جستجو در مقالات منتشر شده
دوره 1، شماره 2 - ( 4-1393 )
زمینه و هدف: تعامل در یک کتابخانه دیجیتالی، علاوه بر جایابی و دسترسی به اطلاعات، کاربران را در خلق دانش، بهبود درک، حل مسئله و شناخت ابعاد منابع موجود در مجموعه یاری می‌رساند. این مقاله تلاش می‌کند عناصر و مؤلفه‌هائی که به شکل تعامل بین کاربر و نظام در بخش جستجو و بازیابی در کتابخانه‌های دیجیتال بکار گرفته میشود را شناسایی و معرفی نماید.
روش: این مقاله با استفاده از رویکرد کتابخانهای به مرور تحقیقات انجام شده در حوزه جستجوی تعاملی در کتابخانه‌های دیجیتال پرداخته و با استفاده از روش اکتشافی، قابلیت‌هایی که امکان بکارگیری آنها در این نوع کتابخانه‌هاست را شناسایی می‌کند.
یافتهها: مؤلفه‌های جستجوی تعاملی شناسایی شده، شامل تعاملات قبل از جستجو: استفاده از راهنما، بکارگیری هستی‌شناسی‌ها و فیلترینگ؛ تعاملات حین جستجو شامل: حاشیه‌نویسی، پیشنهاد واژه تعاملی با استفاده از اصطلاحنامه‌های موضوعی و فهرست‌های همزمانی و جستجوی چهریزه‌ای، فیلترینگ و تعاملات بعد از فرایند جستجو شامل: متحرک‌سازی، قطعه‌بندی، تهیه نسخه کپی، گردآوری، ساختن، برش زدن، بخش‌بندی کردن، کاوش، چیدمان مجدد، تصویرسازی دوباره، جستجو، مصورسازی، شخصی‌سازی و نظامهای توصیه‌گر است.
نتیجهگیری: با درک تعامل و جستجوی تعاملی، طراحی بهینه و ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتالی امکان‌پذیر میشود. طراحان کتابخانه‌های دیجیتال با توجه به نوع مواد و منابع خود، میتوانند از انواع تعاملات بهره ببرند. کتابداران نیز با آشنایی با انواع تعاملات قادر خواهند بود به کاربران آموزش‌های لازم را در این زمینه ارائه دهند تا آنها بتوانند به نحو مؤثرتری کار جستجو و بازیابی را انجام دهند.
دوره 1، شماره 3 - ( 9-1393 )
زمینه و هدف: این مقاله رفتار فرمولبندی مجدد عبارت جستجوی کاربران را با توجه به سبکهای شناختی کلینگر و جزئینگر، وظیفه جستجو و میزان تجربه در محیط وب بررسی می‌کند. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی و با ابزار مشاهده اجرا شده است. تعداد 321 عبارت جستجو از 44 آزمودنی تحلیل شد. ابزارهای گردآوری دادهها آزمون سبک‌شناختی رایدینگ، پرسشنامه تجربه وب و وظایف جستجو بودند. یافتهها: نتایج نشان داد افراد جزئینگر از تعداد عبارت جستجوی بیشتر و طولانی‌تری نسبت به کلی‌نگرها و افراد باتجربه بالا از تعداد عبارت بیشتر و کوتاه‌تری نسبت به افراد باتجربه پایین برای تکمیل وظایف استفاده کردند. پنج روش (جدید، افزودن، جایگزینی، حذف، تکرار) در فرمولبندی مجدد عبارت جستجو شناسایی شد. بین مقوله افزودن و جایگزینی کلمات همبستگی قوی مشاهده شد. از نظر روش فرمولبندی مجدد عبارت جستجو در دو سبک‌شناختی کلینگر و جزئینگر و میزان تجربه تفاوت مشاهده شد و جزئی‌نگرها در فرمولبندی مجدد عبارت جستجو فعالانه‌تر از کلی‌نگرها عمل کردند. همچنین براساس نوع وظیفه مشخص شد که با پیچیده‌تر شدن وظایف، تعداد عبارت‌های جستجو برای تکمیل وظایف بیشتر میشود. استفاده از روش «حذف» کلمات در عبارت جستجو بعد از عبارت جستجوی «جدید» و «افزودن» کلمات به عبارت جستجو متداول‌تر است. نتیجهگیری: درک اینکه چگونه کاربران عبارت‌های جستجوی خود را فرمولبندی میکنند و چه عواملی بر فرمولبندی عبارت جستجوی آنان موثر است میتواند از یک سو به پژوهشگران تعامل انسان و اطلاعات و توسعهدهندگان نظامهای بازیابی اطلاعات در توسعه مدلی تعاملی‌تر و کاربرمدارتر برای جستجو کمک کند و از سوی دیگر به کاربران در ارائه پیشنهادهای موثرتر برای فرمولبندی دقیق‌تر عبارت جستجو که منعکس‌کننده نیاز واقعی آنان است و نیز بازیابی نتایج مرتبط‌تر یاری رساند.
