نشریه زمین شناسی مهندسی

---

توجه به‌مسئله نشت زیر پی و انتخاب روش مناسب آب‌بندی، یکی ‌از بخش‌‌های مهم در طرح‌‌های سدسازی به‌شمار می‌رود. بررسی این‌مسئله، ارتباط تنگاتنگی با ویژگی‌‌‌های زمین‌شناسی‌مهندسی ساخت‌گاه دارد. سد‌ چپرآباد، از نوع خاکی با هسته رسی و ارتفاع 5/44 متر از پی با ظرفیت مخزن 127 میلیون مترمکعب است که در 75 کیلومتری جنوب شهرستان ارومیه واقع در استان آذربایجان‌‌ غربی در حال اجراست. ساخت‌گاه سد در قسمت بستر از رسوبات‌ آبرفتی با‌ ضخامتی حدود60 متر تشکیل ‌شده است و تکیه‌گاه‌های آن روی سنگ‌های‌آهکی و شیستی با سن پرکامبرین و اینفراکامبرین قرار می‌گیرد. در این‌ مقاله با بررسی ویژگی‌های زمین‌شناسی مهندسی ساخت‌گاه، همچنین روش‌‌های مختلف آب‌بندی پی آبرفتی از جمله امکان استفاده از پرده و دیوار ‌آب‌بند، پوشش‌آب‌بند، گودبرداری و استفاده از ژئوسینتتیک مورد‌ بررسی قرار‌گرفته است. در‌ این ‌رابطه از نرم‌افزار Plaxis برای آنالیز ‌تراوش و ارائه الگوی طراحی استفاده شده است. نتیجه بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد علی‌رغم مناسب بودن دیوارآب‌بند، به‌دلیل وجود لایه‌‌های روان‌گرا، استفاده از روش پرده‌آب‌بند اولولیت بیش‌تری دارد.

---

سد و نیروگاه سیمره در استان ایلام بر روی رودخانه سیمره و در تاقدیس راوندی در حال احداث است. در حین حفاری تونل آب‌بر نیروگاه که تاقدیس را قطع می‌کند، با حجم چشم‌گیری آب‌برخورد گردید که قبلا چنین تخلیه‌ای در منطقه مشاهده نشده است. با بررسی نتایج کیفیت آب چشمه‌ها و ارتفاع سطح آب پیزومترهای محدوده سد، بررسی‌های زمین‌شناسی و هیدروژئولوژیک، آنالیزهای ایزوتوپی و همچنین نتایج عملیات‌ ردیابی و محاسبات بیلان چنین ارزیابی شد که منشأ این آب‌ها تاقدیس راوندی که سد بر روی آن در حال احداث است، نبوده و سرچشمه آن‌ها تاقدیس‌های ویزنهار، گور و میله است. مسیر احتمالی انتقال آب از تاقدیس‌ها به محل سد از بخش‌هایی از تاقدیس راوندی عبور می‌کند که ارتباطی کانالیزه‌ای با مخزن سد ندارد و نگرانی از بابت فرار آب از مخزن سد ایجاد نمی‌کند.

---

آب­ زیرزمینی تنها منبع آب قابل دسترس در دشت­های زویرچری و خِران برای کشاورزی است، این آب­ها اغلب در رده شور مزه قرار دارند. به منظور شناسایی منشأ شوری آب­های زیرزمینی این ناحیه در بهار 1383، شصت و یک نمونه از آب چاه­های عمیق این منطقه سنجش شیمیایی شد. از نمودارهای ترکیبی(نمودارهای دو متغیره غلظت کل یون‌های محلول (TDI) در مقابل غلظت یون‌های اصلی و نمودارهای دو متغیره غلظت کلراید در مقابل غلظت‌های بی‌کربنات، سولفات و سدیم)، آنالیز آماری تحلیل عاملی و بررسی نمایه‌های اشباع یون‌های کلسیت، دولومیت و ژیپس برای شناسایی منشأ شوری و فرایندهایی که محیط ژئوشیمیایی سفره آب‌دار را تحت تاثیر قرار می‌دهند استفاده شد. آ‌ب‌های زیرزمینی دشت‌های زویرچری و خِران نسبت به کلسیت و دولومیت فوق اشباع و نسبت به ژیپس اشباع و در برخی موارد تحت اشباع هستند. این پژوهش‌ها نشان داد که انحلال ژیپس و انیدریت به صورت ناحیه­ای و انحلال نمک به صورت محلی مهم‌ترین عوامل شوری آب­های زیرزمینی منطقه بررسی شده‌اند.

