---

زمینه و هدف. با توجه به نقش اساسی مدیریت دانش در سازمان­های پروژه­ محور و با در نظر گرفتن ممیزی دانش به عنوان مهم­ترین گام تأمین، نگهداری و به ­هنگام­ سازی محتوای نظام­های مدیریت دانش؛ هدف از پژوهش حاضر، تدوین مدل مناسب ممیزی دانش با توجه به نیازها، الزامات و مؤلفه­ های ممیزی دانش در این نوع سازمان­هاست.
روش. پژوهش حاضر، پژوهشی کاربردی با رویکردی آمیخته (کمّی و کیفی) است که به روش مطالعه اسنادی، مطالعه اکتشافی، پیمایش، و تکنیک تحلیل عاملی و تحلیل مضمون به ارائه یک مدل ممیزی دانش وزن­ دهی شده بر اساس الزامات سازمان­های پروژه­ محور پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش به منظور گردآوری داده­ های کیفی شامل 13 نفر از خبرگان حوزه مدیریت دانش و جامعه آماری داده­ های کمی شامل 220 نفر از مدیران پروژه، کنترل پروژه و مدیریت دانش چهار پژوهشگاه پروژه ­محور شامل پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، پژوهشگاه صنعت نفت، پژوهشگاه نیرو و پژوهشگاه فضایی ایران بودند که به صورت تصادفی انتخاب شدند.
یافته­ ها. پنج مؤلفه ممیزی دانش شناسایی شده شامل تحلیل نیاز دانش، تحلیل موجودی دانش، ارزش­ گذاری دانش، تحلیل جریان دانش و تحلیل کاربست دانش، سازه نهایی مدل ممیزی دانش در سازمان­های پروژه ­محور را شکل می­ دهند که در این بین، مؤلفه ارزش­ گذاری دانش با بار عاملی 0.90 از بیشترین اهمیت برخوردار است.
نتیجه­ گیری. 5 مؤلفه و 54 زیرمؤلفه ممیزی دانش به دست آمده در این پژوهش دارای بار عاملی خیلی مطلوب بوده و در مدل ممیزی دانش در سازمان­های پروژه­ محور تأثیرگذار هستند و مدل نهایی ارائه شده از برازندگی خوبی برخوردار است.

---

هدف: سازمان‏های دانش‏محور امروزی از نرم‏افزارهای مدیریت دانش برای تسریع و تسهیل فرایندهای مدیریت دانش خود استفاده می‏کنند. امّا تسهیل و تسریع این فرایندها جز با ممیزی دانش که اولین گام مدیریت دانش است میسر نخواهد شد. لذا هدف از این پژوهش، شناسایی مؤلفه‌های ممیزی دانش در نرم­افزارهای مدیریت دانش است.
روش­ شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی و با روش اسنادی و پیمایشی-توصیفی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 14 نرم­افزار مدیریت دانش است. روش گردآوری داده­ها، مشاهده مستقیم و ابزار گردآوری داده­ها، سیاهه وارسی محقق‏ساخته است. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از آزمون­های آماری تحلیل واریانس و میانگین و نرم­افزار اس. پی. اس. اس. انجام شده است.
یافته­ ها: یافته­ها نشان داد که مدل­های ممیزی دانش بر چهار رویکرد: 1- استراتژی­ها 2- فرآیندهای مدیریت دانش 3- فرآیندها و استراتژی­های سازمانی و 4- منابع دانش تأکید دارند و مؤلفه‏هایی مانند چشم­انداز دانشی، محیط دانشی، سلامت دانش، شکاف دانش و ممیزی مجدد دانش در مدل­های کمی مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین یافته­ها نشان داد که نرم‏افزارهای مدیریت دانش آنداکس، آبانگان، نرم­افزار نت، پیرانکار، لاراول، پرنیان، برناپدیا، سپهر ماهان، هم­افزا، ام. تی. ای. شیر، نادین و سیستم مدیریت دانش نسبت به دیگر نرم­افزارهای مدیریت دانش از قابلیت­های مدیریت دانش خوبی برخوردارند. ولی مؤلفه‏های تبدیل دانش، تغذیه دانشی، امتیازدهی، انجمن­های خبرگی و نقشه دانش در این نرم­افزارها نسبت به مؤلفه ‏های دیگر کمتر مورد استفاده قرار گرفته­اند. علاوه بر این بیشترین میزان استفاده از مؤلفه‏های ممیزی دانش متعلق به نرم­افزار سیستم مدیریت دانش و کمترین آن متعلق به نرم­افزار نت است و همچنین بیشتر نرم‏افزارهای مدیریت دانش از لحاظ بکارگیری مؤلفه‏های ممیزی دانش بر فرآیندهای مدیریت دانش و منابع دانش تأکید دارند و بحث استراتژی و فرهنگ در آن­ها کم­رنگ است.
نتیجه­ گیری: نتایج نشان داد که استفاده از مؤلفه‏های ممیزی دانش در نرم­افزارهای مدیریت دانش می‏توانند زمینه شناسایی بهتر نیازها، جریان‏ها، موجودی­ها و نقشه­های دانشی، خلق، سازماندهی، تسهیم و استفاده از دانش را در سازمان­ها فراهم کنند.