محمدحسین قبادی، اعظم قربانی صابر، حسن محسنی، علی ارومیه ای،
جلد 8، شماره 4 - ( 10-1393 )
چکیده
شناخت خصوصیات زمین¬شناسی مهندسی سازندهای کربناته ایران به¬منظور تهیه یک بانک اطلاعاتی ضروری است. در این پژوهش ضمن انجام بررسی¬های صحرایی، مطالعات آزمایشگاهی به¬منظور تعیین خصوصیات سنگ شناسی، ویژگی¬های فیزیکی و مکانیکی بر روی پنج تیپ از سنگ آهک¬های سازندهای ایلام-سروک صورت گرفته است. با توجه به داده¬های به¬دست آمده ارتباط بین خصوصیات سنگ شناسی با خصوصیات فیزیکی و مکانیکی بررسی شده است. جهت بررسی ارتباط ویژگی¬های فیزیکی و مکانیکی از نرم¬افزار IBM SPSS Statistics (version 19.0) استفاده شد. روابط به¬دست آمده ضرایب همبستگی مناسبی دارند. با توجه به مطالعات مقاطع نازک سنگ عمده نمونه¬ها بر اساس رده¬بندی فولک، بایو¬میکرایت¬ هستند. خمیره آهکی تیره حاوی ماده آلی و احتمالاً کانی¬های رسی است. محیط تشکیل اکثر سنگ¬های آهکی مورد مطالعه عمیق بوده است. سنگ آهک¬های ایلام – سروک سخت¬شدگی زیاد و تخلخل پایین دارند و دارای دانسیته متوسط تا زیاد می¬باشند. سنگ¬های مذکور از دیدگاه دوام¬پذیری در رده خیلی مقاوم قرار می¬گیرند. مقاومت تراکمی تک¬محوری آنها متوسط تا زیاد می¬باشد. از لحاظ تراوایی سنگ¬هایی نفوذ¬ناپذیر هستند. با توجه به رده¬بندی مهندسی سنگ بکر سنگ آهک¬های ایلام – سروک در رده CM و CL قرار می¬گیرند. مطابق با آزمایش انحلال¬پذیری سنگ آهک، متوسط ثابت سرعت انحلال سنگ آهک¬ها برابر با 6- 10 × 39/1 متر بر ثانیه محاسبه شده است.
موسی کردوانی، ناصر حافظی مقدس، رمضان رمضانی اومالی،
جلد 8، شماره 4 - ( 10-1393 )
چکیده
ساختگاه سد استقلال میناب در شرق شهرستان میناب واقع در استان هرمزگان قرار گرفته است. مطالعات درزه آماری در 10 ایستگاه بر روی توده¬های سنگی جناح¬های سد حاکی از وجود تعداد 4 دسته درزه اصلی می-باشد. سپس حضور گسل فعال میناب در مخزن سد و هندسه ناپیوستگی¬ها (درزه¬ها و لایه بندی) نقش مهمی در فرار آب از مخزن سد دارند. برای ارزیابی این میزان فرار آب، نفوذپذیری توده¬های سنگی رخنمون یافته در مخزن سد توسط مدل تجربی HC تخمین زده شده است. برای این منظور ، RQD، GSI و دیگر خصوصیات ناپیوستگی¬های رخنمون¬های سنگی محدوده مخزن سد در مطالعات صحرایی اندازه¬گیری شدند. نتایج بدست آمده نشان می¬دهد که نفوذپذیری توده¬های سنگی جناح¬های چپ و راست سد از 6- 10 × 14/9 تا 5- 10 × 02/2 متر بر ثانیه متغییر می¬باشد. همچنین میزان آبگذری برای سه حالت مختلف حداقل، میانگین و حداکثر تراز آب در مخزن محاسبه شد که برابر با 14/0، 20/0 و 29/0 متر مکعب بر ثانیه می¬باشد. نتایج حاضر نشان می¬دهد که ناپیوستگی¬هایی با امتداد شرقی – غربی و شمال شرق – جنوب غرب و همچنین پهنه برشی گسل میناب بیشترین تاثیر را در فرار آب از مخزن سد دارند.