---

در این مقاله نتایج مدل‌سازی ساختار سرعت امواج لرز‌های در پوسته با استفاده از روش تحلیل توابع گیرنده و روش تحلیل برگردان ادغام ده توابع گیرنده با داده‌‌های پاشندگی سرعت گروه امواج ریلی با نگرش مقایسه‌ای ارائه شده است. داده‌‌های مورد استفاده نگاشت‌‌های وقایع دورلرزه‌ای  ثبت شده در یک ایستگاه باند پهن نصب شده در منطقه البرز مرکزی را شامل می‌شود. مدل سرعت به دست آمده از هر دو روش مدل‌سازی بیان‌گر تطابق و همخوانی در موقعیت عمقی ناپیوستگی‌‌هاست در حالی که تفاوت‌های چشم‌گیری را در مقدار سرعت لرز‌های نشان می‌دهد. همچنین تفاوت در نتایج مدل محاسبه‌ای حاصل از کاربرد ساختار‌های مختلف سرعتی برای مدل اولیه در مدل‌سازی به روش تحلیل برگردان توابع گیرنده یکتا نبودن این روش را مورد تأیید قرار می‌دهد، در حالی که نتایج حاصل برای مقادیر سرعت حاصل از روش دوم دارای روند بسیار منطقی و با ثبات است.

---

مقاله در خصوص خواص ژئوتکنیکی خاک درشت دانه و ریزدانه اصلاح شده با آهک هیدراته به منظور استفاده در ساخت و ساز در بخشی از منطقه طالقان که در شمال غربی تهران واقع شده است بحث می‌نماید. نمونه‌های خاک با نسبت وزنی 3 تا 9 درصد با آهک هیدراته مخلوط گردیدند. نمونه‌ها تحت دمای 30 درجه و 60 درصد رطوبت نسبی به مدت 28، 56 و 90 روز عمل‌آوری گردیدند. خواص ژئوتکنیکی آنها به وسیله الف) ویژگیهای تراکمی ب) آزمایش فشاری محصور نشده ج) آزمایش برش مستقیم مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان می‌دهند دانسیته حداکثر خشک کاهش و درصد رطوبت بهینه افزایش یافته‌اند. نتایج آزمایشات فشاری محصور نشده و برش مستقیم مخلوط‌ها یک روند افزایشی با زمان نشان می‌دهند. بر اساس نتایج، افزودن 6 درصد آهک موجب افزایش چشمگیر پارامترهای مقاومتی در خاک CL و SC می‌گردد. این تأثیر در خاک SC بیشتر است.

