هدف پژوهش حاضر بررسی و مقایسه تأثیر آموزش به دو شیوه نقشههای مفهومی و سنتی بر یادگیری دانشآموزان درباره مفاهیم درس شیمیسال سوم دبیرستان است که با استفاده از تئوری فضای دانش به تجزیه و تحلیل آن پرداخته شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشآموزان سال سوم دبیرستان پسرانه شهرستان ایلام (250 نفر) در سال تحصیلی 1392-1391 میباشد در این پژوهش از نمونه در دسترس استفاده شده و دو کلاس سوم دبیرستان از مدارس امام علی(ع) و صاحب الزمان (عج) بطور تصادفی برای روش تدریس کاوشگری و سنتی انتخاب شدند. تعداد دانشآموزان هر یک از این دو گروه 64 نفر بوده و این پژوهش به روش شبهتجربی اجرا گردید. برای گردآوری دادهها از آزمونهای یادگیری و نگرشسنج محققساخته استفاده و بصورت پیشآزمون و پسآزمون انجام شد. روایی آنها توسط پنج نفر از اساتید علوم تربیتی و ده نفراز اساتید و معلمان شیمی مورد تایید گرفت. برای پایایی آزمون از آلفای کرانباخ استفاده شدکه مقدار آن برای دانش و نگرش به ترتیب برابر 79/0 و 74/0 بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از تئوری فضای دانش و نرم افزارآماری پاتر استفاده شده و برای مقایسه میانگین گروهها آزمون t انجام شد. پس آزمون نشان داد تفاوت نگرش در دو گروه معنیدار است و ساختارهای دانش گروه کاوشگری منسجمتر بوده و مسیر بحرانی آموزش آن متفاوت از مسیر گروه سنتی است.
