---

هدف: اگرچه شاخص­های مبتنی بر استناد به طور گسترده جهت ارزیابی عملکرد پژوهشی و اثرگذاری علمی مورد استفاده قرار می­گیرند، در سال­های اخیر شاخص­های مبتنی بر رسانه­های اجتماعی نیز به عنوان ابزاری مکمل معرفی شده­اند. این پژوهش با هدف بررسی میزان حضور و توجه به بروندادهای پژوهشی کشور در رسانه­های اجتماعی انجام شده است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و با استفاده از شاخص­های آلتمتریکس و علم­سنجی انجام  می­شود. جامعه پژوهش شامل 43076 برونداد پژوهشی کشور است که در سال 2015 میلادی در پایگاه استنادی اسکوپوس نمایه شده­اند. علاوه بر اسکوپوس، از پایگاه آلتمتریک اکسپلورر جهت مطالعه شاخص­های آلتمتریک استفاده شد.
یافته­ها: یافته­های پژوهش نشان داد که بروندادهای پژوهشی کشور از پوشش آلتمتریک نسبتا کمی برخوردار بوده و تنها 5840 مدرک (55/13 درصد) از کل تولیدات علمی ایران در سال  2015 حداقل یک بار در رسانه­های اجتماعی مورد اشاره قرار گرفته­اند. این مدارک در مجموع 28517 اشاره از 14 رسانه اجتماعی مختلف دریافت کرده­اند که بیشترین میزان اشاره مربوط به مندلی (87 درصد)، توییتر (91/77 درصد) و فیسبوک (87/17 درصد) بوده است. بررسی روند زمانی اشاره به بروندادهای پژوهشی کشور در رسانه­های اجتماعی نشان داد که به طور کلی بیشترین میزان اشاره به مدارک مربوط به فاصله زمانی کوتاهی پس از انتشار آن­ها بوده و بعد از آن حضور مدارک در رسانه­های اجتماعی روند کاهشی در پیش می­گیرد. حدود نیمی (24/49%) از بروندادهای پژوهشی دارای نمره آلتمتریک مربوط به حوزه موضوعی علوم پزشکی بوده­اند. همچنین بروندادهای پژوهشی حاصل از مشارکت بین­المللی از  نمره آلتمتریک بالاتری در مقایسه با میانگین کلی کشور برخوردار بوده­اند.
نتیجه گیری: جامعه علمی کشور نیازمند آشنایی بیشتر با قابلیت­ها و مزایای رسانه­های اجتماعی در انتشار بروندادهای پژوهشی و سنجش اثرگذاری تولیدات علمی هستند. 

---

هدف: پژوهش حاضر با هدف  سنجش همپوشانی موتورهای جستجوی بومی پارسی جو، یوز، پارسیک، و ریسمون و مقایسه توانمندی‌های  این موتورها در  پوشش دادن وب نمایه‌پذیر انجام گرفت.
روش: پژوهش از نوع کاربردی ارزیابانه بود. برای گردآوری اطلاعات از روش مبتنی بر کلیدواژه بهره گرفته شد، بدین ترتیب ابتدا کلیدواژه‌های انتخاب شده به موتورهای جستجو ارائه و از رکوردهای بازیابی شده نمونه‌گیری و با توجه به وجود یا نبود این رکوردها در موتورهای جستجو، داده های لازم گرداوری  شد، بر این اساس برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار استنباطی استفاده شده است.
یافته‌ها: همپوشانی نسبی موتور جستجو پارسیک نسبت به  پارسی‌جو و همپوشانی نسبی پارسی‌جو نسبت به یوز  به طور متوسط 26 درصد بود و موتور جستجوی پارسیک بیش‌ترین بازیابی را داشت. موتور جستجو ریسمون هیچ رکورد مشترکی با موتورهای جستجو مورد آزمون نداشت. سه موتور جستجو پارسیک، پارسی‌جو و یوز از بین 225 رکورد، 27 رکورد مشترک را بازیابی کردند؛ تفاوت معنی‌داری بین همپوشانی نسبی موتورهای جستجو وجود داشت. همچنین به طور متوسط موتورهای جستجو  پارسیک، پارسی‌جو، یوز و ریسمون به ترتیب  38 درصد، 31 درصد، 26 درصد و 6 درصد از وب قابل نمایه را پوشش می‌دادند. میان میزان پوشش پایگاه موتورهای جستجو نیز تفاوت معنی‌داری مشاهده شد.  
نتیجه‌گیری:  ظاهراً هر کدام از موتورهای جستجو سیاست نمایه‌سازی متفاوتی داشتند و کاربران برای رسیدن به  اطلاعات جامع درباره یک موضوع  به جستجو در بیش از یک موتور جستجو نیاز دارند و می‌توان پیش‌بینی نمود که با  جستجو در دو موتور جستجو پارسیک و پارسی‌جو، به حدود 70 درصد وب نمایه‌پذیر دسترسی داشت.
 

---

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی رفتار اطلاع‌یابی زندگی روزمره، میزان آشنایی و بهره‌گیری از اطلاعات و محیط‌های اطلاعاتی ارامنه تهران بوده است.
روش پژوهش: پژوهش پیمایشی از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش شامل افراد بالاتر از 15 سال ارامنه‌ی تهران است. تعداد کل جامعه آماری، 30000 نفر بود که از این تعداد 20000 نفر بیشتر از 15 سال سن داشتند. با استفاده از جدول کرجسی- مورگان، 377 نفر به عنوان نمونه تعیین گردید.
یافته­ ها: تحلیل داده‌ها نشان داد که محیط‌های اطلاعاتی و میزان استفاده از این محیط‌ها به ترتیب عبارتند از منزل اقوام و دوستان (5/55 درصد‌)، محل کار (8/47 درصد‌) و کلیسا (5/47 درصد‌). همچنین نتایج پژوهش نشان داد که ارامنه نگرش مثبتی نسبت به اطلاعات و نقش مهم آن در زندگی روزمره دارند. بیشترین استفاده از وب‌سایت‌های فارسی و شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان خارج از کشور و کم‌ترین مورد مربوط به استفاده از برنامه‌های فارسی زبان رسانه‌ی ملی بود. بیشترین میزان کسب اطلاعات از طریق رسانه‌های مختلف مربوط به کتاب، مجله و شبکه‌های ماهواره ای بود. ترجیح دادن ارتباط با هم زبانان خود در شبکه‌های اجتماعی، بی توجه بودن کتابخانه‌های عمومی نسبت به فرهنگ ارامنه و نیافتن اطلاعات مورد نیاز درباره‌ی تاریخ و فرهنگ ارامنه در کتابخانه‌های عمومی از دیگر یافته‌های پژوهش هستند.
نتیجه­ گیری: می‌توان چنین نتیجه گرفت که ارامنه تهران مانند بسیاری از اقوام ایرانی دیگر مورد بی مهری کتابخانه‌های عمومی و رسانه‌های داخلی هستند. ضرورت دارد در این زمینه دولت بازنگری اساسی بنماید.