دوره 1، شماره 3 - ( 9-1393 )
زمینه و هدف: پژوهش حاضر به بررسی عوامل ایجادکننده احساسات منفی از جمله ترس، عدم قطعیت و اضطراب در فرآیند اطلاعیابی میپردازد. روش: در این پژوهش که به روش کتابخانهای انجام شده است، منابع موجود در موضوعات مرتبط با اضطراب کتابخانهای، اضطراب اینترنتی، اضطراب رایانهای، اطلاعیابی، اطلاع جویی و بازیابی اطلاعات که در آنها به عوامل ایجادکننده احساسات منفی در جستجوگران اطلاعات اشاره شده است، مورد مطالعه قرار گرفته و این عوامل استخراج شدند. یافتهها: عوامل ایجاد کننده احساسات منفی کاربران در چهار گروه عوامل مربوط به منابع اطلاعاتی، عوامل مربوط به رایانه، اینترنت و پایگاههای اطلاعاتی، عوامل مربوط به کتابخانه و عوامل مربوط به فرآیند جستجوی اطلاعات دسته بندی و بررسی شدهاند. نتیجهگیری: احساسات منفی در حین فرآیند اطلاعیابی میتواند بر نتایج این فرآیند تاثیرگذار باشد. عوامل مورد اشاره در مقاله حاضر میتوانند از سوی طراحان نظامهای اطلاعاتی و کتابداران مورد استفاده قرار گرفته تا احساسات منفی کاربران در فرآیند اطلاعیابی را شناسایی کرده و آن را به حداقل برسانند.
دوره 1، شماره 3 - ( 9-1393 )
زمینه و هدف: جستجوی اطلاعات رفتاری است که از تعامل بین جستجوگر و نظام های اطلاعاتی پدید می آید و این تعامل پویا در محیطی رخ می‌دهد که از آن به عنوان زمینه یا عوامل زمینه‌ای نام می برند. این پژوهش به بررسی لایه‌هایی که از عوامل موثر در شکل‌گیری زمینه و تأثیر آن بر نتیجه تعامل کاربر با گزینه جستجوی بصری در پایگاه اطلاعاتی ابسکو هستند، میپردازد. روش: دادهها از 28 مصاحبه نیمه ساختاریافته با دانشجویان تحصیلات تکمیلی و کتابداران اطلاع رسان پزشکی گردآوری و با روشهای کدگذاری باز، محوری و انتخابی، با استفاده از نظریه گراندد تئوری تحلیل شد. یافتهها: طبقات کلی و اندیشه محوری شناسایی شده در این پژوهش عبارتند از: خصیصه‌های جستجو، تسهیلات نمایش، بازیابی اطلاعات: دسترس‌پذیری و استفاده‌پذیری نتایج، ویژگیهای کلی (فردی- شخصیتی) کاربر، ارائه ویژگیهای منحصربه‌فرد (ارائه گزینه‌های بیشتر و قابل دسترس در صفحه پایگاه). نتیجهگیری: این پژوهش همراستا با بسیاری از پژوهشهای انجام شده با در نظر گرفتن ابعاد زمینه (مکان، شخص، یا شی)، به ضرورت درک واقعیت عوامل زمینه‌ای در بهبود تعامل کاربر در جستجوی وبی پرداخته است. هر یک از وجوه تعامل کاربر با گزینه جستجوی بصری قبل از هر چیز نیازمند شناخت عوامل زمینه‌ای می‌باشد. اهمیت شناخت عوامل زمینه‌ای تأثیر گذار در جستجوی بصری در بهبود رویکردهای انتخابی است.
دوره 2، شماره 1 - ( 1-1394 )
زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر پیچیدگی عینی و محصول وظیفهکاری بر تعامل دانشجویان با نظامهای بازیابی اطلاعات است.
روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع پژوهش، جزو پژوهشهای کیفی با راهبرد قوم‌نگاری می‌باشد. جامعه آماری را دانشجویان کارشناسی ارشد حوزه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه فردوسی ورودی سال 92-1391 تشکیل می‌دهند. از طریق سه مرحله نمونهگیری (تصادفی طبقه‌ای، نمونهگیری سهمیه‌ای و داوطلبانه)، تعداد 30 آزمودنی انتخاب و هرکدام طی جلسات جستجوی انفرادی به انجام 6 وظیفهکاری متفاوت از نظر سطح پیچیدگی عینی (بالا، متوسط، پایین) و محصول (ذهنی و تصمیم‌گیری) پرداختند. داده‌های مربوط به رفتار تعاملی دانشجویان با استفاده از ثبت گزارش بلنداندیشی و رخدادها و عملکرد تعامل از طریق پرسشنامه (آلفای کرونباخ= 88/0) سنجیده شدند. روایی ابزارها توسط اعضای هیأت‌علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه فردوسی تأیید شد.
یافتهها: یافتهها نشان داد که تعامل دانشجویان با نظامهای بازیابی اطلاعات بر حسب نوع محصول و سطح پیچیدگی عینی وظیفهکاری متفاوت است. به گونه‌ای که با افزایش سطح پیچیدگی عینی وظایفکاری، کاربران به ترتیب بیشتر به پایگاههای علمی، موتورهای جستجو و فهرست‌های رایانهای تحت وب مراجعه میکنند؛ تعداد پرس‌وجوهای بیشتر با عبارت جستجوی طولانی‌تری استفاده کرده و نتایج بیشتری را بررسی و منابع بیشتری انتخاب میکنند و در نهایت زمان بیشتری به جستجو و انتخاب منابع اطلاعاتی اختصاص می‌دهند. این در حالی است که به‌طورکلی از فرآیند جستجوی وظایفکاری با سطح پیچیدگی بالا، رضایت و احساس موفقیت کمتری دارند. همچنین، آزمودنی‌ها برای وظایفکاری با محصول ذهنی، مدت زمان بیشتری به جستجو در نظامهای بازیابی اطلاعات (به ترتیب، پایگاههای اطلاعاتی علمی، موتورهای جستجو و فهرست‌های رایانهای تحت وب) پرداختند؛ تعداد پرس‌وجوی بیشتری صادر و منابع اطلاعاتی بیشتری مورد بررسی و انتخاب قرار دادند. در پایان، برخلاف تلاش تعاملی زیاد، رضایت کمتری از فرآیند تعامل با نظام بازیابی اطلاعات داشتند.