محمد نخعی،
جلد 8، شماره 4 - ( 10-1393 )
چکیده
خصوصیات هیدرولیکی، فیزیکی و حرارتی خاک به منظور پیشبینی دقیق تأثیر حرارت خاک بر چگونگی نمو دانه، نگهداشت آب در خاک، هدایت هیدرولیکی محیط غیراشباع و جریان بخار آب در خاک ضروری میباشد. در مطالعه حاضر با استفاده از مطالعات ژئوفیزیکی و حرارت‌سنجی به تعیین خصوصیات هیدرولیکی و حرارتی محیط متخلخل غیراشباع پرداخته شد. منطقه مورد مطالعه در 45 کیلومتری غرب تهران در پردیس دانشگاه خوارزمی در شمال غربی شهر کرج واقع شده است.از تزریق آب با دمای 50 درجه سانتیگراد و ثبت دادههای حرارتی محیط به مدت 3255 ثانیه از شروع نشت توسط 6 حسگر حرارتی برای جمع‌آوری دادههای مورد نیاز حل معکوس استفاده شد. از 48 داده حرارت اندازه گیری شده توسط حسگر نصب شده در عمق 50 سانتیمتری و 48 داده برداشت شده از تغییرات دمایی آب تزریقی در حلقه نفوذ برای تعیین پارامترهای هیدورلیکی و حرارتی استفاده شد. در این مطاالعه 121 سونداژ ژئوالکتریکی به روش ونر، شلومبرژه و قطبی- قطبی برداشت شد. آرایه‌های ونر و قطبی- قطبی برای ردیابی و به تصویر در آوردن آلودگی استفاده شد. با اطلاعات حاصل از این سونداژها نوع لیتولوژیکی و عمق، ضخامت منطقه غیراشباع تعیین گردید. بررسی و تحلیل منحنی سونداژهای به دست آمده از این سونداژها نشان داد که عمق سطح ایستابی در 75 متری میباشد. لایه بالای (منطقه غیراشباع) از نوع آبرفتی بوده که خود از سه بافت تشکیل شده است. در این مطالعه از آّب نمک با غلضت 20 میلیگرم بر لیتر بعنوان منبع آلودگی برای بررسی توزیع و پخش شدگی آن در منطقه غیراشباع
مجید طارمی، عباس افتخاری، مهدی سعیدی،
جلد 9، شماره 1 - ( 1-1394 )
چکیده
در این مقاله به بررسی ساز و کار ناپایداری، اعتباربخشی و روش تسلیح پذیرفته شده برای عبور از ناحیۀ ریزشی تونل انتقال آب سبزکوه در جنوب‌غربی ایران، می‌پردازیم. مشکلات ناپایداری طی حفاری تونل به‌دلیل تغییر در تنش برجا، تغییر شکل ناشی از اتساع، افزایش در نفوذپذیری لایه‌های ماسه‌ای و گراولی، مناطق گسله و سطوح لغزش، باعث کاهش در مقاومت برشی خاک و ریزش در تونل شد. تکنیک تیرآهنرانی1 برای اولین بار به‌منظور تسلیح زمین و عبور از ناحیۀ ریزشی در بخش ابتدایی (T1) تونل سبزکوه استفاده شد. در این پژوهش، از روش اجزا محدود برای تحلیل اثرات تسلیح با توجه به مدول بستر خاک، طول و اندازۀ IPE استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که نشست IPE با افزایش طول، روند صعودی و با افزایش مدول بستر خاک و اندازۀ پروفیل، روند نزولی دارد.
فریده امینی بیرامی، ابراهیم اصغری کلجاهی، مسعود حاجی‌علیلوی بناب،
جلد 9، شماره 1 - ( 1-1394 )
چکیده
روستای کندوان از مناطق گردش‌گری استان آذربایجان شرقی است که خانه‌های روستایی آن صدها سال پیش در داخل سنگهای آذرآواری مخروطی شکل موسوم به ِکِران حفاری شدهاند. در مقاله حاضر بر اساس پژوهش‌های صحرایی و آزمایشگاهی به بررسی نقش ویژگیهای زمینشناسی مهندسی سنگهای آذرآواری کندوان در هوازدگی، فرسایش و تخریب آنها پرداخته شده است. سنگهای آذرآواری کندوان به‌دلیل داشتن درصد زیادی از کانی‌های پلاژیوکلاز و قطعات پامیس با مقاومت کم، جوشخوردگی و جورشدگی اندک سنگ و کرویت و گردشدگی زیاد اجزای تشکیل‌دهندۀ آنها، مقاومت کمی در برابر عوامل هوازدگی و فرسایش دارند. اگر چه هوازدگی و فرسایش در امتداد درز و شکستگیهای موجود در سنگ‌ها مهم‌ترین عامل به‌وجود آمدن شکل‌های مخروطی در کندوان است، اما ادامۀ این فرآیند موجب تخریب و نابودی سنگ‌ها میشود. تخلخل زیاد سنگ‌ها این امکان را فراهم کرده است که آنها ظرفیت جذب آب زیادی داشته باشند. درصد جذب زیاد آب، حساسیت سنگ‌ها در برابر انبساط و انقباض ناشی از تر- خشک شدن و ذوب- انجماد متوالی را افزایش داده است و سختی و استحکام درونی اندک آنها، باعث شده که بافت سنگ‌ها در اثر عوامل محیطی هوازده شده و متلاشی گردد. همچنین بافت سست سنگهای آذرآواری مذکور باعث فرسایش نسبتاً سریع آنها در اثر بارندگی و جریان آبهای سطحی و باد شده است.
