گذرانده‌اند و مجدداً برای دوره‌ی بالاتر (کارشناسی‌ارشد یا دکتری) به این دانشگاه مراجعه کرده‌اند (2440N=) که از این تعداد، 315 نفر به‌عنوان نمونه به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای متناسب انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق‌ساخته بود. روایی پرسشنامه به شیوه‌های محتوایی، صوری، تحلیل عاملی اکتشافی و پایایی آن به‌شیوه همسانی درونی و بازآزمایی محاسبه شد. ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه 94/0 و برای عامل‌ها بین 74/0 تا 94/0 محاسبه شد که نشان‌دهنده همسانی درونی قابل قبول پرسشنامه است. نتایج این تحلیل‌ها نشان داد که این پرسشنامه با دو عامل «رضایت از دانشگاه»، «وفاداری دانشجو به دانشگاه» از پایایی و روایی مناسب برخوردار است.

چرخه پژوهش علمی وابسته به مهارت‌های خودتنظیمی است و مشارکت در پژوهش نیازمند برنامه‌ریزی، نظارت و بازاندیشی است. هدف پژوهش حاضر بررسی خودتنظیمی پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی بود، روش پژوهش توصیفی و جامعه آماری شامل تمامی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد بود که از این تعداد 275 نفر به شیوه نمونه‌گیری سهمیه‌ای انتخاب شدند و به مقیاس محقق ساخته‌ی خودتنظیمی پژوهشی پاسخ دادند. پرسشنامه حاضر بر اساس نظریه خودتنظیمی زیمرمن (2002) تهیه گردید و روایی محتوایی آن از طریق داوری تخصصی شش تن از اساتید روانشناسی و علوم تربیتی تأیید شد. تحلیل مؤلفه‌های اصلی با چرخش واریماکس بیانگر وجود چهار عامل بود که روی‌هم 90/41 درصد از واریانس پرسشنامه خودتنظیمی پژوهشی را تبیین کردند. ضریب آلفای‌کرونباخ برای پرسشنامه خودتنظیمی پژوهشی (93/0) و برای عامل‌های باورهای انگیزشی (87/0)، مدیریت منابع پژوهشی (84/0)، نظارت و بازاندیشی (84/0) و آینده‌نگری (83/0) به دست آمد. نتایج نشان داد که بین مقاطع تحصیلی ازلحاظ خودتنظیمی پژوهشی تفاوت معناداری وجود ندارد اما بین گروه‌های آموزشی علوم انسانی و غیر علوم انسانی تفاوت معناداری وجود دارد، طوری که میانگین دانشجویان رشته‌های علوم انسانی در عامل‌های باورهای انگیزشی و مدیریت منابع به‌طور معنی‌داری بیشتر از دانشجویان رشته‌های غیر علوم انسانی بود؛ بنابراین، بهبود عملکرد پژوهشی دانشجویان نیازمند توجه و آموزش اساتید، دانشگاه و برنامه‌های درسی به مهارت‌های خودتنظیمی در پژوهش است.

هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به تجارب معلمان ابتدایی در خصوص اجرای کامل طرح ارزشیابی کیفی- توصیفی در مدارس ابتدایی بود. به منظور شناخت بیشتر پدیده ارزشیابی کیفی – توصیفی، مطالعه حاضر به شیوه کیفی و از نوع پدیدارشناسی با نمونه­گیری هدفمند و از طریق مصاحبه با 12 نفر از معلمان شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 97/96 که تجربه اجرای این طرح را در هر شش پایه تحصیلی ابتدایی دارند، انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه­ساختارمند بود که به دقت ثبت و در همان جلسه، با شرکت­کنندگان مرور می­شد و در صورت تایید مورد پذیرش قرار می­گرفت. تحلیل داده­ها بر اساس راهبرد هفت مرحله­ای کُلایزی بادقت و تا رسیدن به مرحله­ی اشباع نظری صورت پذیرفت و در پایان به منظور اعتباربخشی یافته­ها مجددا 2مصاحبه انجام گرفت که اطلاعات جدیدی به دست نیامد.  تحلیل عمیق روایت­های معلمان و نتایج حاصل از آن، موجب  شناسایی و دسته­بندی شش مزیت"پویا شدن فرایند ارزشیابی"، " کاهش منطقی استرس و افزایش اعتماد به نفس"، "مطابقت با معیارهای سنجش اصیل"، "حل مشکل مردودی" ، " رشد مهارت قضاوت"، "تقویت روحیه­ی همکاری"و هفت نقطه ضعف" کاهش انگیزه دانش­آموزان مستعد"، " مشکل زمان"، " نامشخص بودن مفهوم و نتایج ارزشیابی توصیفی"، " مشکلات در اجرا به دلیل افزایش حجم فعالیت­ها "، " عدم ارائه اطلاعات دقیق از وضعیت تحصیلی دانش­آموزان "، " نبود امکانات لازم" و "کاهش یادگیری عمیق و معنادار" شد. یافته­ها نشان داد که معلمان، پیامدهای مثبت و منفی را از اثرات اجرای برنامه ارزشیابی توصیفی، تجربه کرده­اند و پیشنهاد می­شود این طرح مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد.

به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا، اکثریت دانش‌آموزان در بیش از 150 کشور با تعطیلی مدارس در کشورشان روبرو شدند و این موضوع والدین را با شرایط پیش‌بینی نشده و تغییر نوع آموزش فرزندانشان مواجه ساخت. هدف از این پژوهش ارزیابی نگرش سلامت محور والدین دانش‌آموزان ابتدایی به بازگشایی مدارس در بحران کرونا بوده است. این پژوهش از نوع توصیفی بوده که به روش پیمایشی اجرا شده است. جامعه آماری شامل تمامی والدین دانش‌آموزان ابتدایی شهر شیراز بوده است. تعداد 195 نفر از والدین با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای مرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسشنامه مجتمع آموزشی اوکفیلد بوده است. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های تک نمونه‌ای ویل کاکسون و فریدمن تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد والدین نسبت به شرکت فرزندانشان در کلاس‌های حضوری نگرش منفی اما نسبت به امکان حمایت از آموزش فرزندان خود، تضمین سلامت و امنیت فرزندشان و کارکنان مدرسه و الزام فرزندشان به استفاده از ماسک در حالی که قادر به حفظ فاصله اجتماعی با یکدیگر نیستند نگرش مثبتی داشتند. در نهایت اینکه والدین تمایل به آموزش غیرحضوری کودکان خود، با هدف تامین سلامت آنان و محافظت آنان در برابر بیماری کرونا، دارند. حتی با نحوه ترکیبی آموزش مجازی و غیر مجازی یا تقسیم دانش‌آموزان به گروه‌های کوچک و حضور در روزهای متفاوت در کلاس درس نیز موافق نیستند. 

