---

زمینه و هدف: مقاله حاضر ارائه دهنده نتایج پژوهشی است که با هدف بررسی میزان آشنایی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی توسط دانشجویان کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی و نیز نگرش آن‌ها نسبت به این شبکه‌ها انجام شد.

روش: روش پژوهش پیمایشی بوده و داده‌ها از طریق یک پرسشنامه تحت وب گردآوری شد. 113 دانشجوی کارشناسی ارشد پرسشنامه را تکمیل نمودند.

نتایج: یافته‌ها نشان می‌دهد که 35 درصد پاسخ‌دهندگان عضو هیچ‌کدام از شبکه‌های اجتماعی نیستند. فیلترینگ اینترنت به‌عنوان بزرگ‌ترین مانع استفاده از شبکه‌های اجتماعی شناخته شد. تصور منفی از شبکه‌های اجتماعی دومین مانع استفاده از این شبکه‌ها بود. 22 درصد از پاسخ‌دهندگان استفاده از شبکه‌های اجتماعی را اتلاف وقت می‌دانستند و 14 درصد هیچ فایده‌ای در استفاده از شبکه‌های اجتماعی نمی‌دیدند. 36 درصد از پاسخ‌دهندگان اعتماد خیلی کمی به اطلاعات منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی داشتند. استفاده کنندگان از شبکه‌های اجتماعی مهارت‌های پایه استفاده از آن‌ها را داشتند اما مهارت آن‌ها در استفاده از امکانات و قابلیت‌ها پیشرفته‌تر شبکه‌های اجتماعی مثل تنظیمات حریم خصوصی اندک بود. پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه دید مثبتی نسبت به استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای اهداف آموزشی و حرفه‌ای داشتند.

نتیجه‌گیری: نویسندگان پیشنهاد می‌کنند که مهارت‌های استفاده از شبکه‌های اجتماعی باید در برنامه آموزشی علم اطلاعات و دانش شناسی گنجانده شود. برخی از فواید آموزش شبکه‌های اجتماعی به دانشجویان از این قرار است: آماده کردن دانشجویان برای استفاده از این فناوری‌ها در کتابخانه‌های محل اشتغال آینده؛ افزایش امکان استخدام دانشجویان علم اطلاعات و دانش شناسی؛ استفاده‌اموزشی از این شبکه‌ها برای ارتباط نزدیک‌تر و بیشتر با دانشجویان و آماده کردن دانشجویان برای آموزش سواد شبکه‌های اجتماعی به دیگران.

---

زمینه و هدف: رسانه­های اطلاع‌رسانی ازنظر نوع ارتباطات و اطلاع‌رسانی باهم متفاوت‌اند، لذا این بررسی در پی تحلیل تطبیقی توانمندی­های اطلاع‌رسانی رسانه­های جمعی و شبکه­های اجتماعی ازنظر کتابداران و اطلاع‌رسانان در سال 1393 می­باشد.
روش: این یک مطالعه پیمایشی و از نوع توصیفی-تحلیلی است. گردآوری داده­ها با استفاده از پرسشنامه به‌صورت سرشماری انجام شد. 94 نفر از کتابداران و اطلاع‌رسانان کتابخانه‌های دو شهرستان تربت‌حیدریه و گناباد در استان خراسان رضوی مورد بررسی قرار گرفتند. آزمون ناپارامتری ویلکاکسون نیز جهت آزمون فرضیه‌ها مورد استفاده قرار گرفت.
یافته‌ها: بر اساس نتایج حاصل‌شده، ازنظر کتابداران و اطلاع‌رسانان، رسانه­های جمعی و شبکه‌های اجتماعی هرکدام توانمندی ویژه و خاصی در اطلاع‌رسانی و آگاهی‌رسانی را دارا بودند. اما توانمندی شبکه­های اجتماعی درمجموع حیطه‌های مورد بررسی نسبت به رسانه­های جمعی ازنظر کتابداران و اطلاع‌رسانان در سطح بالاتری قرار داشت.
نتیجه‌گیری: شناخت و اطلاع از توانمندی­های رسانه­های جمعی و شبکه­های اجتماعی می­تواند در استفاده مؤثرتر از این رسانه­ها و خصوصاً شبکه‌های اجتماعی به مدیران و مسئولین مربوطه جهت تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی مناسب‌تر کمک نماید. این نتایج می‌تواند ما را در انتخاب و اثرگذاری بیشتر یار و مددکار باشد.