مهدی خداپرست،
جلد 9، شماره 1 - ( 1-1394 )
چکیده
آزمایش نفوذسنجی دینامیکی یکی از آزمایش‌های مهم محلی در پژوهش‌های ژئوتکنیک است و در بسیاری موارد که عمق مورد نظر برای بررسی لایه‌های خاک خیلی زیاد نباشد، استفاده میشود. در کشور ما چند سالی است که این آزمایش به‌طور گسترده‌ای جای‌گزین آزمایش نفوذ استاندارد شده است. در این مقاله ضمن ارائه تجربه‌های در ارتباط با به‌کارگیری انواع نفوذسنج‌های دینامیکی و بیان ایرادها و خطاهایی که در استفاده از این آزمایش رخ میدهد سعی میشود دقت این آزمایش در خاک‌های ریزدانه بررسی شود. مهم‌ترین نوآوری و دست‌آورد این تحقیق ارائه روابط تجربی جدیدی بین پارامترهای مقاومت دینامیکی مخروط با مقاومت برشی زهکشی نشده و همچنین با درصد تراکم در خاک‌های ریزدانه است. در نهایت امیدواریم نتایج این تحقیق منجر به اصلاح ایرادهای موجود در استفاده از این آزمایش و توسعۀ بیش‌تر آن در شناسایی محلی خاک‌های ریزدانه شود.
رمضان رمضانی اومالی، مهدی سعیدیان، ناصر حافظی مقدس،
جلد 9، شماره 1 - ( 1-1394 )
چکیده
تعیین میزان فعالیت گسلها از جمله مهم‌ترین پارامترهای ارزیابی خطر گسلش است. در این مقاله گسلهای فعال محدودۀ سد شهیدرجایی ساری به شعاع 100 کیلومتر بر مبنای بُعد فرکتالی گسلش و زمینلرزه و همچنین ارزیابی میزان لغزش ردهبندی شده و میزان فعالیت آنها بررسی شد. به‌منظور تعیین بُعد فرکتالی گسلش و زمینلرزه از روش مربع شمار1 استفاده شد. برای برآورد میزان لغزش ابتدا پارامترهای لرزهخیزی (a,b) محدوده بررسی شده تعیین، سپس این پارامترها برای هر گسل نرمالیزه شدند. براساس روابط موجود و با داشتن a و b برای هر گسل، میزان گشتاور لرزهای گسل محاسبه شد. در نهایت طبق روابط موجود برای محاسبۀ میزان گشتاور لرزهای، میزان لغزش هر گسل تعیین و گسلهای محدودۀ بررسی شده بر این اساس ردهبندی شدند. با درجهبندی براساس ابعاد فرکتالی، گسلهای شمال البرز، دامغان و گرمسار طی 100 سال گذشته از فعالترین گسلهای محدودۀ بررسی شده بودهاند و براساس برآورد میزان فعالیت گسلش و زمینلرزه به‌روش تحلیل فرکتالی، عموماً در ردۀ BD قرار گرفته و فعال بودن آنها تأیید شده است. گسلهای با میزان لغزش خیلی‌کم و با دورۀ بازگشت طولانی رویداد زمینلرزهها، سبب وقوع زمینلرزههای بزرگی می‌شوند که زمینلرزه 235 خورشیدی (856 میلادی) کومس و گسل مسبب آن یعنی گسل دامغان نمونهای از این گسلها است. گسلهای آستانه، رمه و چشمه‌علی میزان لغزش کم است و در نتیجه میتوانند گشتاور لرزهای بزرگتری ایجاد نمایند. با توجه به رویداد زمینلرزهها در حریم گسلهای جدید معرفی شده (خرم آباد، مجید و ...)، میزان فعالیت زیاد این گسلها منطقی به‌نظر میرسد.