---

زمینه و هدف: مدیریت دانش فرآیندی است که سازمان­ها را در شناسایی، انتخاب، سازماندهی، انتشار و انتقال اطلاعات و مهارت­های ساختارنیافته یاری می­‌رساند. امروزه این تجربه در برخی از سازمان­ها دربارۀ مدیریت دانش به شکست انجامیده است. کتابخانه­‌های دانشگاهی نیز به ­مثابه سازمان تابع شرایط مشابه می­‌باشند. از این­‌رو هدف پژوهش حاضر، شناسایی و مقایسه موانع جریان دانش در کتابخانه­‌های دانشگاه­‌های دولتی و آزاد اسلامی می‌باشد.
روش­‌شناسی: روش پژوهش از نوع پیمایشی- تحلیلی است. داده­‌ها با استفاده از پرسشنامه از مدیران 120 کتابخانه مرکزی دانشگاه‌ها جمع­‌آوری شده است. برای تجزیه و تحلیل آماری از آزمون تی ساده استفاده شده­ است.
یافته­‌ها: ابعاد منبع دانش و عوامل فنی و تکنولوژیکی دانش در کتابخانه­‌های دانشگاه‌های دولتی و آزاد اسلامی دارای تفاوت معناداری بود بدین معنی که شرایط کتابخانه­‌های دانشگاه‌های دولتی بهتر است. در مقایسه نتایج کانال‌های ارتباطی، عوامل مدیریت و عوامل فردی تفاوت معناداری مشاهده شد، اگرچه موانع مدیریتی در هر دو گروه مشهود بود. در بخش مقایسه فرایندهای مدیریت دانش، در فرایند دسترسی و به­‌اشتراک­‌گذاری دانش، کتابخانه­‌های دانشگاه‌های دولتی عملکرد بهتری نسبت به کتابخانه‌های دانشگاه‌های آزاد اسلامی دارند، اما در فرایندهای خلق، شناسایی، جمع­ آوری، مرور و به‌کارگیری دانش کتابخانه­‌های دانشگاه‌های دولتی با کتابخانه­‌های دانشگاه‌های آزاد اسلامی تفاوت چندانی ندارند.
نتیجه­‌گیری: نظر به­ نقش و جایگاه کتابخانه­‌ها، به­ ویژه کتابخانه­‌های دانشگاهی در فرایند مدیریت دانش، جهت رفع چالش موانع، بهبود و ارتقاء وضعیت جاری آنها، باید مدیریت کتابخانه‌ها کارآمد شود، اهداف مدون و راهبردی تعریف و عملیاتی گردد، به کارکنان به عنوان ارکان اصلی مدیران دانشی توجه شود و از ابزار فناوری اطلاعات، به نحو احسن استفاده شود.
 

---

هدف: هدف این پژوهش بررسی وضعیت فعالیت­ های مدیریت اطلاعات شخصی چاپی و الکترونیکی و مقایسه­ این دو میان اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز است.
روش­ شناسی: پژوهش حاضر که به صورت پیمایشی انجام شده است، به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی و تحلیلی است. جامعه‌ی پژوهش شامل کلیه­ ی اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز است. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ ها از روش‌های آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد.
یافته­ ها: یافته­ ها نشان می­دهد که میانگین کلی فعالیت­ های مدیریت اطلاعات شخصی چاپی اعضای هیأت علمی 86/2 و فعالیت­های مدیریت اطلاعات شخصی الکترونیکی 82/2 است. به این ترتیب، وضعیت فعالیت­ های مدیریت اطلاعات شخصی چاپی و الکترونیکی اعضای هیئت علمی در سطح نسبتاً مطلوبی گزارش می‌شود. یافته­ها بیانگر آن است که تفاوت معنی‌داری میان فعالیت­های مدیریت اطلاعات شخصی چاپی و الکترونیکی اعضای هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز وجود ندارد.
نتیجه­ گیری: نتایج حاکی از آن است که فعالیت­های مدیریت اطلاعات الکترونیکی و فعالیت‌های مدیریت اطلاعات چاپی اعضای هیأت علمی هم سطح هستند و هیچ کدام بر دیگری چیرگی ندارند. همواره پدیده‌های جدید نیاز به یک بازه‌ی زمانی بیش­تری برای شناخت و اثبات خود دارند و ممکن است در آینده ابزارهای الکترونیکی جدید مورد استفاده­ی بیش­تری قرار گیرند.