---

زمینه و هدف: دانشجویان به‌واسطه داشتن سواد رسانه‌ای بهتر جزء گروه‌هایی هستند که از شبکه‌های اجتماعی بیشتر استفاده می‌نمایند. هدف اصلی این پژوهش مطالعه کاربرد شبکه‌های اجتماعی توسط دانشجویان با توجه به متغیرها جمعیت شناختی و آموزشی است.

روش: در این پژوهش کمی کاربردی از روش پیمایشی استفاده شد. ابزار گردآوری اطلاعات یک پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی پرسشنامه توسط همکاران و نمونه‌هایی از جامعه موردمطالعه ارزیابی شد. پایایی پرسشنامه به‌وسیله آزمون دونیمه کردن ارزیابی شد. جامعه موردمطالعه 4524 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان و نمونه 393 نفر بود. به‌منظور تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی (درصد، فراوانی و میانگین) و آمار نا پارامتریک استنباطی (اسپیرمن، مان– ویتنی و کروسکال والیس) استفاده شد. از نرم‌افزار اس پی اس اس به‌منظور تحلیل داده‌ها و از نرم‌افزار اکسل به‌منظور ترسیم نمودار استفاده شد.

یافته‌ها: اکثریت دانشجویان از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کردند. وایبر و لاین پر ترجیح‌ترین شبکه مورداستفاده بود. دانشجویان روزانه به‌طور متوسط 140 دقیقه از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کردند. مهم‌ترین دلیل استفاده از شبکه‌های اجتماعی سرگرمی بود. اغلب دوستان در شبکه‌های اجتماعی افرادی بودند که ملاقات حضوری نیز با آن‌ها وجود داشت. تلفن همراه مهم‌ترین رسانه مورداستفاده در شبکه‌های اجتماعی بود. ازنظر اکثریت پاسخگویان اعتبار اطلاعات موجود در شبکه‌های اجتماعی قابل‌قبول نبود. بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و معدل، تعداد دوستان و ویژگی‌های اطلاعاتی شبکه‌های اجتماعی رابطه معنی‌داری وجود داشت. تفاوت معنی‌داری در میانگین استفاده از شبکه‌های اجتماعی بین چهار حوزه موردمطالعه وجود داشت.

نتیجه‌گیری: استفاده از شبکه‌های اجتماعی در بین دانشجویان بسیار رایج بود. دانشجویان اغلب از شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان رسانه‌ای برای سرگرمی و ارتباط استفاده کردند. دانشجویان با عملکرد تحصیلی بهتر از شبکه‌های اجتماعی کمتر استفاده می‌کردند.

---

زمینه و هدف: هدف از این پژوهش، بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در تبادلات علمی کتابداران سازمان‌های دولتی شهر تهران بوده است.

روش: این پژوهش به روش پیمایشی تحلیلی صورت گرفت که اطلاعات به‌دست‌آمده از طریق نرم‌افزار SPSS مورد تحلیل قرارگرفته است. و جامعه آماری پژوهش شامل کتابداران 13 کتابخانه مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران است. فن گردآوری داده‌ها، پرسشنامه محقق ساخته است. نمونه آماری شامل 245 کتابدار بود. از میان 245 پرسشنامه، 220 پرسشنامه عودت داده شد. برای تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد) و برای معناداری تفاوت‌ها از آمار استنباطی (آزمون تی و تحلیل واریانس) استفاده شد. 

یافته‌ها: یافته‌های منتج از پژوهش نشان داد که کمتر از 20% کتابداران، آموزش را در پیشبرد کاری خود مؤثر می‌دانند. همچنین به‌طور میانگین 3% کتابداران راغب به انتقال اطلاعات به همکاران خود می‌باشند. 5/35% از کتابداران با امکانات و خدمات شبکه‌های اجتماعی آشنایی دارند. ضریب همبستگی چندگانه 067/0 نشان از همبستگی ضعیف بین متغیر مستقل و وابسته (استفاده از شبکه و ارتقا دانش کتابداران) دارد. ضریب تعیین در این آزمون 004/0 می‌باشد که نشان از نقش کمتر متغیر "استفاده از شبکه" در تعیین واریانس متغیر ارتقای دانش دارد. ضریب همبستگی چندگانه 09/0 نشان‌دهنده همبستگی ضعیف بین متغیر مستقل و وابسته (استفاده از شبکه‌های اجتماعی، ارتقا شغلی کتابداران) می‌دهد. ضریب تعیین در این آزمون 008/0 می‌باشد که نشان از نقش کمتر متغیر استفاده از شبکه در تعیین واریانس متغیر وابسته یعنی ارتباط و همکاری دارد.

نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد کتابداران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران کمتر از شبکه‌های اجتماعی به صورت کاربردی استفاده می‌کنند و استفاده از شبکه‌های اجتماعی باعث ارتقا علمی و ارتقا شغلی کتابداران نمی‌شود. به عبارتی استفاده از شبکه‌های اجتماعی تأثیری در ارتقا علمی و شغلی کتابداران ندارد

---

زمینه و هدف: یکی از روش‌‌های درک نگرش کاربران استفاده از مدل پذیرش فناوری است که این پژوهش با استفاده از آن مدل مطالعه عوامل موثر بر ترغیب دانشجویان به استفاده از شبکه‌‌های اجتماعی به عنوان یک شبکه آموزش مجازی را مورد هدف قرار داده است، تا مشخص شود که چه عواملی منجر به ترغیب دانشجویان در استفاده از شبکه‌‌های اجتماعی می‌شود.

روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و از دسته پژوهش‌‌های مدلسازی معادلات ساختاری-حداقل مربعات جزیی است. پس از مطالعه مقالات مرتبط و استخراج مؤلفه‌‌های احتمالی، پرسشنامه‌‌ای براساس مدل مفهومی طراحی شد و در بین دانشجویان توزیع گردید و در نهایت پرسشنامه‌‌های جمع‌‌آوری شده مبنای تحلیل قرار گرفت.

یافته­ها: یافته‌‌ها نشان می‌دهد که سودمندی ادراک شده، سهولت استفاده ادراک شده و قابلیت‌‌های تکمیلی ادراک شده به طور غیر مستقیم و نگرش نسبت به شبکه‌‌های اجتماعی آنلاین و لذت ادراک شده به طور مستقیم بر تمایل دانشجویان به استفاده از شبکه‌‌های اجتماعی تاثیر می‌‌گذارد.

نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش، بینش مفیدی برای دانشگاهیان در صنعت آموزش کشور فراهم می‌کند تا با درک این عوامل، بتوانند از کاربردهای شبکه­های اجتماعی در راستای افزایش اثربخشی یادگیری در بین دانشجویان استفاده نمایند. در این پژوهش متغیرهایی که در زمینه توسعه فضای آموزشی می­تواند تأثیر­گذار باشد شناسایی گردید و با بررسی پژوهش­ها و مطالعات انجام شده در ارتباط با عوامل مؤثر بر ترغیب دانشجویان به استفاده از شبکه­های اجتماعی به عنوان یک شبکه آموزش مجازی، ترکیبی از این عوامل گردآوری شده و درنهایت مدلی کاربردی و جامع ارائه شده است. همچنین بررسی عوامل مؤثر بر ترغیب کاربران به استفاده از شبکه‌های اجتماعی در زمینه آموزشی، پژوهشی نو در این زمینه است.

---

زمینه و هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل ایجادکننده اعتماد بین فردی و نتایج حاصل از وجود اعتماد در شبکه‌های اجتماعی علمی پیوسته می‌باشد.
روش پژوهش: پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده‌ها، توصیفی از نوع پیمایشی و با روش نمونه گیری خوشه‌ای است. جامعه پژوهش را کلیه پژوهشگران (اعضای هیأت علمی) دو دانشگاه‌ شیراز و خلیج فارس بوشهر تشکیل می‌دهند، که با توجه به جمعیت 900 نفری، بر مبنای جدول مورگان، 269 نفر به عنوان نمونه تعیین گردید. گردآوری داده‌ها بر مبنای پرسشنامه اعتماد بین فردی در شبکه های اجتماعی وو، چن و چانگ 2010 انجام گرفت.
یافته­ها: از بین عوامل ایجادکننده اعتماد بین اعضا در شبکه‌های اجتماعی علمی پیوسته، عامل رضایت با مقدار اختلاف میانگین 2/27 و کسب نمره t، 6/53 بیشترین تأثیر را در ایجاد اعتماد دارد. ضریب همبستگی 798/0 به دست آمده بین دو متغیر تعهد و اعتماد و ضریب همبستگی 744/0 بدست آمده بین دو متغیر تعلق خاطر و اعتماد، نشان می¬دهد که دو متغیر تعهد و تعلق خاطر از نتایج وجود اعتماد در شبکه‌های اجتماعی علمی پیوسته می‌باشند.
نتیجه­گیری: با توجه به تأثیر بالای رضایت در ایجاد اعتماد بین اعضای شبکه‌های اجتماعی علمی پیوسته، می‌توان با فراهم آوردن زمینه‌های ایجاد رضایت اعضا، احساس رضایت اعضا از توانایی‌ها و قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی علمی پیوسته در ارائه اطلاعات مورد نیاز را بالا برد تا محققان به این باور برسند که این شبکه‌ها مکان مناسبی برای ارائه تجارب و دانش تخصصی می‌باشند. در نتیجه این باور، علاوه بر این‌که محققان به اعضای شبکه اعتماد کرده و به مبادله اطلاعات و دانش با آن‌ها و شرکت در فعالیت‌های مربوط به شبکه تمایل بیشتری از خود نشان خواهند داد، حیات این¬دسته از شبکه¬ها نیز حفظ خواهد شد و توسعه روزافزون این شاهراه‌های ارتباطی را به‌دنبال خواهد داشت.