امیر حسین حقی، محمدرضا آصف، ریاض خراص،
جلد 9، شماره 2 - ( 4-1394 )
چکیده
اخیراً کاربرد مکانیک سنگ در صنعت نفت سرعت چشم‌گیری پیدا کرده است. از جمله چنین کاربردهایی می‌توان به تحلیل پایداری در چاه‌های افقی و نیز تولید ماسه ضمن استخراج نفت از مخازن ماسه سنگی اشاره کرد. البته تخمین جهت و مقدار تنش‌های برجا پارامتر مهمی برای این‌گونه کاربردها است. این موضوع به‌قدری مهم است که تلاش جهانی برای اشتراک این‌گونه دادههای گران‌قیمت صورت گرفته و نقشۀ جهانی تنش‌های برجا بر اساس گزارش‌های افراد مختلف از سراسر دنیا در حال تدوین است. در این تحقیق تلاش شده است که تنش‌های برجا در یک مخزن نفتی بر اساس دادههای روتین مربوط به شکافت سنگ برای اسیدکاری تخمین زده شود که بر اساس معادلات مکانیک سنگ برای حفره‌های دایره‌ای می‌توان رابطۀ بین فشار لازم برای بازگشایی مجدد شکاف و مقدار تنش‌های برجا را به‌صورت تخمینی مشخص کرد. با استفاده از معادلات شناخته شده دارسی برای جریان در محیط‌های متخلخل، رابطۀ تخمینی بین حداقل و حداکثر تنش‌های برجا و پارامترهای مخزن نفت مثل نفوذپذیری، فشار مخزن، مدول الاستیسیته سنگ، ویسکوزیته اسید، فشار تزریق و غیره ارائه شده است. بنا بر این با داشتن سرعت جریان اسید تزریق شده برای تحریک چاه و سایر پارامترهای مخزن، می‌توان تنش‌های برجا را تخمین زد. این تکنیک امکان کسب اطلاعات مهم در مورد رفتار مکانیکی مخزن را فراهم می‌کند. سپس این روش در مخزنی به‌عنوان مطالعۀ موردی به‌کار گرفته شد. اهمیت این روش در مقیاس محلی و نیز در مقیاس جهانی برای کمک به توسعه و تطابق دادههای مربوط به تنش‌های برجا در مناطق نفت‌خیز است.
ابراهیم احمدی ششده، اکبر چشمی،
جلد 9، شماره 3 - ( 7-1394 )
چکیده
تعیین مقاومت فشاری تکمحوری (UCS) سنگ در بیش‌تر پروژههای مهندسی ضروری است. در حفاریهای عمیق برای دست‌یابی به منابع هیدروکربوری و یا حفاریهای اکتشافی برای تونلهای عمیق تهیۀ نمونۀ مناسب برای اندازهگیری مستقیم UCS مشکل، هزینهبر و گاهی غیرممکن است. بنا بر این استفاده از روشهای غیرمستقیم (نظیر استفاده از خردههای حفاری) برای تخمین UCS متداول شده است. استفاده از نفوذ کننده‌ای سخت که به داخل خرده سنگ تثبیت شده در یک چسب نگه‌دارنده نفوذ می‌کند و به‌عنوان آزمایش نفوذ1 شناخته میشود، یکی از این روشها است. در این مقاله تعداد 8 نمونه سنگ آهک میکرایتی تهیه و پس از تعیین UCS آنها در آزمایشگاه، نمونهها خرد و آزمایش نفوذ با نفوذ کنندههایی به قطرهای 6/0، 8/0 و 1 میلی‌متر روی 720 خرده ذره با اندازههای 2، 3 و 4 میلی‌متر انجام شده و نیروی انتقال بحرانی (CTF) که معرف مقاومت نهایی خرده ذره در مقابل ورود نفوذکننده به داخل آن است، تعیین شده است. روابط تجربی بین UCS و CTF برای نمونهها و نفوذکننده‌های با قطرهای مختلف با R2 &ge 0.78 پیشنهاد شده است. با استفاده از رگرسیون چند متغیره، رابطهای کلی بین UCS، CTF، اندازۀ ذرات (D) و قطر نفوذکننده (I) با R = 0.85 ارائه شده است. صحت روابط تجربی پیشنهادی با انجام 135 آزمایش نفوذ روی 3 نمونه سنگ آهک میکرایتی و مقایسه UCS اندازهگیری شده در آزمایشگاه با UCS تخمین زده شده ارزیابی شده که شباهت 88% آنها نشان دهندۀ رواداری روابط تجربی پیشنهادی در تحقیق حاضر است.
