4 نتیجه برای کتابخانههای دیجیتال
فائزه دلقندی، قاسم آزادی احمدآبادی،
دوره 1، شماره 2 - ( 4-1393 )
چکیده
زمینه و هدف: تعامل در یک کتابخانه دیجیتالی، علاوه بر جایابی و دسترسی به اطلاعات، کاربران را در خلق دانش، بهبود درک، حل مسئله و شناخت ابعاد منابع موجود در مجموعه یاری میرساند. این مقاله تلاش میکند عناصر و مؤلفههائی که به شکل تعامل بین کاربر و نظام در بخش جستجو و بازیابی در کتابخانههای دیجیتال بکار گرفته میشود را شناسایی و معرفی نماید.
روش: این مقاله با استفاده از رویکرد کتابخانهای به مرور تحقیقات انجام شده در حوزه جستجوی تعاملی در کتابخانههای دیجیتال پرداخته و با استفاده از روش اکتشافی، قابلیتهایی که امکان بکارگیری آنها در این نوع کتابخانههاست را شناسایی میکند.
یافتهها: مؤلفههای جستجوی تعاملی شناسایی شده، شامل تعاملات قبل از جستجو: استفاده از راهنما، بکارگیری هستیشناسیها و فیلترینگ؛ تعاملات حین جستجو شامل: حاشیهنویسی، پیشنهاد واژه تعاملی با استفاده از اصطلاحنامههای موضوعی و فهرستهای همزمانی و جستجوی چهریزهای، فیلترینگ و تعاملات بعد از فرایند جستجو شامل: متحرکسازی، قطعهبندی، تهیه نسخه کپی، گردآوری، ساختن، برش زدن، بخشبندی کردن، کاوش، چیدمان مجدد، تصویرسازی دوباره، جستجو، مصورسازی، شخصیسازی و نظامهای توصیهگر است.
نتیجهگیری: با درک تعامل و جستجوی تعاملی، طراحی بهینه و ارزیابی کتابخانههای دیجیتالی امکانپذیر میشود. طراحان کتابخانههای دیجیتال با توجه به نوع مواد و منابع خود، میتوانند از انواع تعاملات بهره ببرند. کتابداران نیز با آشنایی با انواع تعاملات قادر خواهند بود به کاربران آموزشهای لازم را در این زمینه ارائه دهند تا آنها بتوانند به نحو مؤثرتری کار جستجو و بازیابی را انجام دهند.
عباس رجبی، متینه السادات معین آزاد طهرانی، ملیحه درخوش،
دوره 1، شماره 3 - ( 9-1393 )
چکیده
زمینه و هدف: از جمله مکانهایی که نظامهای خدمات بافت آگاه می تواند بسیار مفید واقع شوند، کتابخانه ها است. هدف از این پژوهش، دست یافتن به تعریفی منسجم از نظام های بافت آگاه و کاربردهای آن به ویژه در کتابخانه های دیجیتال است.
روش: این پژوهش به صورت مروری و با استفاده از روش کتابخانه ای و جستجوی مقالات و کتاب های الکترونیکی در وبگاه ها و پایگاه های اطلاعاتی مربوط انجام و اطلاعات آن از مطالعه این منابع فراهم شده است.
یافتهها: یافته های این بررسی نشان می دهد خدمات بافت آگاه در کتابخانه های دیجیتالی، با شناخت شرایط خاص هر کاربر مانند مشخصات و ویژگیهای فردی،موقعیت زمانی، مکانی و جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات وی می تواند به ارائه خدمات هوشمند و مناسب بپردازد.
نتیجه گیری: کتابخانه های دیجیتال، همواره در حال تحول و حرکت رو به جلو هستند و باید بتوانند خود را با تغییرات مداوم هماهنگ کنند. مجهز شدن کتابخانه ها به خدمات بافت آگاه باعث می شود که آنها بدون محدودیت زمان و مکان، به بهترین نحو نیاز اطلاعاتی کاربران خود را برآورده سازند.
حمیدرضا مختاری اسکی، سیروس علیدوستی، مریم نظری،
دوره 5، شماره 1 - ( 3-1397 )
چکیده
هدف: شمار بسیاری از پروژههای فناوری اطلاعات در سالیان گذشته کمابیش با شکست روبهرو شدهاند. کتابخانههای دیجیتالی که دستاورد کاربست فناوری اطلاعات در نهاد کتابخانه بودهاند نیز همین سرنوشت را داشتهاند. از اینرو در اینجا عوامل حیاتی موفقیت کتابخانههای دیجیتالی در بافت ایران، به ویژه در وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری بررسی میشود. عوامل حیاتی موفقیت آن دسته از عوامل هستند که با پیگیریهای پیوستهی آنها، کتابخانههای دیجیتالی با موفقیت همراه خواهند بود.
