فصلنامه روانشناسی شناختی

هدف پژوهش حاضر تاثیر حافظه آشکار حرکتی فوری، نزدیک و دور بر پردازش های بازتحکیم مبتنی بر ارتقاء، ثبات و تداخل پس گستر بود. نمونه آماری 72 دختر جوان و راست دست بود. آزمودنی ها به دو گروه حافظه آشکار حرکتی فوری (گروه فراخوانی فوری، گروه فراخوانی فوری + تداخل فوری + آزمون خاطرآوری فوری)، دو گروه حافظه آشکار حرکتی نزدیک (گروه فراخوانی بعد از h 5، گروه فراخوانی بعد ازh 5 + تداخل تاخیری بعد ازh 5 + اجرای آزمون خاطرآوری بعد از h 5) و دو گروه حافظه آشکار حرکتی دور (گروه فراخوانی بعد از h 24، گروه فراخوانی بعد از h 24+ تداخل تاخیری بعد از h 24+ اجرای آزمون خاطرآوری بعد از h 24) تقسیم شدند. پژوهش شامل مراحل اکتساب و خاطرآوری بود و تکالیف زمان واکنش زنجیره ای متناوب و زمان واکنش دو انتخابی بینایی مورد استفاده قرار گرفت. در فاز اول مطالعه بازتحکیم مبتنی بر ارتقاء، و در فاز دوم بازتحکیم مبتنی بر ثبات و تداخل پس گستر بررسی شد. نتایج فاز اول مطالعه نشان داد بازتحکیم مبتنی بر ارتقاء برای گروه حافظه حرکتی آشکار دور (24 ساعت فراخوانی) و نزدیک (5 ساعت فراخوانی) رخ داد. نتایج فاز دوم نشان داد به ترتیب در گروه های حافظه نزدیک (فراخوانی بعد از h 5 + تداخل تاخیری بعد از h 5  + اجرای آزمون خاطرآوری بعد از h 5) و دور (فراخوانی بعد از h 24، فراخوانی بعد از h 24 + تداخل تاخیری بعد از h 24+ اجرای آزمون خاطرآوری بعد از h 24)  اثر بازتحکیم مبتنی بر ثبات رخ داد ولی گروه حافظه فوری (تداخل فوری + آزمون خاطرآوری فوری ) متحمل اثر تداخل پس گستر شده است.

اختلال شخصیت مرزی اختلالی با یک الگوی فراگیر بی ثباتی در روابط بین فردی، خودانگاره و عواطف به همراه تکانشگری بارز است. این اختلال با نقص مدارهای فعالیت فرونتالی مشخص شده است که نقش مهمی را در بازداری و تنظیم پرخاشگری بازی می کنند. پژوهش حاضر با هدف طراحی پروتکل نوروفیدبک و بررسی اثربخشی آن بر تکانشگری، بی ثباتی هیجانی و رفتار جرح خویشتن در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی انجام شد. پژوهش نیمه آزمایشی بوده که با طرح پیش آزمون – پس آزمون و دوره پیگیری با گروه گواه اجرا شد. نمونه پژوهش شامل 30 بیمار مبتلا به اختلال شخصیت مرزی بودند که با توجه به تشخیص روانپزشک و با استفاده از مصاحبه بالینی ساختارمند بر اساس DSM5 ، تشخیص اختلال شخصیت مرزی را دریافت کردند. آنها با نمونه گیری در دسترس انتخاب و به به صورت تصادفی به دو گروه تجربی (آموزش نوروفیدبک) و کنترل تقسیم شدند .گروه آزمایش تحت 30 جلسه آموزش نوروفیدبک قرار گرفتند و گروه گواه در لیست انتظار قرار گرفتند. پس از آخرین جلسه درمانی، هردو گروه مجددا ارزیابی شدند. از مقیاس اختلال شخصیت مرزی(STB، پرسشنامه تکانشگری بارات(1957)، پرسشنامه بدتنظیمی هیجانی گراتز و رومر( 2004)، مقیاس خودآسیبی(سوانسون و همکاران، 1998) برای ارزیابی استفاده شد. سه ماه بعد از اجرای پژوهش آزمودنی ها مجددا مورد پیگیری قرار گرفتند . داده ها یا تحلیل کواریانس، تحلیل کوواریانس چندمتغیر( مانکووا) و تحلیل واریانس با اندازه گیری تکراری تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که پس از کنترل اثر پیش آزمون،  آموزش نوروفیدبک تاثیر معنی داری در کاهش علایم تکانشگری، بی ثباتی هیجانی و مولفه های آن و همچنین رفتار جرح خویشتن در گروه آزمایشی به نسبت گروه کنترل داشت(000/0=p). با توجه به یافته ها می توان گفت روش آموزش نوروفیدبک به عنوان یک روش موثر در کاهش تکانشگری، بی ثباتی هیجانی و رفتار جرح خویشتن قابلیت کاربرد اجرایی در مراکز درمانی را دارد.