غلامرضا خانلری، محمد ملکی، رضا حیدری ترکمانی، سمیه علی پور، فاطمه ناصری،
جلد 9، شماره 3 - ( 7-1394 )
چکیده
یکی از بهترین روشها برای بهبود مسئلۀ حمل و نقل، استفاده از تونلهای زیرزمینی است. در همین راستا، تونل بزرگراه نیایش شامل دو تونل شمالی و جنوبی تقریباً موازی است که به‌روش تونلسازی جدید اتریشی 1NATM در شمال تهران احداث شده است. حفر تونل و دیگر سازههای زیرزمینی منجر به بروز تغییرات چشم‌گیر در وضعیت تنش در اطراف سازه میگردد که این مسئله سبب نشست در سطح زمین میشود. در این پژوهش، میزان نشست سطحی زمین با استفاده از انواع روشهای تجربی، عددی و همچنین مقادیر نشست واقعی در پنج مقطع (CS-1 تا CS-5)، بررسی شدهاند. روش تجربی به‌کار رفته، روش اوریلی و نیو (1982) و روش عددی نیز روش المان محدود با استفاده از نرم‌افزار PLAXIS2D است. بر اساس نتایج به‌دست آمده، روش عددی در تمامی مقاطع (به استثناء مقطع 3) همخوانی بیش‌تری با دادههای نشست واقعی حاصل از اندازهگیریهای برجا دارد. در حالی‌که روش تجربی در مقاطع 2، 4 و 5 میزان نشست را بیش‌تر از نشست واقعی نشان میدهد. همچنین نتایج حاصل از روشهای یاد شده نشان میدهند که حداکثر نشست، بیش‌تر از مقدار نشست مجاز و در محدودۀ اخطار است.
محمد داودی، علی قنبری، سعید عابدینی،
جلد 9، شماره 3 - ( 7-1394 )
چکیده
تحلیل شبه‌استاتیکی، از روشهای متداول در طراحی سدهای خاکی است و کمیسیون بینالمللی سدهای بزرگ (ICOLD)، استفاده از این روش را پیش از انجام تحلیلهای دینامیکی نهایی توصیه کرده است. در این تحقیق، با استفاده از مشخصات مصالح سد مسجد‌سلیمان تحلیلهای استاتیکی، شبه‌استاتیکی و دینامیکی انجام شده و با استفاده از نتایج تحلیلهای دینامیکی ضریب اطمینان دینامیکی و شبه‌استاتیکی بحرانیترین گوه مستعد لغزش محاسبه شده است. تغییر مکان ماندگار بحرانیترین گوه لغزشی محاسبه شده و سپس ضرایب اطمینان محاسبه شده در مراحل قبل با یک‌دیگر مقایسه شد و برای ترازهای مختلف آب مخزن، ضریب شتاب افقی متغیر در ارتفاع سد با استفاده از روشی پیشنهادی بررسی شد
جواد شریفی، محمدرضا نیکودل،
جلد 9، شماره 3 - ( 7-1394 )
چکیده
در این تحقیق از طریق مدل‌سازی در شبکه‌های عصبی مصنوعی، پیشبینی مقاومت بتن حاوی سنگ‌دانه‌های مختلف با استفاده از آزمون‌های غیرمخرب (آلتراسونیک) انجام شد. بدین منظور ابتدا مصالحی با ویژگیهای متفاوت گردآوری و خواص آنها در آزمایشگاه بهروشهای مخرب و غیرمخرب تعیین شده است. نکتۀ مهم این تحقیق، استفاده از سنگ‌دانه‌های مختلف با خواص فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی متفاوت و همچنین استفاده از دو آزمون غیرمخرب استاتیکی و دینامیکی است که به‌ترتیب مقاومت تکمحوری و سرعت موج فشاری است. بنابراین مدل‌سازی شامل نمونههای مختلفی است و فضای پیشبینی نیز در برگیرنده روشهای ایستا و پویا است. نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی نه تنها سبب افزایش دقت میشود بلکه باعث کاهش حجم محاسبات و همچنین تأثیر زیادی در کاهش زمان محاسبه خواهد شد.
حسین میرمحرابی، محمد غفوری، غلامرضا لشکری پور،
جلد 9، شماره 3 - ( 7-1394 )
چکیده
یاز چالشهای حفاری مکانیزه، سایش زیاد و پیشبینی نشده ابزار برش در برخی پروژههای احداث تونل است. این مسئله علاوه بر افزایش هزینه، زمان حفاری را هم از طریق نیاز بیش‌تر به تعمیر و نگه‌داری اجزای ماشین، افزایش میدهد. به‌منظور دست‌یابی به دید مناسبی از رابطۀ بین پارامترهای اپراتوری ماشین حفار با پدیدۀ مورد نظر، دستگاه آزمایشگاهی جدیدی در آزمایشگاه زمینشناسی مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد طراحی و ساخته شده است. در این مقاله نتیجۀ حاصل از آزمایش نمونههای سیلیسی به‌عنوان نمونههای با سختی زیاد و فراوان در طبیعت با دستگاه مذکور ارائه شده است. برای این منظور 36 آزمایش با مقادیر متغیر سربار و سرعت چرخش در زمانهای متفاوت روی ماسۀ درشت سیلیسی انجام شد. نتایج حاصل نشان میدهد که بین استهلاک سایشی ابزار برشی و زمان، فشار سربار و سرعت چرخش، رابطۀ مستقیم وجود دارد بهگونهایکه این رابطۀ مستقیم، در مورد تأثیر سربار و سرعت چرخش خطی، و در مورد تأثیر زمان لگاریتمی است.