روش/ رویکرد: رویکرد این پژوهش، کیفی و روش آن گراندد تئوری است. نمونهگیری غیر احتمالی از نوع گلوله برفی و نمونهگیری تئوریک، گزینش هشت کتابخانهی دیجیتالی و سازمان مادرِ آنها و بیست و نه مصاحبهشونده را در پی داشت. افزون بر ابزار مصاحبهی عمیقِ نیمه ساخت یافته، مشاهدهی مستقیم با استقرار در میدان پژوهش و یادداشتبرداریهای میدانی نیز از دیگر فنون بهکار رفته برای گردآوری و تجزیه و تحلیل دادهها بود.
یافتهها: شش عامل «اِعمالِ مدیریت و رهبریِ مناسب»، «داشتن برنامهی تغییر مناسب»، «بهکارگیری و حفظ نیروی انسانی متخصص»، «گزینش نرمافزار مناسبِ کتابخانهی دیجیتالی»، «گزینش درستِ اشیای دیجیتالی»، و « سازماندهیِ درستِ اشیای دیجیتالی» بهعنوان عوامل حیاتی موفقیت کتابخانههای دیجیتالی در بافت ایران، از جمله یافتههای اصلی این پژوهش به شمار میروند که مدیران و کارگزاران کتابخانههای دیجیتالی کشور میتوانند از آنها همچون عنوان مدل مفهومی عوامل موفقیت این گونه کتابخانهها بهکار روند
دکتر شهناز خادمی زاده، خانم زینب محمدی،
دوره 9، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی کاربردهای دادهکاوی در ارائه خدمات، مجموعهسازی و مدیریت کتابخانههای دیجیتالی صورت گرفته است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع مطالعات کاربردی و به لحاظ روش در زمره پژوهش¬های کیفی است که به روش مرور نظاممند انجام شده است. برای این منظور مقالات از طریق جستجو در پایگاه¬های اطلاعاتی«اشپرینگر»، «امرالد»، «پروکوئست»، «وبآو ساینس»، «گوگل اسکالر»، «ساینس دایرکت» و «سمنتیک اسکالر» بدست آمده است. مقالات بین بازۀ زمانی 2000 تا 2021 تحلیل و از الگوی مرور سیستماتیک کیچنهام و چارتر (2007) پیروی شد. با توجه به معیارهای موردنظر تعداد 1296 مقاله بعد از پالایش اولیه استخراج شده است و از بین این مقالات با بررسی عنوان 77 مقاله مرتبط با موضوع شناسایی و وارد بررسی نهایی از طریق بررسی متن کامل شده است که در نهایت تعداد 29 مقاله برای تحلیل نهایی انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش کدگذاری محتوای کیفی استفاده و تجزیهوتحلیل محتوا از سوی دو کدگذار انجام شد. میزان توافق ارزیابان براساس فرمول مایلز و هابرمن برای تحلیلهای انجام شده 5/78 محاسبه شد.
یافتهها: بر اساس نتایج تحلیل کیفی در این پژوهش، 75 مضمون پایه، 13 مضمون سازماندهنده و 3 مضمون فراگیر «خدمات دیجیتال»، «مدیریت کتابخانه دیجیتال» و «مجموعهسازی دیجیتال» شناسایی شده است که در مجموع کاربرد دادهکاوی در کتابخانههای دیجیتال را به تصویر کشیده است.
نتیجهگیری: با استفاده از تکنیکهای دادهکاوی در کتابخانههای دیجیتال میتوان اطلاعات متنوعی را به صورت یکپارچه در طبقات مختلفی ذخیره نمود تا کاربر نهایی بتواند به نیازهای اطلاعاتی خود در کمترین زمان ممکن پاسخ دهد. از طرفی دیگر، کتابخانه ها نیز میتوانند منابع کاربردیتری را از طریق تحلیل علاقهمندی های اطلاعاتی کاربران خود تهیه کنند و این نکته در شرایطی که کتابخانه ها با مشکلات مالی روبرو هستند، میتواند نقطه عطفی در نظر گرفته شود.