نتیجهگیری:درک چگونگی تأثیر ویژگیهای وظیفهکاری بر رفتار تعاملی کاربران میتواند برای طراحان نظامهای تعاملی بازیابی اطلاعات و نیز توسعهدهندگان نظامهای بازیابی اطلاعات شخصیسازیشده در توسعه مدلهای تعاملی راه‌گشا باشد.
دوره 3، شماره 1 - ( 3-1395 )
زمینه و هدف: اینترنت امروزه به‌عنوان یک منبع جذاب کسب اطلاعات سلامت در راستای مدیریت سلامت فردی شناخته‌شده است. با توجه به اهمیت این امر پژوهش حاضر به بررسی جایگاه اینترنت در رفتار اطلاعیابی سلامت در میان جوانان شهر شیراز پرداخته است.
روش: در این پژوهش پیمایشی، جامعه آماری جوانان کاربر اینترنت در شهر شیراز بودند که یک نمونه 400 نفری از میان آنها با روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای تصادفی انتخاب گردید. ابزار گردآوری دادهها نیز پرسشنامه بود.
یافتهها: اکثریت پاسخگویان از اینترنت برای اطلاعیابی سلامت استفاده می‌نمودند. همچنین جنسیت، سطح تحصیلات، سابقه و مهارت استفاده از اینترنت با جستجوی اطلاعات سلامت از طریق اینترنت رابطه معنی‌داری داشت. مهم‌ترین اهداف جستجوی اطلاعات سلامت نیز درک یک مشکل پزشکی یا بیماری، فهم بهتر اطلاعاتی که پزشک ارائه نموده و خوددرمانی بوده است. نگرش کلی پاسخگویان نیز نسبت به اطلاعات سلامت بازیابی شده از طریق اینترنت مثبت بود.
نتیجهگیری: تقاضای بالایی برای استفاده از اطلاعات سلامت اینترنت برای مدیریت سلامت فردی در میان جوانان وجود دارد. بی‌شک دوراندیشی و برنامه‌ریزی برای بهبود کیفیت اطلاعات سلامت وب، اهتمام در ایجاد پایگاههای اطلاعاتی معتبر در حوزه سلامت و آموزش همگانی جامعه برای ارزیابی کیفیت اطلاعات سلامت اینترنت میتواند نویدبخش توسعه بهداشت و سلامت فردی و به‌تبع آن سلامت جامعه ما باشد.
دوره 3، شماره 4 - ( 12-1395 )
زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر تبیین فرایند جستجوی اطلاعات کودکان دوره پیش‌دبستانی مرکز ماه گل و ترنم شهر تهران و مقایسه آن با مدل بت است.
روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی با رویکرد کیفی و به روش تئوری زمینه‌ای وضعیت رفتار جستجوی اطلاعات کودکان دوره پیش‌دبستانی شهر تهران را موردبررسی قرار داده و با مدل بت مقایسه نموده است. روش نمونهگیری هدفمند با توجه به شرایط پژوهش است و با در نظر گرفتن هدف مطالعه در بستر عمومی جامعه دو مرکز از دو منطقه شهرداری انتخاب شد. با توجه به شرایط انتخاب نمونه دو مرکز پیش‌دبستانی منطبق با شرایط پژوهش که هر یک 10کودک در کلاس پیش‌دبستان داشتند؛ انتخاب و بنابراین 20 نفر به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. پژوهش با در نظر گرفتن سه گروه از افراد (کودک، مربی و والدین) انجام شد.
یافتهها: یافتهها نشانگر آن است که رفتار جستجوی اطلاعات کودکان مرکز پیش‌دبستانی ماه گل و ترنم در مرحله برخورد با تکلیف پژوهشی دربرگیرنده آموزش، آماده‌سازی (ساخت) و رفتارهای پیش نگر، کنجکاو و عدم درک است که در مقایسه با مدل بت به‌جای خواندن دارای مرحله آموزش مفاهیم است. عملکرد آنان در مرحله جستجو دربرگیرنده برنامه‌ریزی، جستجو و جمعآوری و ساماندهی است و تعریف بسیار کم دیده شد و در مقایسه با مدل بت این مرحله برای آنان فاقد ارزیابی بود. رفتارهای مشابهی با رفتارهای مرحله دوم مدل بت دیده شد. رفتار شادی کمتر از سایر رفتارها دیده شد و بالاخره در مرحله ارائه دارای ارجاع دهی و ارائه و در درجات بسیار کمتر دارای تفسیر و تلفیق است و رفتارهای مشابهی نیز با رفتارهای مرحله سوم مدل بت داشتند.
نتیجهگیری: میتوان نتیجه گرفت آموزش فرایند جستجوی اطلاعات به کودکان دوره پیش‌دبستانی با مدل بت و آشنایی آنان با منابع اطلاعاتی میتواند در پرورش دانش‌آموزانی پژوهشگر کمک شایانی کند.
دوره 4، شماره 3 - ( 9-1396 )
هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش همپوشانی موتورهای جستجوی بومی پارسی جو، یوز، پارسیک، و ریسمون و مقایسه توانمندی‌های این موتورها در پوشش دادن وب نمایه‌پذیر انجام گرفت.