---

زمینه و هدف: تفکر یک فرایند شناختی فعال، هدفمند و سازمان یافته است که برای معنی دادن به دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. تفکر موفقیت‌آمیز موجب می‌شود مشکلاتی که به طور دائم با آن مواجه می‌شویم حل کرده، تصمیمات هوشمندانه بگیریم و به اهدافی که در زندگی تعیین کرده‌ایم، دست یابیم. تفکر انتقادی فرایندی است که با استفاده از آن به بررسی افکار و عقاید خود و دیگران پرداخته و به فهم بهتر و روشنی دست می‏یابیم. سوال کردن، تحلیل کردن و معنی دادن، سه فرایندی است که به وسیله‌ی آن افکار خود و دیگران را بررسی کرده و براساس آن بهترین تصمیمات را می‌گیریم که این موارد در زیرمجموعه تفکر انتقادی قرار می‏گیرد و عوامل مختلفی هستند که می‌توانند بر روی آن تأثیرگذار باشند. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر هوش هیجانی بر تفکر انتقادی کتابداران سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بوده است.
روش پژوهش: این راستا 229 نفر از کتابداران سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب و به پرسشنامه‌های استاندارد مهارت‌های تفکرانتقادی کالیفرنیا (1990) و هوش هیجانی نوکا و ایازو (2009) پاسخ گفتند.
یافته‌­ها: نتایج بدست آمده از پرسشنامه‌های تحقیق به کمک آزمون‌های رگرسیون خطی دو متغیره و فریدمن مورد تحلیل قرار گرفته و نتایج نشان داد که هوش هیجانی و ابعاد آن بر روی تفکر انتقادی کتابداران سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تأثیر معنی‌داری(01/0>p) دارد. نتایج همچنین نشان داد که از بین ابعاد تأثیرگذار هوش هیجانی، مدیریت روابط (با میانگین رتبه‏ای= 05/3) در رتبه اول، خودآگاهی (با میانگین رتبه‏ای = 79/2)، خودمدیریتی (با میانگین رتبه‌ای= 12/2) در رتبه سوم و آگاهی اجتماعی (با میانگین رتبه‏ای= 04/2) در رتبه چهارم قرار دارند.
نتیجه­‌گیری: برای افزایش سطح تفکر انتقادی کتابداران کتابخانه ملی باید آگاهی اجتماعی و سایر مولفه‌های هوش آنان ارتقاء پیدا کند.

---

زمینه و هدف: پژوهش حاضر به منظور شناسایی نیازها و اعمال  اطلاعاتی عشایرکوچ نشین طایفه بابادی  انجام گرفته است.
روش: این پژوهش با استفاده از روش تحقیق قوم‌نگاری که شیوه و روش مطالعات مردم شناسی است انجام شده است و از مشاهده و مصاحبه نیمه ساختاریافته با بیست نفر از عشایر برای گردآوری داده‌ها استفاده شده است.
یافته ها: شیوه زندگی به نحو چشمگیری فرایند اطلاع‌یابی و کسب اطلاعات عشایر را هدایت و کنترل می‌کند. عشایر منابع غیررسمی اطلاعات را  به منابع رسمی ترجیح می‌دهند و استفاده از مجراهای رسمی در اولویت بسیار پایین قرار دارد. عشایر بیش از همه نیازمند اطلاعات واقعی برای رفع مشکلات زندگی روزمره خویش در زمینه اموری مثل بهداشت و دامداری هستند. اغلب عشایر برای کسب اطلاعات اولیه در یک موضوع خاص، به شیوه شفاهی و عمدتاً تعامل با دیگران متوسل می‌شوند و ارتباط با دوستان، خویشاوندان، و ریش سفید و کدخدای محله در زمره این موارد هستند. کدخدا و بزرگان نقش مهمی به عنوان منابع اطلاعاتی دارند و ملاک اعتماد عشایر به افراد به عنوان منابع اطلاعاتی تا حدی مبتنی بر شناخت آنها از افراد است.
نتیجه گیری: عشایر به دلیل محدودیت در دسترسی به منابع اطلاعاتی رسمی (مثل منابع مکتوب و کتابخانه و غیره) هنوز تا حد زیادی مبتنی بر فرهنگ شفاهی و ارتباطات فردی هستند و نیاز است تا برنامه درستی برای رفع نیازهای آنها از طریق خدمات اطلاعاتی رسمی صورت گیرد و مشکلات دسترسی آنها به اطلاعات رفع شود.

---

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف پیش‌نمون‌سازی سامانه‌های زمزمه-محور روی گوشی‌های هوشمند انجام شده است.
روش پژوهش: در این تحقیقِ چند-روشی، از فن شبیه‌سازی در مجموعه مدل‌های آمیخته روش پژوهش در عملیات، و نیز روش سندی، به طور همزمان، استفاده شده است. آزمایش این پژوهش بر دو آلبوم هارمونیکای کروماتیک بنا شد. به این منظور، 24 قطعه هوموفونیک با استفاده از نرم‌افزار هِلیوم اُدیو اِسپِلیتِر برش زده شدند. برش‌های برگزیده در محیط نرم‌افزار سونیک ویژوآلایزِر، پردازش، و 168 سند ایکس اِم اِل (گروه اول) تولید شدند. از سوی دیگر، 4 سوژه پژوهش همان برش‌ها را همراه با ویبراتو، زمزمه و ضبط کردند. زمزمه‌ها با استفاده از نرم‌افزار اِی اِم آر تو اِم پی تِری کانوِرتُر تبدیل فرمت شده، و برای دریافت خروجی‌های ایکس اِم اِل به سونیک ویژوآلایزِر تحویل شدند. در این مرحله نیز مجموعه‌ای متشکل از 672 سند ایکس اِم اِل (گروه دوم) تولید شد. نرم‌افزار مَتلَب بر اساس 168 سند گروه اول تعلیم داده شد. سپس، 672 سند گروه دوم، به مَتلَب خورانده، و پردازش شدند. در نهایت، خروجی‌های مَتلَب برای هر دو گروه، به وسیله نرم‌افزار ایمِیج کامپِیرِر با یکدیگر مقایسه شدند.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش، شباهت بسیار زیاد (99 درصد) میان خروجی‌های منتج از پردازش قطعات (گروه اول)، و خروجی‌های منتج از پردازش زمزمه‌ها (گروه دوم) را نشان دادند. همچنین، مشخص شد که تغییر جنسیت و مهارت موسیقایی کاربران تفاوتی در نتایج ایجاد نمی‌کند.
نتیجه‌گیری: می‌توان اذعان کرد طراحی سامانه زمزمه-محوری که از طریق تبدیل صوت به اسناد ایکس اِم اِل، و مقایسه اسناد، قطعات موسیقایی را بازیابی می‌کند، راهبرد مناسبی برای توسعه نرم‌افزارهای بازیابی این قطعات روی گوشی‌های هوشمند است.

