زمینه و هدف: تاکید بر مهارت‌های اطلاعاتی ویژگی مشترک دو مفهوم سواد اطلاعاتی و سواد سلامت است، این مهم نشان دهنده نوعی ارتباط بین سواد سلامت و سواد اطلاعاتی است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین سواد اطلاعاتی و سواد سلامت در میان کل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد است.

روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی با رویکرد توصیفی-همبستگی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل می‌دهد (8500 نفر) که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه‌ای 368 نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. برای بررسی وضعیت سواد سلامت دانشجویان از پرسشنامه استاندارد سواد سلامت (منتظری و دیگران، 1393) شامل ابعاد دسترسی، مهارت خواندن، فهم، ارزیابی، تصمیم گیری و به کارگیری اطلاعات سلامت بهره گرفته شد. برای سنجش سواد اطلاعاتی نیز از پرسشنامه محقق ساخته شامل ابعاد: تشخیص نیاز اطلاعاتی، مکان­یابی اطلاعات، سازماندهی اطلاعات، و ارزیابی اطلاعات، استفاده شد. روایی ابزار­ها از طریق مشورت با صاحب­نظران و پایایی نیز با آزمون آلفای کرونباخ (با ضریب 863/0 برای پرسشنامه سواد سلامت و 912/0 برای پرسشنامه سواد اطلاعاتی) تأیید گردید.

یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد، 25 درصد دانشجویان سواد سلامت ناکافی، 31/38 درصد سواد سلامت مرزی، و 69/36 درصد سواد سلامت کافی دارند. سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان نیز بالاتر از سطح متوسط به دست آمد. همچنین یافته‌ها نشان داد، بین میزان سواد اطلاعاتی و سواد سلامت رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و سواد اطلاعاتی حدود 40 درصد از تغییرات سواد سلامت را تبیین می­کند. بررسی نحوه کسب اطلاعات مربوط به سلامت در جامعه مورد بررسی نیز نشان داد، بیشتر دانشجویان اطلاعات مربوط به سلامت را از طریق اینترنت و تعامل با دوستان به دست می‌آورند.

نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه سواد اطلاعاتی بر مهارت‌های اطلاعاتی از کسب اطلاعات تا ارزیابی و استفاده از اطلاعات تاکید دارد، توسعه مهارت‌های سواد اطلاعاتی در دانشجویان می‌تواند زمینه افزایش سواد سلامت آن‌ها را نیز فراهم سازد. بر این اساس، کتابخانه‌ها می‌توانند با آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی به کاربران، به ارتقاء سواد سلامت دانشجویان کمک نمایند. در مقاله حاضر به تعدادی از مهم‌ترین برنامه‌هایی که کتابخانه‌ها می‌توانند در راستای توسعه سواد اطلاعاتی و سواد سلامت انجام دهند، اشاره شده است

زمینه و هدف. جذابیت ناشی از ارتباط آسان با هزینه حداقلی در شبکه­ های اجتماعی باعث گردیده است که روز به روز بر تعداد اعضای فعال در آنها افزوده شود و اعضا با اشتراک­ گذاری اطلاعات، از جمله اطلاعات شخصی خود، ارتباطات خود را در سطح محیط بین­ المللی گسترش دهند. همین امر تحلیل داده ­های کلان در شبکه­ های اجتماعی را تبدیل به فرصت­ بی ­بدیلی برای شرکت­ ها، سازمان­ ها و دولت­ ها جهت دستیابی به اهداف خود، کرده است. به طوری­ که روش­ های گوناگونی در این راستا ارائه شده است که هر یک از این روش­ ها مزایا، معایب و دامنه کاربرد مختص به خود را دارند و درک کاربرد مشخص هر یک از این روش­ ها نیازمند بررسی و مقایسه عمیق­ تری می­ باشد. بر این اساس، هدف از مطالعه حاضر، بررسی رویکردها و انواع روش‌های تحلیل داده‌ها در شبکه‌های اجتماعی و بررسی نقاط قوت، نقاط ضعف و کاربردهای هر یک از این روش‌ها است.

روش. این مطالعه با رویکرد کیفی و به روش تحلیل مضمون به مطالعه تحلیلی و مقایسه­ ای انواع روش­ های تحلیل داده ­ها در شبکه­ های اجتماعی پرداخته و جامعه مورد مطالعه شامل 25 مقاله کنفرانس، مقاله مجله و گزارش الکترونیکی مرتبط منتشر شده طی سال­های 2010 تا 2016 است.

یافته­ ها. روش­ های گوناگونی برای تحلیل شبکه­ های اجتماعی مورد استفاده قرار می­ گیرد که این روش ­ها در سه مقوله رویکرد کمی، کیفی و آمیخته و دو دسته کلی از روش­ های خودکار و انسانی قابل طبقه­ بندی هستند.داده­ های مورد بررسی در روش­های خودکار شامل داده­ های ساختاری و داده ­های مورد بررسی در روش­ های انسانی مبتنی بر محتوا و فرایندهای شبکه است.

نتیجه ­گیری. با توجه به ماهیت پیچیده و چندبعدی شبکه­ های اجتماعی، اکتفا بر یک روش متضمن تحلیل همه ابعاد شبکه نیست بنابراین مناسب‌ترین رویکرد، استفاده از رویکرد آمیخته یعنی به­ کارگیری ترکیبی از روش‌های کمی و کیفی و بررسی همزمان ابعاد مختلف شبکه­ ها می­ باشد.