---

در این نوشتار محاسبه توزیع فشار فعال استاتیکی دیوارهای مایل در خاکهای اصطکاکی و همچنین خاکهای چسبنده اصطکاکی مورد توجه واقع شده است. در این دیوارها شیب دیوار نسبت به محور قائم خوابیده تر می باشد. بر مبنای معادلات تعادل حدی برای گوه گسیختگی بحرانی و همچنین بر مبنای روش قطعات افقی دو فرمولاسیون پیشنهاد شده است و نتایج حاصله با نتایج روابط ارائه شده توسط سایر محققین مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که روش قطعات افقی با دقت بالایی قادر است توزیع فشار وارد بر دیوار و زاویه گوه گسیختگی را به دست آورد. ضمن آنکه این روش برای شرایط مختلف خاک و دیوار کارایی دارد و قادر است زاویه اصطکاک بین خاک و دیوار، چسبندگی خاک، زاویه شیب زمین پشت دیوار و اثر سربار را به صورت توام در نظر گیرد. بر مبنای فرمولاسیون حاصله از روش قطعات افقی توزیع فشار فعال خاک برای دیوار مایل در هر دو نوع خاک مورد مطالعه غیر خطی است و محل اثر برآیند نیز پایین تر از یک سوم ارتفاع میباشد. در این نوشتارفرمولاسیونی جهت محاسبه فشار وارد بر دیوار های مایل، با اثر سربار نواری ارائه گردیده است.

---

یکی از مسائل مهم در تونل‌های مترو شهری، تحلیل پایداری تونل و تعیین ضریب‌ اطمینان مناسب و ایمن و همچنین پیش‌بینی میزان نشست می‌باشد که منجر به تأمین پایداری در حین اجرا و پس از آن در زمان بهره‌برداری از سازه مورد نظر خواهد گردید. اهداف این مطالعه، استفاده از روش‌های مختلف در پیش‌بینی نشست و همچنین توسعه و ارتقاء این روش‌ها به‏وسیله یکدیگر می‌باشد. در تحقیق حاضر، تحلیل پایداری و بررسی میزان نشست تونل خط یک مترو تبریز، توسط روش عددی، شبکه عصبی مصنوعی و روابط تجربی صورت پذیرفته است. با توجه به دو روش حفاری مورد استفاده در تونل خط یک مترو تبریز (استفاده از دستگاه TBM و همچنین حفر تونل به روش NATM) در این بررسی، ابتدا قسمتی از تونل که با روش NATM حفاری می‌شود با استفاده از روش عددی مورد تحلیل قرارگرفته و مقدارنشست سطح زمین و همچنین میزان همگرایی تونل در دیواره تونل نیز با کمک همین نرم‌‌افزار پیش‌بینی شده است. سپس براین اساس، روابط تجربی همگرایی- نشست برای محیط پیرامون تونل خط یک مترو تبریز اصلاح شده‏اند. پس از آن با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و داده‌های موجود، میزان نشست، پیش‏بینی شده و با مقدار به‏دست آمده از روش عددی و روابط تجربی مقایسه شده است. در قسمت دوم تحقیق نیز میزان نرخ نفوذ TBM توسط شبکه عصبی پیش‌بینی شده که این پارامتر می‏تواند در مواجهه با مناطق دردسرساز و همچنین استفاده از فشار EPB مناسب در TBM بسیار مفید باشد.

---

آبرفتِ ِجنوبِ کرج بخش چشم‌گیری از محدودۀ شهری کرج را تشکیل می‌دهد و عمدتاً دارای ساختاری درشت‌دانه حاوی ذرات ریزدانه است. در این مقاله بر اساسِ نتایج حاصل از آزمون‌های متعدد صحرایی و آزمایشگاهی انجام گرفته توسط سازمان قطار شهری کرج و حومه، آبرفت جنوبِ کرج حدفاصلِ پل فردیس تا سه راه اندیشه به‌طول 10کیلومتر، بررسی شده است. در همین راستا آبرفت مذکور که عمدتاً متشکل از شن درشت دانه است به پنج لایه مستقل تقسیم شده است و پارامترهای ژئوتکنیکی هر لایه توصیف شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که هم‌بستگی چشم‌گیری بین نتایج آزمون نفوذ استاندارد و مدول الاستیسیته خاک که از آزمون‌های بارگذاری صفحه‌ای، برش مستقیم و سه محوری به‌دست آمده است وجود دارد. بر همین اساس به‌منظور ارائه روابط کاربردی برای تخمین مدول الاستیسیته در آبرفت جنوب کرج با توجه به آزمون‌های انجام شده‌، در هر آزمون رابطه‌ای برای محاسبۀ مدول الاستیسیته ارائه شده است. هم‌چنین با توجه به اطلاعات به‌دست آمده، جدول پارامترهای ژئوتکنیکی خاکِ آبرفت جنوب کرج بر حسب لایه‌های تقسیم‌بندی شده، ارائه گردیده است

