---

زمینه و هدف:  اینترنت امروزه به‌عنوان یک منبع جذاب کسب اطلاعات سلامت در راستای مدیریت سلامت فردی شناخته‌شده است. با توجه به اهمیت این امر پژوهش حاضر به بررسی جایگاه اینترنت در رفتار اطلاع‌یابی سلامت در میان جوانان شهر شیراز پرداخته است.

     روش: در این پژوهش پیمایشی، جامعه آماری جوانان کاربر اینترنت در شهر شیراز بودند که یک نمونه 400 نفری از میان آن‌ها با روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای تصادفی انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده‌ها نیز پرسشنامه بود.

     یافته‌ها: اکثریت پاسخگویان از اینترنت برای اطلاع‌یابی سلامت استفاده می‌نمودند. همچنین جنسیت، سطح تحصیلات، سابقه و مهارت استفاده از اینترنت با جستجوی اطلاعات سلامت از طریق اینترنت رابطه معنی‌داری داشت. مهم‌ترین اهداف جستجوی اطلاعات سلامت نیز درک یک مشکل پزشکی یا بیماری، فهم بهتر اطلاعاتی که پزشک ارائه نموده و خوددرمانی بوده است. نگرش کلی پاسخگویان نیز نسبت به اطلاعات سلامت بازیابی شده از طریق اینترنت مثبت بود.

     نتیجه‌گیری: تقاضای بالایی برای استفاده از اطلاعات سلامت اینترنت برای مدیریت سلامت فردی در میان جوانان وجود دارد. بی‌شک دوراندیشی و برنامه‌ریزی برای بهبود کیفیت اطلاعات سلامت وب، اهتمام در ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر در حوزه سلامت و آموزش همگانی جامعه برای ارزیابی کیفیت اطلاعات سلامت اینترنت می‌تواند نویدبخش توسعه بهداشت و سلامت فردی و به‌تبع آن سلامت جامعه ما باشد.

---

زمینه و هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین وضعیت اپیدمیولوژی اطلاعات سلامت بر مبنای رفتار اطلاع‌یابی کاربران و تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی در زمینه سرطان‌ پروستات طی سال‌های 2011-2015 میلادی بوده است. بدین منظور هم‌راستایی عرضه و تقاضای اطلاعات سلامت بر مبنای رفتار اطلاع‌یابی کاربران و همچنین تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی با محوریت سرطان‌ پروستات طی سال‌های 2011-2015 میلادی در گوگل ترندز و پاب‌مد مورد بررسی قرار گرفت.
روش پژوهش: روش پژوهش حاضر آمیخته است. در بخش کیفی کلیدواژه‌های مورد استفاده کاربران ایرانی در زمینه سرطان پروستات با روش بحث گروهی متمرکز شناسایی شد. در بخش کمّی، بر مبنای کلیدواژه‌های مستخرج از بخش کیفی، د‌اده‌ها در دو بخش رفتار اطلاع‌یابی اینترنتی کاربران ایرانی از طریق گوگل ترندز و تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی در پاب‌مد در زمینه سرطان پروستات گردآوری و سپس برای بررسی هم‌راستایی رفتار اطلاع‌یابی سلامت کاربران و تولیدات علمی پژوهشگران در فضای اینترنت روش همبستگی در محیط نرم‌افزاری آر استفاده شد.
یافته­ ها: طبق یافته‌ها، شاخص حجم جستجو در مجموع کلیدواژه‌های حوزه سرطان پروستات در سال 2011 میلادی، 2191 و در سال 2015 میلادی، 1798 حاصل شد. از 161 مقاله علمی پژوهشگران ایرانی در زمینه سرطان پروستات 20 رکورد در سال 2011 و 44 رکورد در سال 2015 میلادی منتشر شده است. ضریب همبستگی پیرسون بین رفتار اطلاع‌یابی کاربران در گوگل ترندز و تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی در پاب‌مد در حوزه سرطان پروستات معنادار نمی‌‌باشد (05/0P>) و ارتباطی بین این دو برقرار نیست.
نتیجه­ گیری: طبق نتایج حاصل در سال‌هایی که شاخص حجم جستجوی کاربران ایرانی در حوزه سرطان‌ پروستات و در موتور جستجوی گوگل افزایش و یا کاهش یافته، بر کمیّت تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی در این زمینه موضوعی تأثیری گذاشته نشده است. بنابراین شاید بتوان گفت که پژوهشگران ایرانی حوزه سرطان پروستات توجهی به کاهش حساسیت‌ها و نگرانی‌های افراد جامعه در رابطه با بیماری سرطان پروستات نداشته و با اهداف دیگری در این زمینه دست به پژوهش‌های گسترده‌ای زده‌اند.

