دوره 10، شماره 1 - ( 3-1402 )
جلد 10 شماره 1 صفحات 23-1 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Norouzi Y, JafariFar N, bighlari Z. Determining user interface accessibility evaluation indicators in virtual education systems using the BWM method. Human Information Interaction 2023; 10 (1)
URL: http://hii.khu.ac.ir/article-1-3087-fa.html
URL: http://hii.khu.ac.ir/article-1-3087-fa.html
نوروزی یعقوب، جعفری فر نیره، بیگلری زهرا. تعیین شاخص‌های ارزیابی دسترس‌پذیری محیط تعامل در سامانه‌های آموزش مجازی با بهره‌گیری از روش BWM. تعامل انسان و اطلاعات. 1402; 10 (1)
گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده: (2980 مشاهده)
زمینه و هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های ارزیابی قابلیت‌های دسترس‌پذیری محیط تعامل در سامانه‌های آموزش مجازی است.
روش پژوهش: در مرحله اول تحقیق، برای شناسایی شاخص‌های ارزیابی از شاخص‌های مندرج در ایزو ۹۲۴۱، سیاهه‌ای بومی‌سازی شده منطبق با سامانه‌های آموزش مجازی در داخل کشور تهیه شد. سپس با بهره‌گیری از روش دلفی فازی و نظرات خبرگان از نظام آموزش عالی کشور، شاخص‌های شناسایی شده، تعدیل و نهایی شدند. در مرحله بعد این شاخص‌ها با استفاده از روش BWM از دیدگاه صاحب‌نظران حوزه دسترس‌پذیری سامانه‌های آموزشی و یادگیری الکترونیکی اولویت‌بندی و میزان اهمیت آن‌ها مشخص شد.
نتایج: چارچوب نهایی شاخص‌های ارزیابی قابلیت‌های دسترس‌پذیری محیط تعامل (رابط کاربری) سامانه‌های آموزش مجازی در چهار شاخص کلی (رهنمودهای عمومی و ملزومات، ورودی‌ها، خروجی‌ها، خدمات پشتیبانی، کمک و مستندسازی آنلاین) و با ۲۴ زیرشاخص تدوین و اولویت‌بندی شد. بدین منظور از نرم‌افزار لینگو استفاده شد. بر اساس یافته‌های پژوهش مؤلفه«سازگاری با فناوری‌های دسترس‌پذیری‌ساز» رتبه اول را در بین تمامی زیر شاخص‌ها کسب کرد. مؤلفه «مستندسازی آنلاین» رتبه دوم و «تنظیم سطوح دسترس‌پذیری» رتبه سوم را کسب کردند. آخرین رتبه نیز (رتبه ۲۴) به «دوربین» تعلق گرفت.
نتیجه‌گیری: اتفاق‌نظری در مورد چارچوب استاندارد برای ارزیابی قابلیت دسترس‌پذیری سامانه‌های آموزش مجازی وجود ندارد. در بیان کلی باید گفت با مرور تحقیقات انجام شده در این حوزه، خلأ تحقیقاتی در زمینه عدم شناسایی همه‌جانبه و ارائه تصویر کلی و منسجم جهت ارزیابی دسترس‌پذیری محیط تعامل در سامانه‌های آموزش مجازی دیده شد و این نتیجه حاصل شد که برای بهبود استفاده از سامانه‌های آموزش مجازی، شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مرتبط با ارزیابی قابلیت دسترس‌پذیری سامانه‌های آموزش مجازی ضروری است. از نوآوری مقاله حاضر، ارائه چارچوبی جامع برای شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های ارزیابی دسترس‌پذیری محیط تعاملی در سامانه‌های آموزش مجازی به‌صورت بومی شده برای کشور است. سرعت اینترنت در ایران بالا نیست و روشن‌کردن دوربین در زمان برگزاری کلاس‌های مجازی به علت حجم بالای اینترنتی که مصرف می‌کند باعث قطع اتصال و ارتباط فی‌مابین است. جامعه آماری پژوهش به این حقیقت واقف بوده‌اند، به همین خاطر باتوجه‌به شرایط موجود کمترین وزن را به این شاخص اختصاص دادند.