---

امروزه کاربرد چکش اشمیت بمنظور محاسبه مقاومت فشاری دیواره درزه¬ها (JCS) و مدول الاستیسیته سنگها یکی از روشهای مرسومی است که در بسیاری از پروژه¬های مهندسی از آن استفاده می¬شود. استفاده از این ابزار، بعنوان یک روش سریع، ارزان و غیر مخرب تلقی شده و از این جهت یک مزیت به حساب می¬آید. در این زمینه پس از استفاده از چکش اشمیت و قراعت عدد بازگشتی از روی آن، برای محاسبه پارامترهای مذکور روابط تجربی متعددی توسط محققین مختلف و از جمله بارتون و کوبی، دییر، کیدبینزکی، آفموت و ISRM ارائه شده است که در این مقاله به بررسی و تحلیل این روابط پرداخته شده است. با توجه به اهمیت موضوع، در این پژوهش نیز روابط تجربی جدیدی برای محاسبه این پارامترها ارائه ¬شده است که کاربرد آنها برای سنگهای سخت نتایج بسیار خوبی را نشان می¬دهد. لازم به توضیح است که این روابط با استفاده از 827 مورد از نتایج واجهش توسط چکش اشمیت بر روی سطوح درزه توده سنگهای سخت نظیر گرانیت، دیوریت و هورنفلس صورت پذیرفته است که در حاشیه جاده گنجنامه- شهرستانه قرار دارند.

---

در همه مصالح سنگریزه¬ای تحت اثر تنش¬های اعمالی زیاد، شکست دانه ها رخ می¬دهد. شکست دانه‌ها و خرد شدن آنها به دانه‌های کوچک‌تر باعث کاهش مقاومت برشی و افزایش تغییرشکل می‌شود. معمولاً شکست دانه‌ها که در آزمایش‌های سه محوری مشاهده می‌شود را با شاخص شکست مارسال، ، بیان می‌کنند. در این مقاله روشی برای محاسبه در هر سطح از کرنش محوری در آزمایش‌های سه محوری ارائه می‌گردد. بدین منظور از اصل مینیمم انرژیRowe استفاده می‌شود. پارامتر کلیدی در روش یاد شده برای محاسبه ، مقدار ، زاویه اصطکاک مصالح بدون درنظرگرفتن اتساع و شکست ذرات، می‌باشد. بررسی‌ها و آزمایش‌های صورت گرفته نشان داد که ، زاویه اصطکاک مصالح سنگریزه¬ای در تنش¬های محدود کننده موثر کمتر از kPa 200 به شرط ایجاد شرایط حجم ثابت و در کرنش نظیر حالت حجم ثابت می‌باشد. همچنین تغییرات نسبت انرژی شکست و فاکتور شکست مارشال با تنش محدود کننده در کرنش نظیر گسیختگی با رابطه خطی قابل ارائه است.