---

زمینه و هدف: هدف از این پژوهش، شناسایی رابطه بین استفاده از شبکه­های اجتماعی با سواد سلامت کاربران کتابخانه­ های عمومی شهر ایلام است.        
روش پژوهش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به روش همبستگی- پیمایشی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کاربران فعال کتابخانه­ های عمومی شهر ایلام تشکیل می­دهند که براساس جدول مورگان 351 نفر بعنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده­ ها از پرسشنامه محقق ­ساخته شبکه­ های اجتماعی و پرسشنامه استاندارد سواد سلامت منتظری و همکاران (1393) استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده­ های پژوهش از آزمون­های آماری توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار اس­پی­اس­اس نسخه 19 استفاده شده است.
یافته‌ها: یافته­ های پژوهش نشان داد که میانگین مولفه­ های مورد بررسی کاربران در دریافت اطلاعات سواد سلامت درسطح مطلوبی بوده و کاربران با توجه به اهمیت مولفه­های مذکور، اقدام به استفاده از شبکه­ های اجتماعی در حوزه سواد سلامت کردند. یافته­ها همچنین نشان داد بین میزان استفاده کاربران از شبکه های اجتماعی با سواد سلامت و مولفه ­های دسترسی، خواندن، فهم و درک، ارزیابی، کاربرد رابطه معناداری وجود دارد، به عبارتی افزایش میزان استفاده از شبکه­های اجتماعی، باعث افزایش سطح سواد سلامت می­شود.
نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه‌گرفت که کتابخانه ­های عمومی با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز مرتبط با حوزه سلامت، بستری مناسب در شبکه ­های اجتماعی با هدف تسهیم تجارب و گسترش سطح سواد سلامت کاربران با در نظر گرفتن مسایل مربوط به محرمانگی اطلاعات کاربران و صحت اطلاعات ارائه شده ایجاد نمایند تا بدین وسیله بتوان امکانات و شرایط جدیدی را در اختیار کاربران کتابخانه‌ها، نهادها و برنامه ­ریزان این حوزه قرار دهند.         

---

زمینه و هدف: بررسی دیدگاه مراجعه‌کنندگان کتابخانه ملی در خصوص دریافت خدمات مرجع از طریق شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر تلفن همراه است.
روش پژوهش: ابتدا به روش پژوهش اسنادی – کتابخانه‌ای، مؤلفه‌های خدمات مرجع شناسایی، سپس با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته دیدگاه اعضای کتابخانه ملی با رویکرد توصیفی پیمایش شد. بر اساس میانگین تعداد مراجعان روزانه به کتابخانه ملی حجم نمونه‌ای معادل 217 نفر بر اساس جدول مورگان به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب و نهایتاً 147 پرسشنامه بازگشت داده ‌شده، با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه‌وتحلیل کمی قرار گرفت. روایی پرسشنامه بر اساس نظر 6 متخصص علم اطلاعات و دانش‌شناسی و ضریب پایایی نیز از طریق آلفای کرون باخ مورد تائید قرار گرفت.
یافته‌ها: 98 درصد اعضای کتابخانه ملی عضو شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر تلفن همراه بوده و در کنار کسب اخبار و برقراری ارتباط خانوادگی، 63% برای بازیابی اطلاعات علمی از آن استفاده می‌کنند. میانگین کل مؤلفه‌های خدمات مرجع نشان داد آزمودنی‌ها مایل به استفاده از این بستر برای دریافت خدمات مرجع هستند.
نتیجه‌گیری: شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر تلفن همراه برای مراجعان کتابخانه ملی دارای کارکرد علمی است و آن‌ها بهره‌برداری از شبکه‌های اجتماعی را برای اهداف تحقیقاتی،قبلاً آغاز کرده‌اند. از دید کاربران، این شبکه‌ها کانال ارتباطی مناسبی برای ارائه خدمات مرجع به‌ویژه آموزش سواد اطلاعاتی و پاسخگویی به سوالات تجسس ویژه است.

