نیلوفر برهمند، مریم ناخدا، فاطمه فهیمی نیا، مهین نظری،
دوره 4، شماره 1 - ( 3-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: به دلیل تأکید بر ارتقای سلامت و خودمراقبتی، مطالعات رفتار اطلاع‌یابی سلامت به عنوان یکی از شرایط برنامه‌ریزی خدمات و مداخلات اطلاعاتی سلامت اهمیت یافته است. عواملی چون توجه به مطالعات کاربر مدار، بافت و خودمراقبتی به‌کارگیری رویکردهایی که به مطالعه افراد در محیط طبیعی کمک می‌کند را ضروری ساخته است. بااین‌حال، نقد و بررسیها حاکی از غلبه رویکردهای کمی و اثبات‌گرایی در این حوزه است. این مقاله قصد دارد به معرفی مصاحبه واقعه‌مدار به عنوان ابزاری برای گردآوری دادههای منحصر به فرد از زندگی طبیعی افراد و کاربرد آن در مطالعات رفتار اطلاع‌یابی سلامت بپردازد.
روش: در این مقاله مروری که به روش کتابخانه‌ای انجام شد، ابتدا به مفهوم رفتار اطلاع‌یابی سلامت و عوامل تأثیرگذار بر آن پرداخته شد. سپس اصول و مفاهیم مطرح در مصاحبه واقعه‌مدار از جمله روایت و مصاحبه روایتی معرفی و دلالتهای کاربردی آن در پژوهش‌های رفتار اطلاع‌یابی سلامت مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه، مراحل اجرای مصاحبه واقعه‌مدار با ذکر مثال ارائه شد.
یافته‌ها: نقطه قوت مصاحبه واقعه‌مدار تمرکز بر روایتهای افراد از تجربیات زیسته آنان به عنوان دادههای پژوهش است که به پژوهشگران کمک می‌کند تجربیات افراد را از زاویه‌ای متفاوت با روش‌های متداول نگریسته و تحلیل کنند. سه دلالت کاربردی برای به کارگیری مصاحبه واقعه‌مدار در مطالعات رفتار اطلاع‌یابی سلامت عبارت‌اند از: 1. تنیدگی رفتار اطلاع‌یابی سلامت در زندگی روزمره، 2. تمرکز پژوهش‌های رفتار اطلاع‌یابی بر ارائه الگوی رفتار، و 3. هدفمند و عمدی بودن رفتار اطلاع‌یابی سلامت.
نتیجهگیری: مصاحبه واقعه‌مدار فضایی را برای شنیدن صدای گروه‌های مختلف اجتماع به ویژه افرادی که به دلیل بیماری و شرایط اجتماعی و فرهنگی صدایشان خاموش شده است فراهم میآورد. نکته‌ای که در طراحی و برنامه‌ریزی هرگونه خدمات و مداخلات اطلاعاتی سلامت باید اکیداً مورد توجه قرار گیرد.
حمیدرضا مختاری اسکی، سیروس علیدوستی، مریم نظری،
دوره 5، شماره 1 - ( 3-1397 )
چکیده
هدف: شمار بسیاری از پروژه‌های فناوری اطلاعات در سالیان گذشته کمابیش با شکست روبه‌رو شده‌اند. کتابخانه‌های دیجیتالی که دستاورد کاربست فناوری اطلاعات در نهاد کتابخانه بوده‌اند نیز همین سرنوشت را داشته‌اند. از این‌رو در اینجا عوامل حیاتی موفقیت کتابخانه‌های دیجیتالی در بافت ایران، به ویژه در وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری بررسی می‌شود. عوامل حیاتی موفقیت آن دسته از عوامل هستند که با پیگیری‌های پیوسته‌ی آنها، کتابخانه‌های دیجیتالی با موفقیت همراه خواهند بود.
روش/ رویکرد: رویکرد این پژوهش، کیفی و روش آن گراندد تئوری است. نمونه‌گیری غیر احتمالی از نوع گلوله برفی و نمونه‌گیری تئوریک، گزینش هشت کتابخانه‌ی دیجیتالی و سازمان مادرِ آنها و بیست و نه مصاحبه‌شونده را در پی داشت. افزون بر ابزار مصاحبه‌ی عمیقِ نیمه ساخت یافته، مشاهده‌ی مستقیم با استقرار در میدان پژوهش و یادداشت‌برداری‌های میدانی نیز از دیگر فنون به‌کار رفته برای گردآوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها بود.
یافته‌ها: شش عامل «اِعمالِ مدیریت و رهبریِ مناسب»، «داشتن برنامه‌ی تغییر مناسب»، «به‌کارگیری و حفظ نیروی انسانی متخصص»، «گزینش نرم‌افزار مناسبِ کتابخانه‌ی دیجیتالی»، «گزینش درستِ اشیای دیجیتالی»، و « سازماندهیِ درستِ اشیای دیجیتالی» به‌عنوان عوامل حیاتی موفقیت کتابخانه‌های دیجیتالی در بافت ایران، از جمله یافته‌های اصلی این پژوهش به شمار می‌روند که مدیران و کارگزاران کتابخانه‌های دیجیتالی کشور می‌توانند از آنها همچون عنوان مدل مفهومی عوامل موفقیت این گونه کتابخانه‌ها به‌کار روند