---

امروزه ماشین‎های تونل‎بری TBM‎ (Tunnel Boring Machine) بطور وسیعی در حفر تونل‎ها بخصوص تونل‎های شهری استفاده می‎شوند. این ماشین‎ها بر اساس روش نگهداری سینه‌کار و دیواره‌های تونل، دارای انواع مختلفی می‌باشند. یکی از انواع این ماشین‌ها، سپرهای تعادلی فشار زمین EPB (Earth Pressure Balance) می‌باشد که جهت حفاری خط 1 متروی تبریز مورد استفاده قرار گرفته است. عوامل مختلفی نظیر شرایط زمین‎شناسی، خصوصیات توده سنگ، شیب مسیر و همچنین مشخصات ماشین بکار رفته بر میزان کارآیی این ماشین‎ها تأثیر می‎گذارد. یکی از راههای پیش‎بینی میزان کارآیی این ماشین‎ها، تخمین نرخ نفوذ آنها می‎باشد. در این تحقیق میزان نرخ نفوذ TBM در خط 1 متروی تبریز توسط شبکه عصبی مصنوعی پیش‌بینی گردیده است. پیش‌بینی این پارامتر، کمک شایانی در انجام مراقبت و دقت بیشتر در برخورد با مناطق دردسرساز با دانستن زمان برخورد به این مناطق و همچنین استفاده از فشار EPB مناسب در آنها می‌نماید. از نتایج مهم حاصل از این تحقیق می‌توان به پیش‌بینی میزان نرخ نفوذ با دقت قابل قبول و همچنین تعیین پارامترهای مؤثر به وسیله آنالیز حساسیت صورت گرفته توسط شبکه عصبی اشاره کرد.

---

رشد و توسعه شهرهای بزرگ نیازمند استفاده از شبکه‌های زیرزمینی در ایجاد زیرساخت‌ها و تسهیلات حمل و نقل شهری است. ساخت تونل در زمین‌های نرم معمولاً جابجایی خاک را به دنبال دارد که می‌تواند تاثیر جدی در پایداری و سلامت سازه‌های موجود داشته باشد. به منظور کاهش این جابجایی‌ها به ویژه در نواحی شهری، مجریان در ساخت تونل‌ها بیش از پیش از ماشین‌های حفر تونل (TBM) استفاده می‌کنند. از اینرو در نواحی شهری، پیش‌بینی جابجایی‌های زمین ناشی از حفر تونل چالش بزرگ مهندسی به شمار می‌رود. در این مقاله به منظور پیش‌بینی جابجایی‌های خاک که در حین ساخت بخشی از تونل خط 3 متروی تهران با استفاده از ماشین حفاری EPB (فشار تعادلی زمین) ایجاد می‌شوند، از یک مدل عددی سه بعدی و نرم افزار ABAQUS استفاده شده است. این بررسی شامل اکثر مؤلفه‌های تونل‌سازی سپری مانند فشار سینه کار، فشار تزریق، ماشین حفاری و تماس اصطکاکی سپر و خاک است. نتایج نشان می دهد که نشست سطحی ماکزیمم در این قسمت 5/2 سانتیمتر است که 5/0 سانتیمتر از حد مجاز آن بیشتر می‌باشد. همزمان با نشست‌های سطحی جابجایی‌های افقی در داخل توده خاک به وجود می‌آیند، که در دو جهت افقی شکل متفاوتی داشته و با افزایش عمق افزایش پیدا می‌کنند.

---

در این مقاله با استفاده از روش مونونوبه و اکابه در مورد یک دیوار حایل بنایی غیروزنی محاط در یک قاب ساختمانی (میانقاب حایل بنایی) ، به محاسبه نیروهای دینامیکی ناشی از زلزله و اثرات آن بر دیوار پرداخته شده است. در روش مونونوبه و اکابه دیوار حایل صلب فرض شده و وضعیت غالب شکست، لغزش پای دیوار حایل و یا چرخش دیوار حایل حول پاشنه آن می‏‏‏‏باشد. درحالی‏که وضعیت غالب خرابی در یک میانقاب حایل بنایی، شکست در بدنه دیوار تحت نیروهای عمود بر صفحه می‏‏‏‏باشد. در چنین حالتی توزیع نیروی لرزه‏ای وارده بر دیوار اهمیت می‏یابد. بر این اساس در این مقاله بر مبنای روش مونونوبه و اکابه یک توزیع برای نیروهای لرزه‏ای وارد بر میانقاب حایل بنایی پیشنهاد شده است. همچنین با بررسی عملکرد عمود بر صفحه میانقاب‏های ‏بنایی به لحاظ مقاومت و معیار پذیرش، به تحلیل نحوه خرابی در بدنه دیوار ناشی از بارهای عمود بر صفحه پرداخته شده است. در ادامه روش بهسازی لرزه‏ای مورد نظر در خصوص میانقاب‏های ‏حایل بنایی آسیب پذیر ارایه شده و با معرفی یک مثال کاربردی، نتایج روش پیشنهادی با نتایج یک نرم افزار عددی کنترل شده است. در انتها ‏نیز با توجه به شرایط مختلف قابل پیش بینی برای میانقاب‏های ‏حایل بنایی، راهکار بهسازی لرزه‏ای بصورت کاربردی ارایه شده است.