روش: پژوهش از نوع کاربردی ارزیابانه بود. برای گردآوری اطلاعات از روش مبتنی بر کلیدواژه بهره گرفته شد، بدین ترتیب ابتدا کلیدواژه‌های انتخاب شده به موتورهای جستجو ارائه و از رکوردهای بازیابی شده نمونهگیری و با توجه به وجود یا نبود این رکوردها در موتورهای جستجو، داده های لازم گرداوری شد، بر این اساس برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار استنباطی استفاده شده است.
یافتهها: همپوشانی نسبی موتور جستجو پارسیک نسبت به پارسی‌جو و همپوشانی نسبی پارسی‌جو نسبت به یوز به طور متوسط 26 درصد بود و موتور جستجوی پارسیک بیش‌ترین بازیابی را داشت. موتور جستجو ریسمون هیچ رکورد مشترکی با موتورهای جستجو مورد آزمون نداشت. سه موتور جستجو پارسیک، پارسی‌جو و یوز از بین 225 رکورد، 27 رکورد مشترک را بازیابی کردند؛ تفاوت معنی‌داری بین همپوشانی نسبی موتورهای جستجو وجود داشت. همچنین به طور متوسط موتورهای جستجو پارسیک، پارسی‌جو، یوز و ریسمون به ترتیب 38 درصد، 31 درصد، 26 درصد و 6 درصد از وب قابل نمایه را پوشش می‌دادند. میان میزان پوشش پایگاه موتورهای جستجو نیز تفاوت معنی‌داری مشاهده شد.
نتیجهگیری: ظاهراً هر کدام از موتورهای جستجو سیاست نمایه‌سازی متفاوتی داشتند و کاربران برای رسیدن به اطلاعات جامع درباره یک موضوع به جستجو در بیش از یک موتور جستجو نیاز دارند و میتوان پیش‌بینی نمود که با جستجو در دو موتور جستجو پارسیک و پارسی‌جو، به حدود 70 درصد وب نمایه‌پذیر دسترسی داشت.
دوره 5، شماره 1 - ( 3-1397 )
زمینه و هدف: همگام با روند تغییر پارادیم در حوزهی اطلاعیابی از رویکرد نظاممدار به کاربرمدار طراحی نظامهایی برای پیشبرد اهداف اطلاعیابی ضروری به نظر میرسد. موفقیت این حوزه مستلزم تعامل متقابل کاربران با نظام و ایجاد رابطه بین اطلاعیابی و بازیابی اطلاعات است. با ورود فناوریهای جدید به حوزهی اطلاعیابی مدلهایی ابداع شدند که روند جستجوی اطلاعات را به عنوان فعالیتی پویا ارائه می‌دهند و چگونگی رفع نیاز اطلاعاتی کاربر را توصیف میکنند. پژوهش حاضر، با هدف بررسی فرآیند جستجوی اطلاعات دانشجویان مقطع کارشناسی دانشکده مهندسی علوم آبِ دانشگاه شهید چمران در اینترنت و مقایسهی رفتاراطلاعیابی آنها با مدل "فرآیند جستجوی اطلاعات" کولثاو صورت گرفت.
روش پژوهش: نوع پژوهش حاضرکاربردی و روش پژوهش، پیمایشی توصیفی بودهاست . جامعه آماری این تحقیق شامل دانشجویان کارشناسی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران به تعداد 204 نفر بوده که با استفاده از نمونهگیری تصادفی، تعداد نمونهها 102 نفر (51 نفر از دانشجویان سال اول و 51 نفر از دانشجویان سال آخر) تعیین و پرسشنامهها میان آنها توزیع گردید.
یافته ها: تحلیل دادهها نشان داد که از میان مراحل مدل کولثاو، دو مرحله "شروع " و "انتخاب"، توسط دانشجویان ورودی سال اول و آخر نادیده گرفته شدهاند و چهار مرحلهی "کاوش"، "فرمول بندی"، " گردآوری" و "ارائه" در اولویت استفاده اعضاء نمونه قرار داشته و مراحل " کاوش" و "گردآوری"، بهترین مراحلی است که کتابداران میتوانند در فرایند جستجو مداخله نمایند. همچنین تحلیل داده ها آشکار کرد که دانشجویان از "پایگاههایاطلاعاتی"، موتورکاوش و راهنمای موضوعی به یک اندازه استفاده میکنند و همچنین از دو ابزار جستجو نظیر" عنوان" و "عملگر NOT"، نسبت به سایر ابزارهای جستجو، استفاده بیشتری به عمل می آورند.
نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که الگوی مورد استفاده دانشجویان، برخلاف تعداد و ترتیب مدل کولثاو، از یک فرایند 4 مرحلهای تشکیل شده است. در نهایت با استناد به نتایج تحقیق حاصل از مقایسهی دو گروه نمونه، الگوی جدید جستجوی اینترنتی دانشجویان، شناسایی و پیشنهاد گردید.
دوره 5، شماره 3 - ( 9-1397 )
هدف: در این مقاله به شناسایی راهبردهای جستجوی کاربران و میزان استفاده آنها از راهبردهای جستجو درمحیط وب پرداخته شده است.
روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه‌ی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد بود که در نیمسال اول در این دانشگاه به تحصیل اشتغال داشتند؛ از بین آنها، تعداد 95 نفر به شیوه تصادفی طبقه‌ای به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از ابزار فایل‌های ثبت رخداد بهره گرفته شد.