---

زمینه و هدف: در گذر زمان تعاریف و ترکیبات متنوعی از واژۀ اطلاعات ارائه شده است که توجه به آن‌ها لازمۀ مدیریت صحیح فرایند اطلاع‌رسانی است. هدف این مطالعه شفاف نمودن مفاهیم اطلاعات، اطلاعات نادرست و اطلاعات فریبنده و درک بهتـر وجوه اشتراک، افتراق و روابط میان‌ آن‌ها و تشریح الگوها و انگیزه‌های انتشار اطلاعات نادرست و فریبنده است.
روش پژوهش: مطالعۀ حاضر با استفاده از روش کتابخانه‌ای به بررسی مبانی نظری و روابط مفهومی گونه‌های مختلف اطلاعات و مدل‌های انتشار آن‌ها پرداخته است.
یافته‌ها: اطلاعات خوب و ارزشمند دارای مشخصاتی همانند دسترس‌پذیری، دقیق، کامل، مقرون به صرفه، انعطاف‌پذیر، مرتبط، موثق، امن، ساده، به‌موقع و قابل بازبینی است. اطلاعات نادرست مترادف با اطلاعات اشتباه، غلط، ناصحیح، ناقص دانست که به صورت غیرعمدی منتشر می‌شوند. در حالی‌که اطلاعات فریبنده دارای دو ویژگی اصلی کذب بودن اطلاعات و قصد گمراه‌کنندگی است.
نتیجه‌گیری: شـناخت بهتـر مفاهیم اطلاعات، اطلاعات نادرست و فریبنده و درک ابعاد مختلف آن‌ها، مبنایی برای پژوهش‌های کاربردی دقیقتر در این زمینـه و تحلیـل‌هـای جامع‌تر خواهد بود. ارائۀ آموزش تفکر انتقادی و مهارت‌های ارزیابی اطلاعات در قالب سواد اطلاعاتی، سواد وبی و امثال آن می‌تواند از انتشار، بازیابی و استفاده از اطلاعات نادرست و فریبنده توسط کاربران است جلوگیری کند.

---

زمینه و هدف: همگام با روند تغییر پارادیم در حوزه­ی اطلاع­یابی از رویکرد نظام­مدار به کاربرمدار طراحی نظام­هایی برای پیشبرد اهداف اطلاع­یابی ضروری به نظر می­رسد. موفقیت این حوزه مستلزم تعامل متقابل کاربران با نظام و ایجاد رابطه بین اطلاع­یابی و بازیابی اطلاعات است. با ورود فناوری­های جدید به حوزه­ی اطلاع­یابی مدل­هایی ابداع شدند که روند جستجوی اطلاعات را به عنوان فعالیتی پویا ارائه می‌دهند و چگونگی رفع نیاز اطلاعاتی کاربر را توصیف می­کنند. پژوهش حاضر، با هدف بررسی فرآیند جستجوی اطلاعات دانشجویان مقطع کارشناسی دانشکده مهندسی علوم آبِ دانشگاه شهید چمران در اینترنت و مقایسه­ی رفتاراطلاع­یابی آنها با مدل "فرآیند جستجوی اطلاعات" کولثاو صورت گرفت.
روش پژوهش: نوع پژوهش حاضرکاربردی و روش پژوهش، پیمایشی توصیفی بوده­است . جامعه آماری این تحقیق شامل دانشجویان کارشناسی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران به تعداد 204 نفر بوده که با استفاده از نمونه­گیری تصادفی، تعداد نمونه­ها 102 نفر (51 نفر از دانشجویان سال اول و 51 نفر از دانشجویان سال آخر) تعیین و پرسشنامه­ها میان آنها توزیع گردید.
یافته ­ها: تحلیل داده­ها نشان داد که از میان مراحل مدل کولثاو، دو مرحله "شروع " و "انتخاب"، توسط دانشجویان ورودی سال اول و آخر نادیده گرفته شده­اند و چهار مرحله­ی "کاوش"، "فرمول بندی"، " گردآوری" و "ارائه" در اولویت استفاده اعضاء نمونه قرار داشته و مراحل " کاوش" و "گردآوری"، بهترین مراحلی است که کتابداران می­توانند در فرایند جستجو مداخله نمایند. همچنین تحلیل داده ها آشکار کرد که دانشجویان از "پایگاههای­اطلاعاتی"، موتورکاوش و راهنمای موضوعی به یک اندازه استفاده می­کنند و همچنین از دو ابزار جستجو نظیر" عنوان" و "عملگر NOT"، نسبت به سایر ابزارهای جستجو، استفاده بیشتری به عمل می آورند.
نتیجه­ گیری: نتایج پژوهش نشان داد که الگوی مورد استفاده دانشجویان، برخلاف تعداد و ترتیب مدل کولثاو، از یک فرایند 4 مرحله­ای تشکیل شده ­است. در نهایت با استناد به نتایج تحقیق حاصل از مقایسه­ی دو گروه نمونه، الگوی جدید جستجوی اینترنتی دانشجویان، شناسایی و پیشنهاد گردید.

