چکیده
در پژوهش حاضر اثر تکنیک تبیینگری (خودتبیینگری، تبیینهای آموزشی و عدم تبیینگری) با توجه به میزان دانش قبلی یادگیرندگان (یادگیرندگان با دانش بالا و با دانش پایین) در یک محیط یادگیری چندرسانهای مبتنی بر رایانه مطالعه شد. تعداد 120 نفر شرکتکننده (60 نفر با دانش بالا و 60 نفر با دانش پایین) به طور تصادفی از میان دانشآموزان مقطع متوسطه مدارس فرزانگان و عادی انتخاب شدند و افراد در هر مدرسه به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی منتسب شدند. آموزش در مورد محاسبهی مساحت اشکال پیچیدهی هندسی، به شیوهی مثالهای حل‌شده به دانشآموزان ارائه شد. شاخصهای بار شناختی و عملکرد انتقال در تفسیر اثر این فعالیت روی یادگیرندگان استفاده شده و تحلیل آماری دادهها از طریق تحلیل واریانس دو راهه انجام گرفت. نتایج نشان داد که اثر سطوح تبیینگری بر بار شناختی هنگام آموزش به دانش قبلی یادگیرندگان وابسته است. همچنین دانشآموزان با دانش قبلی پایین از طریق دریافت تبیینهای آموزشی عملکرد بهتری در آزمون انتقال داشتند و بار شناختی کمتری را تجربه کردند؛ در حالی که، دانشآموزان با دانش قبلی بالا از طریق خودتبیینگری عملکرد بهتری در آزمون انتقال نزدیک نشان دادند و بار شناختی کمتری را تجربه کردند، اما این فرضیه در آزمون انتقال دور تأئید نشد. در مجموع دانشآموزانی که تبیین آموزشی دریافت کرده بودند عملکرد بهتری در آزمونها داشته و بار شناختی کمتری را تجربه کردند.