روش پژوهش: در مرحله اول تحقیق، برای شناسایی شاخص‌های ارزیابی از شاخص‌های مندرج در ایزو ۹۲۴۱، سیاهه‌ای بومی‌سازی شده منطبق با سامانه‌های آموزش مجازی در داخل کشور تهیه شد. سپس با بهره‌گیری از روش دلفی فازی و نظرات خبرگان از نظام آموزش عالی کشور، شاخص‌های شناسایی شده، تعدیل و نهایی شدند. در مرحله بعد این شاخص‌ها با استفاده از روش BWM از دیدگاه صاحب‌نظران حوزه دسترس‌پذیری سامانه‌های آموزشی و یادگیری الکترونیکی اولویت‌بندی و میزان اهمیت آن‌ها مشخص شد.
نتایج: چارچوب نهایی شاخص‌های ارزیابی قابلیت‌های دسترس‌پذیری محیط تعامل (رابط کاربری) سامانه‌های آموزش مجازی در چهار شاخص کلی (رهنمودهای عمومی و ملزومات، ورودی‌ها، خروجی‌ها، خدمات پشتیبانی، کمک و مستندسازی آنلاین) و با ۲۴ زیرشاخص تدوین و اولویت‌بندی شد. بدین منظور از نرم‌افزار لینگو استفاده شد. بر اساس یافته‌های پژوهش مؤلفه«سازگاری با فناوری‌های دسترس‌پذیری‌ساز» رتبه اول را در بین تمامی زیر شاخص‌ها کسب کرد. مؤلفه «مستندسازی آنلاین» رتبه دوم و «تنظیم سطوح دسترس‌پذیری» رتبه سوم را کسب کردند. آخرین رتبه نیز (رتبه ۲۴) به «دوربین» تعلق گرفت.
نتیجه‌گیری: اتفاق‌نظری در مورد چارچوب استاندارد برای ارزیابی قابلیت دسترس‌پذیری سامانه‌های آموزش مجازی وجود ندارد. در بیان کلی باید گفت با مرور تحقیقات انجام شده در این حوزه، خلأ تحقیقاتی در زمینه عدم شناسایی همه‌جانبه و ارائه تصویر کلی و منسجم جهت ارزیابی دسترس‌پذیری محیط تعامل در سامانه‌های آموزش مجازی دیده شد و این نتیجه حاصل شد که برای بهبود استفاده از سامانه‌های آموزش مجازی، شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مرتبط با ارزیابی قابلیت دسترس‌پذیری سامانه‌های آموزش مجازی ضروری است. از نوآوری مقاله حاضر، ارائه چارچوبی جامع برای شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های ارزیابی دسترس‌پذیری محیط تعاملی در سامانه‌های آموزش مجازی به‌صورت بومی شده برای کشور است. سرعت اینترنت در ایران بالا نیست و روشن‌کردن دوربین در زمان برگزاری کلاس‌های مجازی به علت حجم بالای اینترنتی که مصرف می‌کند باعث قطع اتصال و ارتباط فی‌مابین است. جامعه آماری پژوهش به این حقیقت واقف بوده‌اند، به همین خاطر باتوجه‌به شرایط موجود کمترین وزن را به این شاخص اختصاص دادند.
واژه‌های کلیدی: دسترس‌پذیری، دلفی فازی، رابط کاربری، روش بهترین بدترین، سامانه آموزش مجازی، محیط تعامل.
فهرست منابع
1. Abran, A., Khelifi, A., Suryn, W., & Seffah, A. (2003). Usability meanings and interpretations in ISO standards. Software quality journal, 11(4), 325-338. [DOI:10.1023/A:1025869312943]
2. ahmady, R., ahmady, G., & zamyad, G. (2013). Investigating and explaining the effective factors in the acceptance and use of e-learning systems among e-learning students of Iran University of Science and Technology. Journal of Research in Educational Science, 6(19), 101-126. [In Persian].
