عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور
چکیده: (7529 مشاهده)
زمینه و هدف: تعامل در یک کتابخانه دیجیتالی، علاوه بر جایابی و دسترسی به اطلاعات، کاربران را در خلق دانش، بهبود درک، حل مسئله و شناخت ابعاد منابع موجود در مجموعه یاری میرساند. این مقاله تلاش میکند عناصر و مؤلفههائی که به شکل تعامل بین کاربر و نظام در بخش جستجو و بازیابی در کتابخانههای دیجیتال بکار گرفته میشود را شناسایی و معرفی نماید.
روش: این مقاله با استفاده از رویکرد کتابخانهای به مرور تحقیقات انجام شده در حوزه جستجوی تعاملی در کتابخانههای دیجیتال پرداخته و با استفاده از روش اکتشافی، قابلیتهایی که امکان بکارگیری آنها در این نوع کتابخانههاست را شناسایی میکند.
یافتهها: مؤلفههای جستجوی تعاملی شناسایی شده، شامل تعاملات قبل از جستجو: استفاده از راهنما، بکارگیری هستیشناسیها و فیلترینگ؛ تعاملات حین جستجو شامل: حاشیهنویسی، پیشنهاد واژه تعاملی با استفاده از اصطلاحنامههای موضوعی و فهرستهای همزمانی و جستجوی چهریزهای، فیلترینگ و تعاملات بعد از فرایند جستجو شامل: متحرکسازی، قطعهبندی، تهیه نسخه کپی، گردآوری، ساختن، برش زدن، بخشبندی کردن، کاوش، چیدمان مجدد، تصویرسازی دوباره، جستجو، مصورسازی، شخصیسازی و نظامهای توصیهگر است.
نتیجهگیری: با درک تعامل و جستجوی تعاملی، طراحی بهینه و ارزیابی کتابخانههای دیجیتالی امکانپذیر میشود. طراحان کتابخانههای دیجیتال با توجه به نوع مواد و منابع خود، میتوانند از انواع تعاملات بهره ببرند. کتابداران نیز با آشنایی با انواع تعاملات قادر خواهند بود به کاربران آموزشهای لازم را در این زمینه ارائه دهند تا آنها بتوانند به نحو مؤثرتری کار جستجو و بازیابی را انجام دهند.