یافتهها: در این پژوهش 12 راهبرد در 5 دسته کلی مشاهده شد. راهبرد ارزیابی تکرارشونده در زبانه‌ای دیگر، شکل جدیدی از راهبرد ارزیابی نتایج بود. از میان راهبردهای جستجو نیز دسته راهبردهای آغاز جستجو با مجموع 397 تکرار، بیش‌ترین استفاده را داشت و دسته راهبردهای ارزیابی نتایج جستجو با 321 تکرار در جایگاه دوم قرار گرفت. همچنین، دسته راهبردهای دسترسی چندگانه همزمان به منابع با 77 بار تکرار کم‌ترین راهبردهای مورد استفاده بود، اما به‌طور خاص راهبرد اکتشاف تکرارشونده با 21 بار تکرار کم‌کاربردترین راهبرد مورد استفاده بود. بررسی همبستگی بین راهبردها نیز نشان داد برخی از ضرایب همبستگی پیرسون معنی‌دار بود و برخی دیگر معنی‌دار نبود. از بین ضرایب همبستگی معنی‌دار، بیش‌ترین رابطه بین متغیرهای راهبرد ارزیابی نتایج جستجو و راهبرد آغاز جستجو با میزان ضریب همبستگی 591/0 بود.
نتیجه: نتایج نشان داد دانشجویان بیشتر از راهبردهای سنتی و ساده‌ای چون تدوین عبارت جستجو و ارزیابی تکرارشونده نتایج استفاده می‌کردند و کمتر به راهبردهای پیچیده‌تر می‌پرداختند. همین امر لزوم آموزش راهبردها به دانشجویان را نشان می‌دهد.
دوره 6، شماره 2 - ( 5-1398 )
زمینه و هدف فناوریهای نوین به ویژه اینترنت روشهای جستجو و بازیابی اطلاعات را در شیوههای مختلف پژوهش، از جمله پژوهش کیفی متحول ساختهاست. در چنین شرایطی آشنایی جستجو گران و پژوهشگران با مهارتهای جستجو اهمیت زیادی دارد. مهارتهای جستجو این امکان را به پژوهشگران می دهد که با خودکارآمدی بالاتری به جستجو و پژوهش بپردازند. بر این اساس هدف این پژوهش بررسی نقش پیشبین مهارت جستجوی برخط در تبیین خود کارآمدی در پژوهش کیفی در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی پیام نور است.
روش روش این پژوهش، توصیفی- همبستگی و جامعه آماری آن، کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور آذربایجانشرقی است که تعدادشان 277 نفر میباشند و نمونه آماری به صورت تصادفی 159 نفر برآورد شده است. برای جمعآوری دادهها، از پرسشنامههای مهارت جستجوی برخط و خود کارآمدی در پژوهش کیفی استفاده شد، برای تحلیل دادهها از روش رگرسیون استفاده شد.
یافتهها: نتایج نشان داد بین مهارت جستجوی برخط و خود کارآمدی در پژوهش کیفی رابطه وجود دارد؛ نتایج ضریب رگرسیون نشان داد که مهارت جستجوی برخط قادر به پیش بینی خودکارآمدی در پژوهشی کیفی در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور است.
نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش میتوان گفت، اهمیت دادن به مهارتهای چستجوی بر خط و آموزش آنها میتواند منجر به افزایش خودکارآمدی پژوهش کیفی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور گردد.
دوره 6، شماره 3 - ( 7-1398 )
زمینه و هدف: جستجوی اطلاعات همیشه حاکی از یک فعالیت هدفمند نیست؛ بلکه میتواند به صورت غیر ارادی نیز انجام پذیرد. مفهوم خوش‌اقبالی به یافتن تصادفی یا شانسی اطلاعات اشاره دارد و به عنوان اتفاقی خوشحال‌کننده، چیزی غیرمنتظره و یا یک غافلگیری خوشایند به آن نگاه شده است. این مقاله به بررسی و تحلیل مفهوم و پیشینۀ خوش‌اقبالی و مدلهای آن در فرایند جستجوی اطلاعات میپردازد.
روش پژوهش: مطالعه‌ی حاضر با استفاده از روش کتابخانهای به بررسی پیشینه و مدلهای خوش‌اقبالی در فرایند جستجوی اطلاعات پرداخته است.
یافتهها: خوش‌اقبالی اصطلاحی برای یک پدیدۀ وسیع و چند‌وجهی است. ماهیت گسترده و مبهم خوش‌اقبالی مطالعه و بررسی آن را با مشکل مواجه کرده و باعث شده است که تعاریف و توصیفات متعددی از آن توسط پژوهشگران ارائه شود. کشف خوش‌اقبالانه (غیرمترقبه) اطلاعات با جستجوی هدفمند اطلاعات متفاوت است، زیرا بیشتر در مورد مواجهه با اطلاعات و یا کشف تصادفی اطلاعات است. شرایط غیرمنتظره (اتفاقی)، هوشمندی و نتیجه‌ای ارزشمند یا بالقوه ارزشمند از الزامات یک تجربه خوش‌اقبالانه هستند.
نتیجهگیری: درک و شناخت خوش‌اقبالی به عنوان بخش جدایی‌ناپذیری از رفتار اطلاعاتی میتواند در شناسایی راهبردهایی در بازیابی اطلاعات که منجر به کشف خوش‌اقبالانه (غیرمترقبه) میشود مؤثر واقع شود.