3. Amado-Salvatierra, H. R., Hernández, R., & Hilera, J. R. (2012). Implementation of accessibility standards in the process of course design in virtual learning environments. Procedia Computer Science, 14, 363-370. [DOI:10.1016/j.procs.2012.10.042]
4. Askarinejad, M. (2021). Providing a Structural Model for the Use of E-Learning System with Empha-sis on the Mediation of Behavioral
5. Tendency, Perceived Ease and Usefulness. Research in School and Virtual Learning, 9(2), 39-48. [In Persian].
6. Azeta, A. A., Ayo, C. K., Atayero, A. A., & Ikhu-Omoregbe, N. A. (2010). Application of voiceXML in e-learning systems. In Cases on Successful E-Learning Practices in the Developed and Developing World: Methods for the Global Information Economy (pp. 92-108). IGI Global. [DOI:10.4018/978-1-60566-942-7.ch007]
7. Bazargan, K. (2021) Relationship between Students' Readiness for e-Learning, Learner Satisfaction and Student Performance: The case of a post-graduate education program. IRPHE; 27 (3), 113-141. [In Persian].
8. Bazargan, K. (2021). Relationship between Students' Readiness for e-Learning, Learner Satisfaction and Student Performance: The case of a post-graduate education program. IRPHE, 27 (3), 113-141. [In Persian].
9. Bouzon, M., Govindan, K., Rodriguez, C. M. T., & Campos, L. M. (2016). Identification and analysis of reverse logistics barriers using method and AHP. Resources, conservation and recycling, 108, 182-197. [DOI:10.1016/j.resconrec.2015.05.021]
10. Chang, V., Walters, R. J., & Wills, G. (2013). The development that leads to the Cloud Computing Business Framework. International Journal of Information Management, 33(3), 524-538. [DOI:10.1016/j.ijinfomgt.2013.01.005]
11. Chua, B. B., & Dyson, L. E. (2004, December). Applying the ISO 9126 model to the evaluation of an e-learning system. In Proc. of ASCILITE (Vol. 5, No. 8, pp. 184-190).
12. Dawood, K. A., Zaidan, A. A., Sharif, K. Y., Ghani, A. A., Zulzalil, H., & Zaidan, B. B. (2021). Novel multi-perspective usability evaluation framework for selection of open source software based on BWM and group VIKOR techniques. International Journal of Information Technology & Decision Making, 1-91. [DOI:10.1142/S0219622021500139]
13. Fazli, S. S., Saffaryan, S., & Hashemnejad, F. (2012). The Study of the Effect of IT Training Courses on Improving the Performance of the Staff in Mazandran Medical Science University. Information and Communication Technology in Educational Sciences, 2(4), 129-144. [In Persian].
14. Forman, E. H., & Selly, M. A. (2001). Decision by objectives: how to convince others that you are right. World Scientific.