---

زمینه و هدف: این مقاله قصد دارد تا پیش‎فرض‎های معرفت‎شناختی نظریۀ اخلاق اطلاعات فلوریدی را تحلیل کند و برخی از آن پیش‎فرض‎ها را مورد بحث و نقد قرار دهد.
روش پژوهش: روش مقاله، سندی و رویکرد آن تحلیل مفهومی است. برای باز کردن یک مفهوم یا ارائۀ تحلیل‌های بدیل دربارۀ آن، مستنداتی‌ که پایۀ استدلال هستند با استفاده از روش سندی جمع‌آوری و با تکیه بر آنها، مفاهیم موجود تحلیل و نقد، و مفاهیم جدید بسط داده می‌شوند.
یافته‎ها: فلوریدی برای اخلاقی کردن جهان، کل موجودات را «اطلاعات» تلقی می‎کند و می‎گوید به جای اینکه فقط موجودات زنده دارای ارزش و حرمت باشند، همۀ «چیزها» دارای حریم اخلاقی‎اند و یک حق اولیه برای بودن بر طبق طبیعت خود دارند. بر طبق رئالیسم اطلاعاتی وی، همۀ چیزها (زنده و غیرزنده) دارای ساختار اطلاعاتی‎اند و این ساختار، مجموعه‎ای است از ویژگی‎ها و روابط بین آنها، و بر اساس چنین ساختاری صرفاً می‎شود چیزها را شناخت و ذات آنها را نمی‎توان کشف کرد. هر سطحی از انتزاع، واجد مجموعه‎ای از ویژگی‎ها و روابط برای هر شیء است. فلوریدی از ایدۀ متافیزیکی «تفاوت» بهره می‎گیرد و اظهار می‎کند که «تفاوت» از نوع رابطه است و نبود این رابطه، چیز را برای ما ناشناختنی می‎کند زیرا برای شناخت یک چیز، باید نخست تفاوت آن با چیز دیگر فهم شود. پس «تفاوت» بر «وجود» تقدم دارد و لذا رابطه بر وجود تقدم دارد. با این استدلال، وی بسط می‎دهد که در شناخت، روابط بین ویژگی‎های یک چیز (ابژه) با یکدیگر و روابط آن چیز با دیگر چیزهاست که شناخت ما را می‎سازد و این ویژگی‎ها و روابط بین آنها، در واقع ساختار اطلاعاتی چیزها هستند. وی می‎گوید که حداقلی‎ترین واحد تفاوت قابل بیان به‎صورت ریاضی برای یک موجود، تفاوت باینری میان صفر و یک به عنوان یک «دادۀ» پایه است که کوچک‎ترین واحد ساختاری-ریاضی-اطلاعاتی یک موجود را تشکیل می‎دهد.
نتیجه‌گیری: اهمیت این مقاله در تشریح نگاه فلوریدی دربارۀ اشیاء و شناخت اشیاء است و اینکه او چگونه با استدلالات متافیزیکی خود، اشیاء را اطلاعات تلقی می‎کند و آسیب‎زدن به اشیاء را معادل آسیب‎زدن به سپهر اطلاعات می‎داند و بدین دلیل آن را غیراخلاقی می‎داند که باعث می‎شود بخشی از اطلاعات نابود گردد. در این مقاله نگاه ایده‎گرای فلوریدی از نظر بی‎تفاوتی نظریۀ اخلاقی او به بدن‎ها، تقلیل‎گرایی معرفت‎شناختی، نادیده‎گرفتن انعطاف‎پذیری تکنولوژیک، و ادعای جهانشمولی نقد شده است.

---

هدف و زمینه: این پژوهش به بررسی تاثیر رتبه نویسندگان در شبکه‌های کتابشناختی بر مدل سند-محور بازیابی تخصص می‌پردازد. هدف آن پی بردن به این نکته است که کدام یک از شبکه‌های کتابشناختی نویسندگان می‌تواند عملکرد مدل سند-محور بازیابی تخصص را بهبود ببخشد.
روش‌شناسی: روش پژوهش تجربی مقدماتی است. برای انجام پژوهش، مجموعه آزمونی متشکل از 55 پرس‌وجو و 96375 سند ایجاد شد: پرس‌وجوهایی که توسط دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران ساخته شد و اسنادی که از مقالات نمایه‌شده علم اطلاعات و دانش‌شناسی در پایگاه وب آو ساینس تشکیل شده بود. پرس‌وجوها به پیکره آزمون عرضه، و مدل بازیابی DLH13 برای بازیابی اسناد به کار گرفته شد. 100 سند اول بازیابی‌شده برای هر پرس‌وجو انتخاب شد. سپس اسامی افراد موجود در آنها استخراج و پردازش، و بر اساس 5 شاخص مورد استفاده در تحلیل شبکه‌های اجتماعی رتبه‌بندی گردید. 10 نتیجه اول هر روش انتخاب و در انبوهه نویسندگان پرس‌وجوی مربوطه قرار گرفت. افراد موجود در سیاهه مورد قضاوت ربط قرار گرفتند تا مقایسه عملکرد رتبه‌بندی‌‌های افراد از حیث یافتن خبرگان میسر شود.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد عملکرد مدل‌های مبتنی بر رتبه‌بندی نویسندگان در شبکه‌های استنادی تفاوت معناداری با مدل سند-محور بازیابی تخصص ندارند، اما عملکرد مدل مبتنی بر رتبه‌بندی نویسندگان در شبکه هم‌تألیفی ضعیف‌تر از مدل سند-محور بازیابی تخصص بوده و آن را کاهش می‌دهد.
نتیجه‌گیری: در مقایسه با شبکه‌های پدیدآوری، موقعیت افراد در شبکه‌های استنادی شاهد بهتری برای تخصص افراد در حوزه‌های موضوعی مختلف به شمار می‌رود.  

---

هدف: پژوهش حاضر با هدف ترسیم ساختار مفهومی علم اطلاعات و دانش­شناسی و تکامل آن همراه با بررسی دامنه موضوعی مجلات براساس چکیده 6830 مقاله در ده مجله هسته در گزارش جی­سی­آر 2013 طی ده سال (2004-2013) صورت گرفت.
روش­ شناسی: در این پژوهش تحلیل هم­واژگانی و تحلیل تناظر 150 واژه منتخب براساس وزن tf-idf، بعد از استخراج به صورت پارامتریک انجام شد. بدین منظور از شاخص کسینوس تتا و قرابت مرتبه ثانویه جهت خوشه­بندی سلسله­مراتبی براساس الگوریتم average-linkage استفاده گردید.
یافته­ ها: یافته­های حاصل از تحلیل هم­رخدادی 3 خوشه بالغ و 1 خوشه نابالغ در ارتباط با خوشه دوم را نشان داد. بررسی دامنه موضوعی مجلات نیز چهار خوشه و سیر تاریخی مفاهیم دو خوشه با حرکت پادساعت­گرد را نشان می دهد.
نتیجه­ گیری: به طور کلی نتایج حاصل نشان داد تمامی خوشه­ها به جز یک خوشه منفک از خوشه دوم از حالت پایدار و بلوغ مفهومی برخوردار بوده و در عین داشتن مفاهیم ثابت با تحولات تکنولوژی دچار یک دگردیسی مفهومی نیز شده­اند.  