دوره 6، شماره 4 - ( 12-1398 )
زمینه و هدف: اطﻼع‌یابی زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ وﻗﻮع ﻣﯽﭘﯿﻮﻧﺪد ﮐﻪ ﻓﺮد در داﻧﺶ ﺧﻮد ﺧﻸیی اﺣﺴﺎس می‌کند و او را ﺑﺮ می‌انگیزاند تا اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺪیﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد. نکتۀ مهم در تبیین رفتار اطلاعیابی این است که عوامل بسیاری در بروز آن تاثیرگذار هستند که احساسات به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار در بروز رفتار اطلاعیابی انسان در نظر گرفته میشود. همچنین جستجوی اﻃﻼﻋﺎت ﻳﻚ تجربۀ عاﻃﻔﻲ ﺑﺎ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﺜﺒـﺖ و ﻣﻨﻔـﻲ اﺳﺖ؛ این پژوهش با هدف مرور نقش احساس در فرآیند رفتار اطلاعیابی انجام شد.
روش پژوهش: مطالعه حاضر با استفاده از روش کتابخانهای به بررسی مبانی نظری و مفهومی احساسات در ارتباط با نیاز اطلاعاتی و مفاهیم مرتبط با آن پرداخته است.
یافتهها: با مطالعه مفهومی مدلهای فرآیند رفتار اطلاع یابی کولثاو و نال در این مطالعه دریافت شد که عوامل عاطفی و احساسی در جستجوی اطلاعات اهمیت به سزایی دارند و رفتار اطلاعیابی تحت تاثیر احساسات منفی (ابهام، ترس، و عصبانیت) و احساسات مثبت (خوشحالی، اطمینان، و رضایتمندی) صورت می‌پذیرد. احساسات منفی در شروع کار افزایش می‌یابد و با گذشت زمان و در روند جستجوی اطلاعات احساس منفی کاهش و احساسات مثبت تقویت میشود.
نتیجه گیری : برای رفع نیاز اطلاعاتی و دستیابی به پاسخ مناسب و مطلوب لازم است این گونه احساسات از طرف کاربر و هم نظامهای اطلاعاتی به خوبی شناسایی و درک شود تا هرچه بهتر بتوان آن را کنترل کرد تا بتوان نیاز اطلاعاتی شناسائی شده را به درستی پاسخ دهند.
دوره 7، شماره 2 - ( 9-1399 )
زمینه و هدف: معماری اطلاعات یک فراروش سازمان‌نگر است که در چارچوبی یکپارچه، اطلاعات تخصصی سازمان را با نگرش راهبردی مورد استفاده قرار می‌دهد و با کسب و ارتقا فن‌آوری اطلاعات جدید، مدیریت منابع سازمان را مقدور می‌سازد. لذا ضروری است بخشی از چارچوب فرایندهای فعلی سازمان و صنعت بیمه قرار گیرد.
روش پژوهش: روش پژوهش حاضر از نوع ترکیبی است که در آن از ارزشیابی، مشاهده و تجربه پژوهشگر، سیاهه وارسی، تحلیل محتوای کیفی و بررسی تحلیلی وبگاه استفاده شده است. جامعه آماری، وبگاه سازمان بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران (م.ج.ا.ا.) است که در آن عناصر چهارگانه‌ی معماری اطلاعات شامل سیستم‌های سازماندهی، برچسب‌زنی، پیمایش و جستجو بر حسب سه مولفه بافت، محتوا و کاربر، بررسی شده است.
یافتهها: بر اساس یافتههای پژوهش، نمره سیاهه وارسی وبگاه بیمه م.ج.ا.ا. در بخش سیستم سازماندهی برابر با 17 امتیاز است. درصد انطباق سوالات مثبت جواب داده شده به تعداد کل سوالات قابل پاسخ این بخش معادل با45/94%، در سیستم برچسب‌زنی 54/38%، در سیستم پیمایش معادل 53/84% و نتیجه سیستم جستجو 45/65% است. نتایج حاکی از آن است که وبگاه بیمه از منظر سیستم سازماندهی و جستجو دارای وضعیت متوسط رو به ضعیف و در سیستم برچسب‌زنی و پیمایش وضعیتی متوسط دارد.
نتیجهگیری: معماری اطلاعات پایه و اساس معماری سیستم‌های اطلاعاتی را از سطح زیربنایی تا سطح رابط کاربری، و برای بهبود و تعالی سازمان فراهم می‌آورد. سیاهه وارسی مورد استفاده در این پژوهش میتواند جهت ارزیابی وبگاه‌های سازمانی مفید واقع شده، ارزش‌افزوده برای سازمان به‌همراه داشته و راه‌گشای ارتقای برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌های راهبردی سیاست‌گذاران سازمان باشد.
دوره 7، شماره 3 - ( 9-1399 )
هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی فراوانی و مدت زمان سپری شده در بکارگیری تاکتیک‌های جستجو و تأثیر ویژگیهای کاربران و نوع وظیفه جستجو بر بکارگیری تاکتیک‌های جستجو است.