---

با توجه به توسعۀ روز‌افزون سازه‌های زیرزمینی و هزینه‌های فراوان ساخت این سازه‌ها و نیز اهمیت آن‌ها در شبکه حمل‌ و ‌نقل بین‌شهری و داخل شهری لازم است که پایداری آن‌ها بررسی شود. در این تحقیق پایداری تونل‌های مسیر خط 2 قطار شهری مشهد به‌طول حدود 17 کیلومتر بررسی شده است. در ابتدا منشأ رسوب‌های دشت مشهد، و سپس با توجه به‌جنس رسوب‌ها در مسیر پژوهش، خصوصیات ژئوتکنیکی آن‌ها بررسی شده است. بررسی رسوب‌های مسیر نشان می‌‌دهد که خاک‌‌ مسیر در ردۀ خاک‌‌های متورم شونده قرار نمی‌گیرند. هم‌چنین پروفیل‌های تهیه شده تغییرات SPT نسبت به عمق در محیط نرم‌افزار روک ورک¹ 2006 حاکی از این است که خاک بسیار نرم و سست در مسیر وجود ندارد. نتایج آزمایش‌های دانه‌بندی و XRD  بیان‌گر این است که خاک غالب مسیر رس و با کانی غالب نوع ایلیت و کائولینیت است. در ادامه و با توجه به این‌که بیش‌تر مسیر از خاک‌های ریزدانه تشکیل شده است نشست زمین با استفاده از نرم‌افزار پلاکسیس² ورژن 8 بررسی شده است. سپس با توجه به مدل‌سازی عددی و متغیر قرار دادن عمق تونل در هر پروفیل عمقی بهینه از لحاظ خصوصیات ژئوتکنیک برای استقرار تونل در لایه‌های خاک با خصوصیات ژئوتکنیکی مناسبت مشخص شده است.

---

تعیین مقاومت تک‌محوره محصور نشده (UCS) به‌عنوان یکی از پارامترهای مکانیکی برای ارزیابی مقاومت سنگ در بسیاری از پروژه­های مهندسی لازم است. در برخی از پروژه­های مهندسی نظیر حفر چاه برای استخراج مواد هیدروکربوری به­دلیل عمق زیاد حفاری، محدودیت­هایی برای اخذ نمونۀ مناسب برای تعیین مقاومت فشاری تک‌محوری وجود دارد. از طرفی تعیین این پارامتر به‌منظور آنالیز پایداری جدار چاه و برنامه­های توسعۀ چاه لازم و ضروری است. بدین‌منظور ایدۀ استفاده از خرده‌های حفاری برای تعیین این پارامتر مطرح شده است. در این مقاله به‌منظور توسعۀ روابط تجربی بین مقاومت فشاری تک‌محوری سنگ و مقاومت خرده ذرات، تعداد 7 نمونه سنگ آهک میکرایتی از رخ‌نمون­های سازند آسماری تهیه شده و پس از انجام آزمایش فشاری تک‌محوری و تعیین مقادیر UCS آن‌ها، نمونه­های مذکور خرد شد و 420 نمونه به‌عنوان خرده­های حفاری آماده­سازی شده است. با استفاده از دستگاه بارگذاری بر خرده ذرات مجزا، مقاومت فشاری تک‌ذره (SCS) خرده­های حفاری تعیین شده است. با توجه به تأثیر شکل خرده­ها بر مقاومت آن‌ها، همۀ خرده­های بررسی شده به شکل کروی در آمده است و به‌منظور بررسی اثر اندازۀ خرده بر مقاومت آن‌ها پژوهش بر روی خرده­ها، با قطرهای 2، 3 و 4 میلی‌متر انجام شده است. با تعریف متغیرهای مقاومت و اندازه، نمودارهایی برای تعیین مقاومت خرده ذرات پشنهاد شده که در آن‌ها اثر اندازۀ دانه در آزمایش بارگذاری بر ذرات مجزا حذف شده است. ضریب هم‌بستگی بین UCS و SCS در حالت­های مختلف بیش‌تر از 91/0 است که نشان‌دهندۀ هم‌بستگی قابل قبول این دو پارامتر با هم است.