سمانه پورمحمدی، محمدرضا اختصاصی، محمد حسن رحیمیان،
جلد 9، شماره 4 - ( 10-1394 )
چکیده
کوهستان‌ها عموماً منشأ تشکیل بسیاری از عوارض طبیعی سطح زمین از جمله دشت‌های دامنه‌ای مجاور خود هستند. تفکیک و تعیین مرز دقیق واحدهای سنگ‌شناسی و جداسازی رخنمون واحدهای سنگ‌شناسی مناطق کوهستانی از مواد موجود در دشت‌ها که حاصل نهشته‌های تخریبی سنگهای کوهستانی است، دشوار میباشد. در تحقیق حاضر در نظر است تا با تلفیق زمین‌ریخت‌شناسی و دورسنجی ابتدا واحدهای زمین‌ریخت‌شناسی کوهستانی و دشتی تفکیک شده و سپس واریزه‌های آهکی (سنگهای کوهستانی) از سازندهای غیرآهکی (نهشته‌های دشتی) با دقت مناسب تفکیک شوند. با انجام تحقیق حاضر به‌کمک دادههای ماهواره‌ای لندست و تکنیک‌های مختلف پردازش تصویر نظیر نسبت‌گیری باندها، تجزیه مؤلفه‌های اصلی و تجزیۀ عاملی، مناسبترین شاخصهای تفکیک‌کننده واحدهای سنگی انتخاب و نقشۀ شناسایی واحدهای سنگی با ضریب مقایسۀ نقشه (کاپا) 51/0 به‌دست آمد. نهایتاً با هم‌پوشانی نقشۀ حاصل با نقشه واحدهای زمین‌ریخت‌شناسی و تفکیک مرز واریزه‌های آهکی در دشت‌ها از سازندهای غیرآهکی درکوه‌ها دقت نقشه سنگ‌شناسی به 73% افزایش یافت
سعید نورائی نژاد، محمد صدقی اصل، منصور پرویزی، اردشیر شکرالهی،
جلد 9، شماره 4 - ( 10-1394 )
چکیده
از مهم‌ترین چالشها در پروژههای عمرانی، علاوه بر طراحی و اجرای آنها، کنترل ایمنی و پایداری اجزای مختلف آن در طول دوران ساختمان و بهرهبرداری است. هدف این تحقیق، تدقیق سطح ایستابی آب در بدنه و تکیهگاههای سد خاکی شاهقاسم واقع در نزدیکی شهر یاسوج با استفاده از دادههای ثبتشده است. درون‌یابی با روشهای زمین آماری کریجینگ ساده، کریجینگ معمولی و میانگین متحرک وزنی برای مدلهای کروی، نمایی و گوسی انجام گرفت. برای مقایسۀ آماری مدلها از شاخصهای آماری MBE، MAE، RMSE وGSD استفاده شد. نتایج نشان داد که روش کریجینگ ساده با مدل گوسی بهترین روش درون‌یابی سطح ایستابی آب سد خاکی شاهقاسم است. روشهای کریجینگ معمولی با مدل گوسی و کریجینگ معمولی با مدل کروی در اولویتهای بعدی قرار دارند. روش میانگین متحرک وزنی با توانهای مختلف دارای خطای بیش‌تری نسبت بهروشهای کریجینگ است. با بررسی نقشهها، احتمال وجود یک حفره در این قسمت از سد دور از انتظار نیست. وجود حفره احتمالی سبب میشود که به مرور زمان آب مخزن سد تخلیه شده و سرانجام ممکن است باعث بروز پدیده زیرشویی شود که در مجموع برای پایداری سد خطرناک است
علی محمد آجرلو، علی یداللهی، احمد رضا ذوالفقاری،
جلد 9، شماره 4 - ( 10-1394 )
چکیده
امروزه استفاده از بتن‌های سنگین به‌عنوان سپر محافظ در مقابل پرتوهای پرانرژی گاما بسیار متداول است. در تولید بتن‌های سنگین می‌توان از سرباره سرب به‌عنوان مصالح اولیه استفاده کرد. کاربرد سرباره سرب در تولید بلوک‌های بتنی موجب صرفه‌جویی در استفاده از منابع طبیعی و همچنین کاهش مشکلات زیست‌محیطی ناشی از ذخیره‌سازی این ضایعات صنعتی میشود. در عین حال بتن تولیدی نیز به‌دلیل وجود عناصر فلزی سنگین با عدد اتمی بالا میتواند به‌عنوان یک حفاظ مؤثر در مقابل تابش پرتوهای گاما استفاده شود. تحقیق حاضر به‌بررسی امکان استفاده از سرباره سرب تولیدی در فرآیند بازیافت باتری‌های سربی به‌عنوان سنگ‌دانه در تولید بتن میپردازد. برای این منظور مقاومت مکانیکی و ضریب تضعیف