روش: روش پژوهش حاضر رویکرد کمی است که براساس داده‌های داده‌های برگرفته از نرم‌افزار مورائه اخذ شده است. نمونه پژوهش 35 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی (دانشجویان دکتری و دانشجویان ترم آخر کارشناسی‌ارشد) از دو حوزه علوم انسانی و فنی و مهندسی شهر تهران انتخاب شدند. همچنین 4 وظیفه و سناریوی جستجو براساس طبقه‌بندی آندرسون و کراسول طراحی و در اختیار جستجوگران قرار گرفت. اطلاعات برگرفته از نرم‌افزار مورائه که شامل فراوانی و مدت زمان سپری شده برای بکارگیری تاکتیک‌های جستجو بود استخراج و تأثیر ویژگیهای کاربران و نوع وظیفه جستجو با استفاده از آزمون‌های آمار استنباطی، شامل آزمون تفاوت میانگین‌ها، آزمون تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی بررسی شد.
یافتهها: نتایج نشان داد تفاوت معناداری بین ویژگیهای فردی و فراوانی و مدت زمان سپری شده برای تاکتیک‌های جستجو وجود ندارد؛ اما دانشجویان دختر به نسبت دانشجویان پسر زمان زیادی را صرف بکارگیری تاکتیک‌های جستجو کرده‌اند، همچنین علیرغم عدم تفاوت معناداری بین مقطع تحصیلی و فراوانی و مدت زمان سپری شده در جستجو، اما به نسبت دانشجویان ارشد، تاکتیک‌های بیشتری بکار گرفتند. در مقابل دانشجویان دکتری زمان زیادی را در فرایند جستجو نسبت به دانشجویان ارشد سپری کرده‌اند. دلیل این امر آشنایی بیشتر دانشجویان دکتری با فرایند جستجو و مهارت بیشتر آنها در جستجو با تاکتیک¬های کمتر و رسیدن به نتیجه مناسب و مرتبط با تاکتیک‌های کمتر است. همچنین دانشجویان علوم انسانی به نسبت دانشجویان فنی ومهندسی زمان زیادی را در فرایند جستجو سپری کرده‌اند. این امر احتمالاً ناشی از مهارت بیشتر دانشجویان فنی و مهندسی نسبت به دانشجویان علوم انسانی در جستجو است. بررسی تأثیر نوع وظیفه جستجو بر فراوانی و مدت زمان سپری شده در تحقیق حاضر نشان از تأثیر معناداری نوع وظیفه بر فرایند جستجو (فراوانی و مدت زمان سپری شده برای بکارگیری تاکتیک‌های جستجو) دارد.
نتیجهگیری: باتوجه به مطالعات اندک در حوزه بکارگیری تاکتیک‌های جستجو، یافتههای این پژوهش در روشن ساختن آنچه در فرایند جستجو روی می‌دهد و شناسایی موقعیت‌هایی که فراوانی و مدت زمان زیادی در بکارگیری تاکتیک‌ها از کاربر گرفته مفید خواهد بود. با مشخص شدن تاکتیک‌های پربسامد و تاکتیک‌هایی که جستجوگر زمان زیادی را صرف بکارگیری آنها می‌کند، پشتیبانی نظام اطلاعاتی از بکارگیری تاکتیک‌های جستجو پیشنهاد میشود.
دوره 7، شماره 4 - ( 12-1399 )
زمینه و هدف: نقشۀ ذهنی یک نوع یادداشتبرداری تمام‌رنگی و مصور است که در کانون نقشه، ایده و یا موضوع اصلی قرار دارد. سپس از این کانون شاخههایی منشعب میشوند که نشاندهندۀ ایدههای اصلی بوده و همۀ آنها به ایدهای که در مرکز نقشه قرار دارد متصل هستند. نقشه‌های ذهنی در حوزۀ بازیابی اطلاعات مبحث نسبتاً جدیدی است، پژوهشهای اندکی در خصوص بررسی اثربخشی نقشه‌های ذهنی در این حوزه در دنیا انجام شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی نقشه‌های ذهنی در فرایند بازیابی اطلاعات است.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از جهت گردآوری اطلاعات در خصوص آشنایی و استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی از نقشه‌های ذهنی به روش پیمایشی است. همچنین پژوهش حاضر از جهت بررسی تأثیر ابزار نقشۀ ذهنی در بازیابی اطلاعات شبه‌آزمایشی است. جامعۀ آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) دانشگاه فردوسی مشهد سال 1395- 1396، در چهار حوزۀ علوم‌انسانی، علوم پایه، علوم مهندسی و علوم کشاورزی هستند. حجم نمونۀ آماری مرحله اول پژوهش شامل 224 نفر دانشجویان کارشناسی ارشد و 127 نفر دانشجویان دکتری است. حجم کل جامعۀ آزمایشگاهی 30 نفر می‌باشد. روش نمونهگیری مرحلۀ اول پژوهش تصادفی طبقه‌ای نسبتی است. حجم نمونۀ مرحلۀ دوم آزمایشگاهی به‌صورت هدفمند است. برای گردآوری دادهها در این پژوهش، از پرسشنامه استفاده شده است. آلفا کرونباخ پرسشنامه شمارۀ یک بیشتر از 8/0 و پرسشنامۀ شمارۀ دو و سه بیشتر از 7% است.
یافتهها: باتوجه‌به تحلیل‌های آماری، میزان آشنایی و استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد از نقشه‌های ذهنی کمتر از حد متوسط می‌باشد. میانگین میزان رضایت از کل فرایند جستجو مرحلۀ دوم پژوهش (833/3) بیشتر از مرحلۀ اول (704/3) می‌باشد و میانگین اثربخشی که از طریق سنجش میزان رضایت از کل فرایند جستجو سنجیده شد در مرحله دوم فرایند جستجو (با کمک نقشۀ ذهنی) (359/3) بیشتر از مرحلۀ اول فرایند جستجو (بدون نقشۀ ذهنی) (332/2) می‌باشد.