---

شاخص دوام وارفتگی¹، پارامتر مهندسی مهمی در ارزیابی زوال‌پذیری² سنگ‌ها در برابر عوامل هوازدگی شیمیایی و فیزیکی است و ارتباط نزدیکی با ویژگی‌های مکانیکی سنگ‌ها دارد. قابلیت وارفتگی سنگ‌ها و تأثیرپذیری آن‌ها از فرایندهای هوازدگی، از مسائل مهم در طراحی و اجرای پروژه‌های عمرانی و معدنی است. هدف از این پژوهش، بررسی و ارزیابی تأثیر تعداد چرخه‌های آزمایش دوام در شرایط مختلف pH محیط و تأثیر ترکیب کانی‌شناسی بر دوام وارفتگی سنگ است. برای این منظور 5 نمونه از توف با ترکیب کانی‌شناسی مختلف از رخ‌نمون‌های شمال شهر قزوین انتخاب شد. آزمایش دوام وارفتگی بر روی نمونه‌ها در پانزده سیکل و با pH‌های متغیر از محلول اسیدی انجام شد. هم‌چنین آزمایش دوام وارفتگی روی نمونه‌ها در شرایط اشباع، بررسی خواص فیزیکی و مکانیکی و بررسی‌های پتروگرافی نمونه‌ها انجام گرفت. به‌علاوه در پایان سیکل 15 به‌منظور ارزیابی تأثیر ترکیب کانی‌شناسی بر روی شاخص دوام، ترکیب کانی‌شناسی نمونه‌ها قبل از انجام آزمایش به‌همراه رسوبات باقی مانده در کف مخزن دستگاه دوام، با آنالیزهای XRD بررسی شد. نتایج نشان می‌دهد که شاخص دوام وارفتگی نمونه‌ها وابسته به مقدارpH  محلول در شرایط اسیدی نیست. بر این اساس میزان دوام وارفتگی نمونه‌ها بیش‌تر متاثر از ویژگی‌های کانی‌شناسی، بافتی و میزان هوازدگی است. هم‌چنین هم‌بستگی خوبی بین شاخص بار نقطه‌ای و شاخص دوام وارفتگی در سنگ‌های بررسی شده نشان داده شد.