پرتو گاما برای نمونههای سیمانی تهیه شده با جای‌گزینی 40 تا 60 درصد سرباره سرب به‌جای سنگ‌دانه طبیعی اندازهگیری شده است. همچنین تأثیر 1 تا 5 درصد پودر سرب در زمان گیرش نمونه های سیمانی اندازهگیری شد. نتایج آزمایش‌ها نشان میدهد که با افزایش میزان سرباره سرب، چگالی، مقاومت مکانیکی و ضریب تضعیف پرتو گاما برای نمونههای سیمانی افزایش قابل توجه پیدا می‌کند، ولی افزودن پودر سرب به خمیر سیمان زمان گیرش آن را شبیه سیمان‌های دیرگیر به تأخیر می‌‌اندازد. به‌طورکلی، ساخت بتن سرباره سرب مناسب با کم‌ترین ضخامت، هزینه ساخت حفاظ را کاهش داده و بیشترین میزان تضعیف را فراهم می‌کند.
روزبه یزدانفر، ناصر حافظی مقدس، جسین صادقی، محمدرضا قائمقامیان،
جلد 9، شماره 4 - ( 10-1394 )
چکیده
متوسط سرعت موج برشی در سی‌متر بالایی علی‌رغم ضعف‌های متعدد در بیان دقیق ویژگیهای دینامیکی ساختگاه هم‌چنان یکی از پارامترهای مورد اعتماد در طبقهبندی لرزهای زمین از نظر آیین نامههای مختلف است. در تحقیق حاضر نتایج ارزیابی سرعت موج برشی در 79 نقطه از شهر مشهد بررسی شده و روابط تجربی بین میانگین سرعت موج برشی در 30 متر فوقانی خاک با عمقهای کم‌تر به‌دست آمده است. همچنین با توجه به اطلاعات پروفیل سرعت در 79 گمانه مزبور و نیز دادههای پریود تشدید موجود از شهر مشهد عمق مناسب برای تحلیل دینامیکی اثر آبرفت در محدوده شهر مشهد پیشنهاد شده است. بر این اساس عمق کاوش پروفیل سرعت لازم برای بررسی تحلیل اثر آبرفت در شهر مشهد به‌جز نواحی جنوبی و شمالی که در حاشیۀ ارتفاعات قرار دارد بیش از 30 متر است. این عمق برای بخشهای مرکزی، شرق و شمال شرق شهر که پریود تشدید بیش از 7/0 ثانیه دارند به 80 متر نیز میرسد. از این رو، عمق کاوش 30 متر در شهر مشهد تنها برای طبقهبندی زمین از نظر آیین‌نامه مناسب است و برای تحلیلهای تئوری نیازمند تحقیقات عمیقتر هستیم.
عطا آقایی آرایی،
جلد 10، شماره 1 - ( 3-1395 )
چکیده
از میان پارامترهای دینامیکی، مدول برشی حداکثر و نسبت میرایی مصالح از اهمیت زیادی در تحلیلهای دینامیکی برخوردار است. در این مقاله برای اندازهگیری مدول برشی حداکثر و نسبت میرایی مصالح ماسه‌ای و شنی داسیتی از GAP-SENSOR با فرکانس پاسخ بالا (kHz 20) در دستگاه سه محوری سیکلی استفاده گردید. روش کار این دستگاه به این شکل است که ابتدا ضربه‌ای ضعیف به کلاهک بالای نمونه زده میشود و تاریخچه زمانی جابه‌جایی‌های خفیف حاصل در جهت افقی و قائم (کرنشی در حدود 6-10) با دستگاه ثبت داده با نرخ نمونه‌گیری 100000 داده در هر ثانیه برای هر کانال ثبت، میشود. با معلوم بودن زمان رسیدن موج بین دو حسگر و اندازهگیری فاصله آنها، سرعت موج بدست می‌آید. در نهایت با محاسبه ضریب پواسن از طریق اندازهگیری کرنش‌های افقی و قائم، مدول برشی حداکثر مصالح بدست می‌آید. نتایج نشان میدهد که سرعت موج با افزایش تنش محدودکننده افزایش یافته و مقدار آن به اندازه دانه‌ها بستگی دارد. همچنین با استفاده از تکنیک کاهش دامنه ارتعاش در ترازهای مختلف نمونه، مقدار نسبت میرایی ناشی از ضربه محاسبه گردید. مقایسه نتایج مدول برشی و نسبت میرایی با اندازهگیری کرنش محوری به صورت موضوعی با GAP-SENSOR در آزمایش‌های سه‌محوری سیکلی روی مصالح مورد بررسی با نتایج روش ارائه شده در این تحقیق، موئد دقت بسیار مناسب روش ابداعی میباشد.