---

هدف: شمار بسیاری از پروژه‌های فناوری اطلاعات در سالیان گذشته کمابیش با شکست روبه‌رو شده‌اند. کتابخانه‌های دیجیتالی که دستاورد کاربست فناوری اطلاعات در نهاد کتابخانه بوده‌اند نیز همین سرنوشت را داشته‌اند. از این‌رو در اینجا عوامل حیاتی موفقیت کتابخانه‌های دیجیتالی در بافت ایران، به ویژه در وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری بررسی می‌شود. عوامل حیاتی موفقیت آن دسته از عوامل هستند که با پیگیری‌های پیوسته‌ی آنها، کتابخانه‌های دیجیتالی با موفقیت همراه خواهند بود.
روش/ رویکرد: رویکرد این پژوهش، کیفی و روش آن گراندد تئوری است. نمونه‌گیری غیر احتمالی از نوع گلوله برفی و نمونه‌گیری تئوریک، گزینش هشت کتابخانه‌ی دیجیتالی و سازمان مادرِ آنها و بیست و نه مصاحبه‌شونده را در پی داشت. افزون بر ابزار مصاحبه‌ی عمیقِ نیمه ساخت یافته، مشاهده‌ی مستقیم با استقرار در میدان پژوهش و یادداشت‌برداری‌های میدانی نیز از دیگر فنون به‌کار رفته برای گردآوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها بود.
یافته‌ها: شش عامل «اِعمالِ مدیریت و رهبریِ مناسب»، «داشتن برنامه‌ی تغییر مناسب»، «به‌کارگیری و حفظ نیروی انسانی متخصص»، «گزینش نرم‌افزار مناسبِ کتابخانه‌ی دیجیتالی»، «گزینش درستِ اشیای دیجیتالی»، و « سازماندهیِ درستِ اشیای دیجیتالی» به‌عنوان عوامل حیاتی موفقیت کتابخانه‌های دیجیتالی در بافت ایران، از جمله یافته‌های اصلی این پژوهش به شمار می‌روند که مدیران و کارگزاران کتابخانه‌های دیجیتالی کشور می‌توانند از آنها همچون عنوان مدل مفهومی عوامل موفقیت این گونه کتابخانه‌ها به‌کار روند

---

زمینه و هدف: با توجه به نقش جنبه‌های روان‌شناختی در رفتار اطلاعاتی انسان و تأثیر عوامل روانی بر تعامل انسان و اطلاعات، این پژوهش به مطالعه سوگیری‌های شناختی در رفتار اطلاعاتی می‌پردازد .بدین ‌ترتیب هدف اصلی پژوهش، بررسی نقش سوگیری‌های شناختی در رفتار اطلاعاتی علمی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی است.
روش: پژوهش با رویکرد کیفی و روش گرانددتئوری(نسخه کلاسیک) انجام شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی بودند. با در نظر داشتن نمونه‌گیری هدفمند و با استفاده از نمونه‌گیری دردسترس، 25 نفر از آنها به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. داده‌های پژوهش با استفاده از ابزار مصاحبه گردآوری و از طریق پیگیری اصول تحلیل داده‌ها و مبانی کدگذاری در گراندد‌تئوری تحلیل شده‌اند.
یافته‌ها: براساس تحلیل داده‌های پژوهش، سوگیری‌های شناختی در رفتار اطلاعاتی علمی افراد تأثیرگذار هستند. 28 مورد سوگیری شناختی در متن مصاحبه‌های پیاده‌سازی شده شناسایی شد. در هر یک مراحل شش گانه مدل رفتار اطلاعاتی ایزنبرگ و کویتز، سوگیری‌های شناختی به شکلی تأثیرگذار هستند. سوگیری‌ها می‌توانند در تشخیص، تعیین و تبیین نیاز اطلاعاتی، تصمیم‌گیری برای گزینش منابع اطلاعاتی، انتخاب مراکز اطلاعاتی، استخراج و استفاده از اطلاعات، سازماندهی و به اشتراک‌گذاری اطلاعات کسب شده و در نهایت در ارزیابی فرآیند کاوش اطلاعات نقش ایفا کنند.
نتیجه‌گیری: سوگیری‌های شناختی در کنار دیگر عوامل مطرح در رفتار اطلاعاتی قرار می‌گیرند و می‌توانند بر آنها تأثیر بگذارند و یا از آنها تأثیر بپذیرند. سوگیری‌ها می‌توانند پیامدهایی چون عدم موفقیت در بازیابی و کسب اطلاعات، پرهیز از اطلاعات و در نهایت شکست در رفع نیاز اطلاعاتی داشته باشند.  برای درک عمیق‌تر از نقش سوگیری‌های شناختی، لازم است آنها را در بافت‌ها و در شکل‌های مختلف رفتار اطلاعاتی مورد بررسی قرار داد.