---

. زمینه و هدف: حضور رسانه‌های جدید و شبکه‌های اجتماعی چالشی برای روزنامۀ چاپی ایجاد کرده ‌است. به نظر می‌رسد که عادت‌های مخاطبان در حال تغییر هستند، چرا که کاربران برای اخبار و اطلاعات رایگان به اینترنت مراجعه می‌کنند. بر این اساس هدف از این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر در رقابت‌­پذیری رسانه­‌های مکتوب با شبکه­‌های اجتماعی در راستای ادامۀ حیات در روزنامه خراسان است.
روش: رویکرد پژوهش حاضر کیفی روش آن گرانددتئوری، و ابزارش مصاحبه است، و برای تحلیل از متن‌کاوی و کدگذاری استفاده ‏شد. پس از مطالعۀ مستندات علمی موجود و مصاحبه‌های تحلیلی با خبرگان و کارشناسان روزنامۀ خراسان در شهر مشهد، ابعاد و شاخص­‌های بازاریابی به‌منظور ارائۀ چارچوبی برای رقابت­‌پذیری رسانه­های مکتوب با شبکه­‌های اجتماعی در راستای ادامۀ حیات مشخص شدند
یافته‌ها: نتایج نشان داد مقوله‌‌های اصلی در قالب ابعاد شش‌گانۀ مدل پارادایمی به‌صورت شرایط علی (پویایی، نوآوری در خدمات، سرعت خدمات و چندرسانه­‌ای بودن در ارائۀ خدمات و تبلیغات)، مقولۀ اصلی، یعنی رقابت­‌پذیری برای ادامۀ حیات (رقابت‌پذیری استراتژیک، استراتژی رقابت­پذیری به‌روز، دانش سازمانی رقابت­پذیری، برنامه­‌ریزی راهبردی در جهت حیات و رقابت‌پذیری، اولویت‌بخشی حیات و رقابت­پذیری، رقابت­پذیری پویا و تغییرمدار، نوآوری تکنولوژیک در رقابت­‌پذیری تخصصی)، راهبرد (مشتری مداری، قابلیت شبکه‌­سازی و ارتباطی در سازمان)، زمینه (مدیریت تغییر، پیچیدگی شرایط مشتریان و محیط)، شرایط مداخله­‌گر محیطی (شرایط زیرساختی و قابلیت­‌های سازمانی، مدیریت دانش و یادگیری سازمانی) و پیامدها (پیامدهای مشهود به معنی حیات، بلوغ و تعالی سازمانی، کسب مزیت رقابتی، کاهش نرخ ریزش مشتریان، افزایش نرخ جذب مشتریان جدید، حفظ و نگهداری مشتری و افزایش درآمد و همچنین پیامدهای نامشهود به معنی ارتقاء رضایت‌مندی مشتریان، رشد اقتصادی و فرهنگی جامعه، چابکی سازمانی، افزایش قابلیت نوآوری، بهبود جایگاه در بازار رسانه و بهبود بهره‌وری و عملکرد سازمانی) جای گرفتند.
بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که برای رقابت‌پذیری رسانه‌های مکتوب با شبکه‌های اجتماعی در راستای ادامۀ حیات در درجۀ اول رسانه‌های مکتوب می‌بایست رقابت­‌پذیر باشند. آن‌ها باید به رقابت­‌پذیری استراتژیک، استراتژی رقابت‌­پذیری روزآمد، دانش سازمانی رقابت­‌پذیری، برنامه­ریزی راهبردی به‌منظور حیات و رقابت‌پذیری، اولویت‌بخشی حیات و رقابت­‌پذیری، رقابت­‌پذیری پویا و تغییرمدار، نوآوری تکنولوژیک در رقابت­‌پذیری تخصصی توجه داشته باشند.
 

---