16. Granić, A. (2008). Experience with usability evaluation of e-learning systems. Universal Access in the Information Society, 7(4), 209-221. [DOI:10.1007/s10209-008-0118-z]
17. Hsu, Y. L., Lee, C. H., & Kreng, V. B. (2010). The application of Method and Fuzzy AHP in lubricant regenerative technology selection. Expert Systems with Applications, 37(1), 419-425. [DOI:10.1016/j.eswa.2009.05.068]
18. Ishikawa, A., Amagasa, M., Shiga, T., Tomizawa, G., Tatsuta, R., & Mieno, H. (1993). The max-min Delphi method and method via fuzzy integration. Fuzzy sets and systems, 55(3), 241-253. [DOI:10.1016/0165-0114(93)90251-C]
19. Kannan, D., de Sousa Jabbour, A. B. L., & Jabbour, C. J. C. (2014). Selecting green suppliers based on GSCM practices: Using fuzzy TOPSIS applied to a Brazilian electronics company. European Journal of operational research, 233(2), 432-447. [DOI:10.1016/j.ejor.2013.07.023]
20. Kiget, N. K., Wanyembi, G., & Peters, A. I. (2014). Evaluating usability of e-learning systems in universities. International Journal of Advanced Computer Science and Applications, 5(8). [DOI:10.14569/IJACSA.2014.050815]
21. Lotfi Zadeh, A. (1995). Fuzzy sets, Information and Control, 8, 338-353. [DOI:10.1016/S0019-9958(65)90241-X]
22. Medina-Flores, R., & Morales-Gamboa, R. (2015). Usability evaluation by experts of a learning management system. IEEE Revista Iberoamericana de Tecnologias del Aprendizaje, 10(4), 197-203. [DOI:10.1109/RITA.2015.2486298]
23. mohaghar, A., Bazazzadeh, S. H., & eghbal, R. (2017). Identification and Prioritization of Effective Factors on Online Advertising in Iran's Market by Use of Fuzzy MADM Technics (Case Study: Clothing Industry). Modern Research in Decision Making, 2(1), 149-178. [In Persian]. [DOI:10.1504/IJKMTH.2017.10006809]
24. Muhammad, A. H., Siddique, A., Youssef, A. E., Saleem, K., Shahzad, B., Akram, A., & Al-Thnian, A. B. S. (2020). A hierarchical model to evaluate the quality of web-based e-learning systems. Sustainability, 12(10), 40-71. [DOI:10.3390/su12104071]
25. Norouzi, Y.; Abdul Majeed, A. H. (2010). Human interactions of non-human interfaces: a reflection on the user interface environment in the process of distance education, Book Mah Keliat, 14(9), 86-94. [In Persian].
26. Nurhudatiana, A., Hiu, A. N., & Ce, W. (2018, September). Should I use laptop or smartphone? a usability study on an online learning application. In 2018 International Conference on Information Management and Technology (ICIMTech) (pp. 565-570). IEEE. [DOI:10.1109/ICIMTech.2018.8528134]
27. Pourrajabi Talemi, S. (2018), Rcognizing and Prioritizing the Effective Factors in the Success of Advertisements Using BWM, Master's Thesis, Rahbord Shomal Institue. [In Persian].
28. Rezaei, J. (2015). Best-worst multi-criteria decision-making method. Omega, 53, 49-57. [DOI:10.1016/j.omega.2014.11.009]
29. Rezaei, J. (2016). Best-worst multi-criteria decision-making method: Some properties and a linear model. Omega, 64, 126-130. [DOI:10.1016/j.omega.2015.12.001]
30. Sadeghi, R. (2019). Teacher; Virtual space and classroom management methods. Development of Persian language and literature education, number 131, 8-13. [In Persian].
31. Sadeghi, S., Rasouli, N., & Jandaghi, G. (2016). Identifying and prioritizing contributing factors in supply chain competitiveness by using PLS-BWM techniques (case study: Payam shoes company). World Scientific News, 2(49), 117-143.
32. Shahhoseini, M. A., Narenji thani, F., Ebadi, R., & Roodbari, H. (2015). Service quality Evaluation of teaching-learning system in higher education. Academic Librarianship and Information Research, 49(2), 277-303. [In Persian].
33. van Roekel, W. S. (2017). Improving international logistics performance measurement. Master of Science in Systems Engineering, Policy Analysis and Management, Netherlands: Delft University of Technology.
34. Yazdaanee, F., Ebraaheemzaadehy, E., Zandee, B., Aleepoor, A., & Zaare, H. (2010). Effectiveness of the Electronic Learning System at the virtual college of Oloome Hadees. The Journal of New Thoughts on Education, 6(3), 137-183. [In Persian].
35. Zareisaroukolaei, M., Shams, G., Rezaeizadeh, M., & ghahremani, M. (2020). Determinants of e-learning effectiveness: A qualitative study on the instructor. Research in Teaching, 8(2), 79-55. [In Persian].
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