---

زمینه و هدف: دوره نوجوانی یکی از مراحل مهم و اساسی در زندگی هر فردی است و مؤلفه اساسی در این دوران، هویت ‏یابی است. تاکنون نظریات مختلفی در خصوص این دوره از زندگی مطرح شده است. یکی از این نظریات، نظریه روانی- اجتماعی اریکسون است که بحران این دوران را «هویت در برابر سردرگمی نقش» تعریف کرده است. افزون بر آن افرادی دیگر نظیر مارسیا و برزونسکی به وضعیت‏های هویتی و سبک‏های پردازش هویت افراد اشاره نموده ‏اند. کتاب ‏های داستان به منزله ابزارهایی برای کسب دانش و هویت‏ یابی در نوجوانان هستند و هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت داستان‏های نوجوانان از حیث ابعاد و مؤلفه ‏های هویت‏یابی است.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است. روش این پژوهش، توصیفی است. همچنین، از رویکرد تحلیل محتوا به منظور جمع‏ آوری داده‏ های پژوهش استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه کتاب ‏های داستانی گروه‏ های سنی "د" و "ه" است که در سال‏ های 94-1390 توسط انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر شده است که در مجموع، 180 عنوان داستان را دربرمی‏ گیرد.
یافته‏ ها: یافته ‏ها نشان داد بیشترین توجه داستان‏ها به هویت فردی، هویت خانوادگی، هویت گروهی، و هویت ملی تمرکز یافته است. سایر انواع هویت به تفکیک در داستان‏های تألیفی و ترجمه ‏ای متفاوت است. به طور کلی بیشتر شخصیت‏های اصلی داستان‏ها (تألیف و ترجمه) در وضعیت سردرگم قرار دارند. پس از آن، وضعیت‏ هویتی دیرتحقق ‏پذیر و وضعیت هویتی موفق است. وضعیت زودتحقق‏ پذیر نیز در داستان‏ها، کمترین درصد فراوانی را دربرمی‏ گیرد. همچنین، بیشتر شخصیت‏های اصلی داستان‏ها از سبک پردازش اطلاعاتی بهره گرفتند. سبک غالب دیگر در پردازش اطلاعات توسط شخصیت‏های اصلی داستان‏ها، سبک سردرگم است و کمترین میزان به سبک هنجاری اختصاص دارد.
نتیجه ‏گیری: در مجموع، با توجه به یافته ‏های به دست آمده از پژوهش حاضر به طور کامل آشکار است که در کتاب‏های داستانی مورد بررسی به انواع مختلف هویت به شکل یکسانی توجه نشده است. مسلم است که توجه کم و بسیار کم به سایر هویت‏ها، اثرات منفی و آسیب‏های جدی و جبران ‏ناپذیری را در زمینه شکل‏ گیری و تثبیت هویت نوجوانان بر جای می‏ گذارد. همچنین در بررسی وضعیت هویتی شخصیت‏های اصلی داستان‏های نوجوانان، یافته ‏ها نشان داد که فراوانی وضعیت این شخصیت‏ها در زمینه هویت ‏یابی متفاوت است. در بررسی سبک‏ های پردازش هویتی در شخصیت‏های اصلی داستان‏های مورد بررسی نیز توزیع یکسانی مشاهده نشد.

---

هدف: هدف این پژوهش تعیین نقش کتابخانه­های عمومی و دانشگاهی در اشاعه اطلاعات سلامت به اعضا و مقایسه بین این دو نوع کتابخانه با یکدیگر است.

روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام گرفته است. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان، 379 نفر تعیین شد و با روش نمونه­گیری سهمیه­ای، پرسشنامه­ها توزیع گردید. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم­افزار اس­پی­اس­اس انجام گرفت، و از آزمون­های توصیفی و استنباطی جهت تحلیل داده­ها استفاده شده است.

یافته­ها: یافته­ها نشان داد که با توجه به میانگین نمره مؤلفه­های مورد آزمون، دریافت اطلاعات سلامت در کتابخانه­ها نتایج قابل قبول و خوبی برای کاربران داشته است. هم­چنین از نظر مقایسه بین کتابخانه عمومی و دانشگاهی و مؤلفه­های اطلاعات سلامت از بین 5 مؤلفه (نقش کتابخانه، نتایج حاصل از دریافت اطلاعات سلامت، میزان مفید بودن، استفاده از منابع و موانع دسترسی)، از نظر مؤلفه­­ی موانع دسترسی به اطلاعات سلامت در کتابخانه بین کتابخانه­های عمومی و دانشگاهی تفاوت معناداری وجود دارد. اما، 4 مؤلفه دیگر، تفاوت معناداری وجود ندارد. همچنین، بین جنسیت، سن، تحصیلات و شغل و استفاده از اطلاعات سلامت در کتابخانه رابطه معناداری مشاهده نگردید.

نتیجه­ گیری: کتابخانه نقش بسزایی در اشاعه اطلاعات سلامت دارد، اما به دلایلی از جمله آگاهی نداشتن کاربران از منابع اطلاعات سلامت موجود در کتابخانه و برخی موانع دسترسی به این منابع، بسیاری از کاربران از منابع اطلاعات سلامت کتابخانه استفاده نمی­کنند. در نهایت، پیشنهاداتی با توجه به نتایج پژوهش برای بهبود نقش کتابخانه و استفاده بیشتر کاربران ارائه شده است.

---

زمینه و هدف: امروزه وب­سایت­ها با کاربری­های متنوع و متعدد، همه عرصه­های اجتماعی، علمی، آموزشی، هنری، تجاری، اداری و ... را به­کلی دگرگون کرده­اند. در این میان عالم سینما هم از این پیشرفتِ فناوری بی­نصیب نمانده است و انبوهی از وب­سایت­های سینمایی راه­اندازی شده است تا سینمادوستان را در این زمینه یاری رسانند. کاربری یک وب­سایت هر چه که باشد هدف اصلی و­ب­سایت­ها، ارائۀ خدمات سریع و آسان و جلب رضایت کاربران است و این هدف، تنها با اطمینان از کارآیی آنها به دست می­آید و بررسی عملکرد و سنجش کارآیی وب­سایت­ها، جز با ارزیابی آنها امکان پذیر نیست و تنها از این راه می­توان به نقاط قوت و ضعف وب­سایت­ها پی برد و در مسیر اصلاح و تکمیل یا پیشرفت و توسعه آنها گام برداشت. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی وب­سایت­های سینمایی ایران براساس مدل هرم سه­سطحی می­باشد.
روش پژوهش: با استفاده از روش ارزیابانه تعداد 38 وب­سایت سینمایی ایران با استفاده از دو سیاهه ارزیابی محقق ساختۀ معیارهای عمومی و تخصصی ارزیابی شده است. با استفاده از این دو سیاهه، نه معیار صفحه­خانگی، ناوبری، محتوا، یافت پذیری، تعامل، خدمات اطلاع­رسانی، خدمات ویژه، خدمات چندرسانه­ای و خدمات مشتریان مورد ارزیابی قرار گرفته­اند.
یافته ها: نتایج ارزیابی نشان داده است وب­سایت­های سینمایی ایران در قاعده مدل هرم سه­سطحی­ که ­معیارهای عمومی قرار دارند در سطح خوب، در میانه هرم با معیارهای تخصصی مشترک در سطح مناسب و در رأس هرم که متشکل از معیارهای تخصصی ویژه است، در سطح مناسب می­باشند.
نتیجه گیری: وب­سایتی کاملاً سینمایی تلقی می­شود که حداقل از دو معیار خدمات ویژه و خدمات مشتریان واقع در رأس هرم، یکی را به صورت کاملاً حرفه­ای و کاربر پسند و در سطح بهترین وب­سایت­های مشابه خارجی در وب­سایت خود داشته باشد. به نظر می­رسد که وب­سایت­های سینمایی ایران در این مورد در ابتدای کار هستند و نیاز به فعالیت و کسب تجارب بیشتر دارند.