داریوش جوادیان، حسن مومیوند، رسول حمیدزاده مقدم،
جلد 10، شماره 1 - ( 3-1395 )
چکیده
استفاده از روشهای غیرمخرب به ویژه سرعت امواج اولتراسونیک برای برآورد ویژگیهای فیزیکی و مکانیکی سنگ‌ها به علت سادگی، اقتصادی، سرعت و غیر مخرب بودن مورد استقبال زیادی قرار گرفته است. بناهای سنگی به طور وسیع از گذشته تاکنون در سطح جهان ساخته شدهاند. تعیین مقاومت بناهای سنگی همچون آثار باستانی از طریق آزمایش‌های مرسوم مقاومت سنگ امکان پذیر نمی‌باشد. چون نمی توان برای تهیه نمونه آزمایش مقاومت فشاری آنها را تخریب نمود. ارائه روشی ارزان، ساده، غیر مخرب و در عین حال دقیق و کارآمد برای برآورد مقاومت چنین بناهایی کمک بسیار بزرگی خواهد بود. در این تحقیق آزمایش های مقاومت فشاری و اولتراسونیک روی نمونه های سنگی که تخریب آنها هیچ مسئله ای ندارد، انجام شده است، تا بتوان از نتیجه تحقیق به منظور برآورد مقاومت فشاری بناهای سنگی با استفاده از سرعت عبور استفاده نمود. بلوک‌ها و بناهای سنگی دارای شکل و اندازههای متفاوتی هستند، در این تحقیق بلوک‌هایی از سنگهای مرمریت، تراورتن، گرانیت و آهک دارای اندازه و شکل‌های متفاوت آماده سازی شده و سرعت امواج اولتراسونیک در جهات مختلف ابعاد بلوک‌ها و همچنین مقاومت فشاری یک محوری مغزههای حاصل از آنها نیز اندازهگیری شده است. نتایج نشان میدهد که شکل و اندازه نمونهها بلوک های یک پارچه فاقد ناپیوستگی از مقیاس کوچک آزمایشگاهی تا قله های بزرگ به ابعاد حدود 2 متر در سرعت عبور موج اثر ندارد. در نهایت روابطی برای برآورد مقاومت فشاری یک محوری سنگهای مورد تحقیق با استفاده از سرعت امواج اولتراسونیک ارائه شده است. با استفاده از روابط ارائه شده می‌توان مقاومت بلوک‌ها و بناهای سنگی یک پارچه و فاقد ناپیوستگی از سنگهای مرمریت، تراورتن، گرانیت و آهک دارای هر شکل و اندازه ای را توسط آزمون غیر مخرب، ساده، انعطاف پذیر و ارزان سرعت امواج اولتراسونیک برآورد نمود.
حامد رضایی، ماشالله خامه چیان،
جلد 10، شماره 2 - ( 6-1395 )
چکیده
با انتخاب 222 متر از مغزههای حفاری در محور سرریز ساختگاه سد دوستی از سنگهای مارنی سازند آب تلخ و انجام طبقهبندی تودۀ سنگ در سیستمهای RQD، RSR، RMR و Q، نمونههای بررسی شده در ردههای مختلف طبقهبندیهای مذکور قرار گرفت و فروانی هریک به‌دست آمد. نتیجه تحقیق نشان میدهد که طبقهبندی RMR مناسبترین روش ارزیابی تودۀ سنگ مارن بررسی شده است و بیشترین همبستگی را با شاخص RQD نشان میدهد. اعتبارسنجی روابط مختلف بین Q-RMR با استفاده از نسبت خطا (ER) نشان میدهد که رابطۀ کامرون و همکاران (1981) و مورنو (1982) دارای کم‌ترین نسبت خطا است و در سنگهای مارنی بررسی شده دارای بیشترین اعتبار است. رابطۀ بنیاوسکی (1989) تعیینکننده حدپایینی منحنی Q-RMR و رابطۀ کامرون و همکاران (1981) حد بالایی این رابطه در سنگهای مارنی است.