---

زمینه و هدف: تجویز اطلاعات سلامت به معنای ارائه اطلاعات مناسب، در زمان مناسب و به فرد مناسب است. پژوهش حاضر سعی دارد به بررسی تاثیر تجویز اطلاعات سلامت بر توان خودمراقبتی مراقبان بیمار بپردازد.
روش پژوهش: به منظور بررسی تاثیر تجویز اطلاعات سلامت بر توان خودمراقبتی مراقبان بیماران از روش نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون تک‌گروهی استفاده شد. 37 مراقب بیمار مبتلا به سندرم نرمی مفصل به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق‌ساخته توان خودمراقبتی بود که پس از تایید روایی و پایایی جهت گردآوری اطلاعات به کار گرفته شد. توان خودمراقبتی مراقبان بیماران در مراجعه اول (پیش از تجویز اطلاعات سلامت) و پس از مراجعه دوم (پس از تجویز اطلاعات سلامت) محاسبه شد. داده‌ها با نرم افزار SPSS و آزمون تحلیل واریانس در سطح معناداری 05/0  p˂ تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که میانگین و انحراف معیار توان خودمراقبتی مراقبان بیماران پیش از تجویز اطلاعات سلامت در زیرمقیاس‌های دانش اختصاصی درباره بیماری 15، آگاهی و توجه به تاثیرات بیماری 73/4، انجام موثر اعمال درمان 38/12 و جستجوی خدمات پزشکی 59/14 بود و پس از مداخله در زیرمقیاس‌های دانش اختصاصی درباره بیماری به 13/35، آگاهی و توجه به تاثیرات بیماری 35/11، انجام موثر اعمال درمان 49/27 و جستجوی خدمات پزشکی 46/21 رسید که نشان‌دهنده تاثیر مداخله انجام شده بود.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این پژوهش تجویز اطلاعات سلامت باعث افزایش توان خودمراقبتی مراقبان بیماران مبتلا به سندرم نرمی مفصل می‌شود.
 

---

هدف: هدف این پژوهش تعیین نقش کتابخانه­های عمومی و دانشگاهی در اشاعه اطلاعات سلامت به اعضا و مقایسه بین این دو نوع کتابخانه با یکدیگر است.

روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام گرفته است. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان، 379 نفر تعیین شد و با روش نمونه­گیری سهمیه­ای، پرسشنامه­ها توزیع گردید. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم­افزار اس­پی­اس­اس انجام گرفت، و از آزمون­های توصیفی و استنباطی جهت تحلیل داده­ها استفاده شده است.

یافته­ها: یافته­ها نشان داد که با توجه به میانگین نمره مؤلفه­های مورد آزمون، دریافت اطلاعات سلامت در کتابخانه­ها نتایج قابل قبول و خوبی برای کاربران داشته است. هم­چنین از نظر مقایسه بین کتابخانه عمومی و دانشگاهی و مؤلفه­های اطلاعات سلامت از بین 5 مؤلفه (نقش کتابخانه، نتایج حاصل از دریافت اطلاعات سلامت، میزان مفید بودن، استفاده از منابع و موانع دسترسی)، از نظر مؤلفه­­ی موانع دسترسی به اطلاعات سلامت در کتابخانه بین کتابخانه­های عمومی و دانشگاهی تفاوت معناداری وجود دارد. اما، 4 مؤلفه دیگر، تفاوت معناداری وجود ندارد. همچنین، بین جنسیت، سن، تحصیلات و شغل و استفاده از اطلاعات سلامت در کتابخانه رابطه معناداری مشاهده نگردید.

نتیجه­ گیری: کتابخانه نقش بسزایی در اشاعه اطلاعات سلامت دارد، اما به دلایلی از جمله آگاهی نداشتن کاربران از منابع اطلاعات سلامت موجود در کتابخانه و برخی موانع دسترسی به این منابع، بسیاری از کاربران از منابع اطلاعات سلامت کتابخانه استفاده نمی­کنند. در نهایت، پیشنهاداتی با توجه به نتایج پژوهش برای بهبود نقش کتابخانه و استفاده بیشتر کاربران ارائه شده است.

---