---

چکیده
هدف، این پژوهش تبیین تاثیر فنآوری اطلاعات و ارتباطات بر نوآوری استفاده از اطلاعات در میان نخبگان و استعدادهای درخشان باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی بوده است.
روش‌شناسی، در این پژوهش از روش‌شناسی کیفی با رویکردی تفسیر‌گرایانه و با استفاده از نظریه زمینه‌ استفاده شده است. در فرآیند ساخت نظریه زمینه‌ای سه مرحله کدگذاری داده‌ها وجود دارد: کد گذاری باز، کد گذاری محوری و کدگذاری گزینشی. گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته حضوری با پرسش‌های از قبل طراحی شده انجام شده است که در صورت نیاز در حین پاسخگویی شرکت‌کنندگان به پرسش‌های مطرح شده، پرسش‌هایی در رابطه با پاسخ مصاحبه‌شونده مطرح شده است. جامعه مورد پژوهش، نخبگان و استعدادهای درخشان باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی است. برای انتخاب نمونه پژوهش از نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد. حجم نمونه در حین کار مشخص شد، مصاحبه‌شوندگان 22 نفر از اعضای نخبه و استعدادهای درخشان باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی بوده است که با توجه به اعلام خصوصیات افراد مورد نظردر این پژوهش، از طریق نماینده باشگاه امکان دسترسی به این افراد فراهم شد.
یافته‌ها، نخبگان، با جستجوی زیاد اطلاعات، به پرورش ذهن کنجکاو خود می‌پردازند، به طوری‌که با مشاهده هر اطلاعاتی، آن را نادیده نمی‌گیرند و با گزینش اطلاعات از جز به کل به دنبال قطعه خالی پازل خود هستند. از طرفی اطلاعات را بر اساس مرتبط‌ترین، جدید‌ترین و یا بر اساس اهمّیت و اعتبار اطلاعات با استفاده از توانایی ذهنی و حافظه دیداری گردآوری می‌کنند. از طرف دیگر، در مراحل مختلف فرآیند استفاده از اطلاعات، با توجه به قابلیت‌ها‌ و مهّم‌ترین ویژگی‌های ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات برای ذخیره، پردازش ، دستیابی به اطلاعات و...، از آنها استفاده می‌نمایند.
نتیجه‌گیری، فناوری اطلاعات و ارتباطات را به عنوان ابزارهای برای تسریع و سرعت‌بخشی به پیشرفت تحقیق و پژوهش خود می‌دانند، و هوش و استعداد، تفکر انتقادی و نگاه عمیق و بخصوص توانایی ذهنی خود را عامل اصلی خلاقیت و نوآوری عنوان کردند. از طرفی دیگر یکی از نگرانی‌ها و دغه‌غه‌های آنان، اعتماد، اطمینان و امنیت در هنگام استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات آنلاین نیز می‌باشد.
کلیدواژه، استفاده از اطلاعات، فنآوری اطلاعات و ارتباطات، نخبگان، نوآوری.

---

هدف: پژوهش حاضر درصدد است عوامل مؤثر در ایجاد و به‌کارگیری ارتباط مؤثر توسط کتابداران کتابخانه­های عمومی را از دیدگاه کتابداران کتابخانه­های عمومی شهر کرمانشاه شناسایی نماید.
روش/رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر با رویکرد روش­شناختی کیفی انجام شده و روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است. داده­ها با استفاده از مصاحبه عمیق گردآوری شده است. مشارکت­کنندگان 19 نفر از کتابداران کتابخانه‏های عمومی شهر کرمانشاه در زمستان سال 1396 بودند. نمونه‏گیری به روش هدفمند انجام گرفت و تا اشباع اطلاعات ادامه یافت. برای تجزیه و تحلیل یافته­ها از روش تحلیل محتوا استفاده شد. تحلیل داده‏ها هم‌زمان با جمع­آوری اطلاعات انجام گرفت.
یافته‏ها: تجزیه و تحلیل داده‏های مصاحبه منجر به شکل‏گیری 106 مفهوم شد که در 20 مقوله فرعی و در نهایت در 3 مقوله اصلی عوامل فردی، عوامل برون کتابخانه‏ای و عوامل درون کتابخانه‏ای دسته‏بندی شدند. 20 مقوله فرعی عبارت‏اند از: ویژگی‏های اخلاقی و شخصیتی؛ ویژگی‏های ظاهری؛ مهارت­ها و توانمندی‏ها؛ دانش حرفه‏ای؛ تجربه؛ ویژگی‏های دموگرافیک کتابداران؛ باورهای شخصی و نوع نگاه؛ شرایط روحی و جسمی کتابدار؛ عوامل فرهنگی؛ ویژگی‏های دموگرافیک مخاطبان؛ ویژگی‏های اخلاقی و شخصیتی مخاطبان؛ شرایط روحی و جسمی مخاطبان؛ ظرفیت و توان مخاطبان؛ نگرش مخاطبان نسبت به کتابخانه و کتابدار؛ نیاز و هدف مخاطبان؛ آموزش؛ رضایت شغلی؛ شرایط محیطی؛ امکانات و تسهیلات انسانی و فیزیکی و چارت سازمانی، قوانین و مقررات اداری.
نتیجه‏گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است برخی عوامل به‌عنوان موانع ارتباط مؤثر، اثر منفی بر ایجاد و تحقق ارتباط مؤثر دارند و برخی دیگر اثر مثبت. برخی عوامل، به‌طور مستقیم مهارت‏های ارتباطی هستند که باید فرا گرفته شوند و یا وجود آنها در فرد تقویت شود و برخی دیگر عواملی هستند که زمینه بروز و حفظ ارتباط مؤثر را فراهم می‏کنند.