نتیجهگیری: نقشه‌های ذهنی باتوجه‌به تحلیل‌های آماری ابزار اثرگذاری در فرایند بازیابی اطلاعات است که میتوان با برنامه‌ریزی دقیق، هدفمند و با مشورت از متخصصان حوزۀ بازیابی اطلاعات و علم اطلاعات از این ابزار استفاده کرد. سیستم‌های اطلاعاتی، موتورهای جستجو، نیاز اطلاعاتی و ... از جمله زمینه‌هایی است که میتوان نقشه‌های ذهنی را در آن بررسی کرد.
دوره 9، شماره 4 - ( 11-1401 )
روش پژوهش: پژوهش حاضر باهدف هنجاریابی مدل پذیرش فناوری دیویس و به روش پیمایشی انجام گرفت. جامعه پژوهش، دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز در کلیه مقاطع تحصیلی بودند. با استفاده از فرمول کوکران، نمونه ۳۵۸ نفری به روش نمونهگیری تصادفی طبقه‌ای در پژوهش مشارکت داشتند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته با ۲۰ سؤال بود که پس از اعتبارسنجی، آلفای کرونباخ ۹۳۳/۰ به دست آمد. تحلیل یافتهها با نرم‌افزار‌هایی SPSS و AMOS و با استفاده از آزمون‌های آماری توصیفی، تحلیل عاملی تأییدی و اکتشافی و همبستگی اسپیرمن انجام گرفت.
نتایج: تحلیل عامل اکتشافی به یک الگوی چهار عاملی در خصوص جستجوی آنلاین اطلاعات سلامت دانشجویان منجر گردید. عامل اول: قصد کاربر از جستجوی آنلاین اطلاعات سلامت، عامل دوم: سودمندی استفاده از اینترنت جهت دریافت اطلاعات سلامت، عامل سوم: سهولت استفاده از اینترنت جهت دریافت اطلاعات سلامت و عامل چهارم نگرش کاربر نسبت به جستجوی آنلاین اطلاعات سلامت است. این چهار عامل۹۸۳ /۶۶ درصد از تغییرات مربوط به جستجوی آنلاین اطلاعات سلامت در دانشجویان را تبیین میکنند.
نتیجهگیری: پژوهش حاضر بیانگر تأیید مدل پذیرش فناوری دیویس جهت استفاده در پژوهشهای حوزه اطلاعیابی سلامت در دانشجویان ایرانی است؛ بنابراین میتواند در سایر پژوهشهای این حوزه در دانشجویان با اطمینان از تأیید هنجار درونی مورداستفاده قرار گیرد.
دوره 10، شماره 3 - ( 8-1402 )
روش پژوهش: برای بررسی موضوع پژوهش، از روش مرور روایتی استفاده شده است. در این مرور روایی، طی سه مرحله؛ جستجوی متون، ارزیابی و تحلیل متون، به منظور گردآوری دادهها با استفاده از کلیدواژه‌های مرتبط با رفتار جستجوی اطلاعاتی به زبان انگلیسی و فارسی، در موتورهای جستجو و پایگاههای معتبر علمی،Web of Science Pubmed ,google scholar, Google SID, Magiran در بازه زمانی 1980 تا 2023 بر اساس مش مورد بررسی قرار گرفت. پس از ورود معیارهای ورود و خروج، از 115 مقاله جستجو شده اولیه، 12 مقاله مرتبط انتخاب و وارد مطالعه شدند.
یافته ها: در مقاله حاضر، 12 مطالعه مورد بررسی قرار گرفت. آنچــه کــه از نتایــج ایــن مطالعــه مــرور روایتی، در زمینــه کلــی رفتارهای جستجوی اطلاعاتی اسـتخراج گردیـد، نشان داد، مطالعات در 4 محـور اساسـی رفتار جستجوی فردی، رفتار جستجوی مشارکتی، مزایا و معایب رفتار جستجوی فردی و مشارکتی و همچنین مقایسه این دو نوع رفتارجستجوی اطلاعاتی انجام شده است.
نتیجه گیری: یافتههای پژوهش نشان داد، علیرغم وجود موانع و مزایای رفتار جستجوی فردی و مشارکتی، عواملی مانند، ماهیت پیچیده اطلاعات، پراکندگی اطلاعات، عدم تخصص‌گرایی، نقش فناوریهای بازیابی اطلاعات، اهمیت جنبه‌های مشارکتی کار، محدودیت زمانی، جستجوی اطلاعات هدفمند، درک معنی، انگیزه همکاری، اشتراک‌گذاری حجم کار، تنوع درخواست‌ها، ارتباطات و تعامل، پیچیدگی مشکلات اطلاعاتی، بین رشته ای بودن اطلاعات و درک رفتار اطلاعات مشارکتی در سازمان‌ها به‌عنوان عوامل انگیزاننده و نقطه شروع حرکت از جستجوی فردی به جستجوی مشارکتی است.
| صفحه 1 از 1 |
پایگاه های مرتبط
کلمات کلیدی
نشریه, مجله علمی, تعامل انسان و اطلاعات, دانش شناسی, اخلاق, اخلاق گفتمانی, اخلاق آشکارسازی, نظریههای اخلاقینظرسنجی
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به تعامل انسان و اطلاعات می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2024 CC BY-NC 4.0 | Human Information Interaction
Designed & Developed by : Yektaweb