با افزایش تقاضا برای تحصیل در مقاطع آموزش عالی و محدودیت ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاه‌­ها علی‌الخصوص در رشته­‌های پرطرفدار، سنجش و پذیرش دانشجو به یکی از اهداف مهم نظام آموزشی تبدیل شده است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف آسیب­‌شناسی وضعیت فعلی الگوی سنجش و پذیرش دانشجو و ارائه راهکارهایی به منظور بهبود الگوی سنجش و پذیرش دانشجو در کشور انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف جزء پژوهش‌­های کاربردی و از منظر روش­‌شناسی به روش کیفی انجام شده است. مشارکت­‌کنندگان پژوهش خبرگان و صاحب­‌نظران علمی و اجرایی در حوزه کنکور بوده­‌اند که به روش نمونه­‌گیری هدفمند با رویکرد گلوله برفی انتخاب شده­‌اند. نتایج پژوهش حاضر حاکی از عدم کارآمدی و اثربخشی لازم در الگوی فعلی سنجش و پذیرش دانشجو است. چالش‌های مربوط به الگوی فعلی سنجش و پذیرش دانشجو در سه دسته: آسیب­‌های ناشی از فضای نظام آموزشی در دوران قبل از کنکور، چالش‌­های ناشی از فضای حاکم بر آزمون سراسری و شرایط ناظر بر کنکور داوطلبان، و آسیب‌های مربوط به دوران بعد از برگزاری آزمون سراسری قابل تأمل و بررسی است. همچنین پذیرش توسط دانشگاه، بهینه­‌سازی پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی، راهکارهایی در ارتباط با ارتقای عملکرد و کارایی نظام آموزشی و هدایت تحصیلی از جمله راهکارهای مکمل و جایگزینی بودند که در پژوهش حاضر مورد شناسایی قرار گرفتند. از منظر صاحب­‌نظران، اجرای موفقیت‌آمیز الگوی جایگزین مستلزم مطالعه عمیق، امکان­سنجی، بررسی و ارزیابی دقیق و موشکافانه آن در ابعاد مختلف آموزشی و غیرآموزشی است. لذا با توجه به نتایج پژوهش حاضر راهکارهایی مانند کاهش تأکید بر حفظیات و توجه بیشتر به سایر مهارت­‌های موردنیاز جامعه امروزی، استعدادها، علایق و توانمندی دانش­‌آموزان، هدایت تحصیلی هوشمندانه و فرایند محور و انتخاب رشته‌­ای متناسب با استعداد، علایق، و توانمندی دانش‌­آموزان، تغییر از رویکرد هنجاری به شیوه ملاکی و حذف تدریجی کنکور پیشنهاد می‌گردد.

پژوهش حاضر باهدف شناسایی تجارب زیسته دانش‌آموزان از آزمون‌های آنلاین در بستر شبکه شاد انجام شد. ماهیت این پژوهش، کیفی از نوع پدیدارشناسی بود. براین‌اساس، محققان در مطالعه حاضر کوشیدند تا تجربه دانش‌آموزان از آزمون‌های آنلاین در بستر شبکه شاد تحلیل کنند. میدان پژوهش متشکل از کلیه دانش‌آموزان مقطع متوسطه اول سطح شهر سنندج بود. مشارکت‌کنندگان شامل دانش‌آموزان دختر و پسر نواحی یک و دو شهر سنندج بالغ بر 112 نفر از دانش‌آموز مقطع متوسطه اول بودند. داده‌های پژوهش حاضر از طریق انجام مصاحبه‌های نیمه ساخت‌یافته به‌صورت فردی و به شکل آنلاین جمع‌آوری شد. داده‌های موجود با استفاده از روش کلالیزی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. از تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده شامل 15 مضمون سازمان‌دهنده شامل نگرش مثبت؛ نگرش منفی؛ خنثی بودن؛ مشکلات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و پشتیبانی؛ ایجاد استرس و اضطراب؛ یادگیری سطح پایین؛ خلق فرصت تقلب گسترده؛ مهارت تست‌زنی، تنوع در سؤالات و بررسی آسان؛ پایین بودن اعتبار نمره کسب‌شده؛ ترجیح حضوری در مقابل آنلاین؛ عدم رصد دانش‌آموز؛ هرزمانی و هر مکانی بودن آزمون آنلاین؛ تجربه‌ای جدید و گاهی اوقات نه‌چندان خوب؛ ایمن کردن در مقابل به خطر انداختن سلامتی و عدم شکل‌گیری رقابت برابر و سالم نام‌گذاری شدند. به‌طورکلی، نتایج مطالعه حاضر با تأکید بر ضرورت شناسایی معایب و مزایای آزمون‌های آنلاین، نیاز به فرهنگ‌سازی، توانمندسازی معلمین و دانش‌آموزان در فضای مجازی و بازنگری در روش برگزاری آزمون‌های آنلاین و زمینه یادگیری و بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان از طریق آزمون‌های آنلاین تاکید دارد.