خلاقیت به عنوان عملکرد یا توانایی شناخته شده است که به صورت اصیل، ارزشمند و مفید، ظهور پیدا می­کند. سطح خلاقیت هر فرد را می­توان با استفاده از ارزیابی عملکرد او در آزمون­های خلاقیت سنجید. یکی از آزمونهای پر کاربرد در سنجش خلاقیت، آزمون تداعی­های دور است. آزمون تداعی­های دور که  بوسیله مدنیک (1967) ساخته شد به عنوان یک ابزار معتبر سنجش تفکر همگرا شناخته می­شود. هدف این پژوهش بررسی ویژگی­های روانسنجی و تطبیق نسخه فارسی آزمون تداعی­های دور بود. بدین منظور 482 نفر از دانشجویان دانشگاه اراک به روش نمونه­گیری خوشه­ای انتخاب شده و در این تحقیق شرکت کردند. بدین صورت که ابتدا تعداد 200 دانشجو انتخاب و به آزمون تداعی­های دور پاسخ دادند. پس از پالایش اولیه اصلاحاتی در نسخه اولیه صورت گرفت و سپس 282 نفر متفاوت از نمونه اولیه به آزمون­های تداعی­های دور، حل مسئله بینشی و استفاده­های غیر معمول گیلفورد پاسخ دادند. از دو رویکرد کلاسیک و نظریه سوال-پاسخ جهت بررسی ضریب دشواری و تمیز گویه­ها، روایی سازه، و پایایی استفاده شد. همبستگی مثبت معنادار آزمون تداعی­های دور با آزمون حل مسئله بینشی، و عدم ارتباط معنادار با آزمون استفاده­های غیر معمول گیلفورد به ترتیب نشان دهنده روایی همگرا و افتراقی و در کل روایی سازه مناسب آزمون می­باشد. نتایج نشان دهنده ویژگی­های روانسنجی مناسب  نسخه 30 گویه ایی تداعی­های دور ارائه شده در این پژوهش بوده و میتوان گفت این آزمون برای اندازه­گیری تفکر همگرا در زبان فارسی کارآمد و مناسب است.
 

واژه‌های کلیدی: خلاقیت، تفکر همگرا، آزمون تداعی‌های دور

متن کامل [PDF 1371 kb]   (1339 دریافت)