---

نفوذ آب در خاک حوضۀ آبریز به عوامل مختلفی بستگی دارد. هر حوضۀ آبریز بنا بر اقلیم و شرایط و ساختمان خاک خاص خود، خصوصیات منحصر به‌فردی دارد. در این تحقیق سواحل دو رودخانۀ دائمی استان بوشهر (رودخانۀ مند در شهرستان دشتی و رودخانۀ باهوش در شهرستان تنگستان) بررسی شده است. میزان نفوذ عمودی آب به خاک با روش آزمایش صحرایی استوانۀ مضاعف با سه تکرار (در 120 چاهک) برای کنترل و تعیین  مدل مناسب و  محاسبه ضرایب 3 مدل نفوذپذیری کاستیاکف، فیلیپ و حفاظت خاک آمریکا SCS اندازه‌گیری شد. با استفاده از نرم افزارهای محاسباتی منحنی‌های میزان نفوذ و نفوذ تجمعی رسم شد و برای هر مدل برنامه‌ای به زبان ویژوال بیسیک نوشته شد تا ضریب مدل‌ها با کم‌ترین خطا نسبت به منحنی‌های به‌دست آمده از آزمایش‌ها، به‌عنوان بهترین ضرایب به‌دست آمده تعیین کند. هر برنامه با قرار دادن حالت‌های مختلفی از ضرایب، مدل‌ها را به‌طور مجزا با نتایج آزمایش‌های میدانی تطابق داده و ضمن نمایش میانگین مقدار خطا بهترین ضرایب منطبق با محدودۀ سواحل رودخانه را به‌عنوان خروجی محاسبات نشان می‌دهد. نتایج نشان می‌دهد که برای محدودۀ سواحل رودخانه باهوش تنگستان مدل نفوذپذیری حفاظت خاک آمریکا SCS نسبت به مدل فیلیپ و کاستیاکف خطای کم‌تری دارد و مدل فیلیپ نسبت به مدل کاستیاکف و SCS آمریکا تناسب و تطابق بیش‌تری با محدودۀ سواحل رودخانۀ مند دشتی دارد.

---

شکل سطح لغزش ایجاد شده در پشت دیوارهای حائل نقش بسیار مهمی در اندازۀ توزیع و ارتفاع نقطه اثر نیروی جانبی وارد بر دیوار ایفا می‌کند. در نظر گرفتن اشکال خطی، دایره‌ای و مارپیچ لگاریتمی برای سطح لغزش ایجاد شده در پشت دیوارهای حائل مرسوم است. در روش کولمب توزیع فشار جانبی خطی فرض می‌شود و در نتیجه ارتفاع نقطه اثر نیروی جانبی در یک‌سوم از پایین دیوار واقع می‌شود. علیرغم این فرض تعدادی از پژوهش‌های تجربی توزیع فشار به‌صورت غیرخطی نشان داده می‌شود و نقطه اثر نیروی جانبی در مکانی بالاتر از یک سوم ارتفاع دیوار از کف قرار می‌گیرد. در این مقاله با در نظر گرفتن شکل سطح لغزش به‌صورتی که در پژوهش‌های تجربی قبلی دیده شده است و با استفاده از معادلات پلاستیسیته به محاسبۀ فشار عکس‌العمل خاک ثابت بر خاک‌ریز پشت دیوار پرداخته شده است. سپس با روشی جدید نیروی جانبی برآیند، توزیع فشار جانبی و ارتفاع نقطه اثر نیروی جانبی محاسبه می‌شود. به‌منظور روشن شدن دقت و توانایی روش موجود، نتایج با روش‌های تحلیلی دیگر، نتایج آزمایشگاهی و نتایج میدانی به‌دست موجود مقایسه می‌شود. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد توزیع فشار جانبی در پشت دیوار حائل به‌صورت غیرخطی است و نقطۀ اثر نیروی جانبی برآیند در 42/0 ارتفاع دیوار از کف وارد می‌شود. هم‌چنین ارتفاع نقطه اثر نیروی جانبی،تابعیاززاویۀ اصطکاکداخلی خاک،زاویۀاصطکاک دیوار و خاک، وارتفاعدیوار است

---

ساخت سدهای هسته آسفالتی روی‌کردی جدید در صنعت سدسازی ایران است. ایران در ناحیه‌ای با خطر لرزه‌خیزی بالا واقع شده است و بر این اساس تحقیقات گسترده‌ای پیرامون رفتار لرزه‌ای سدها در جریان است. در این تحقیق، رفتار سدهای سنگ‌ریز با هستۀ آسفالتی تحت بارگذاری زلزله با استفاده از مفهوم تحلیل دینامیکی غیرخطی بررسی شده است و راه‌کاری نوین برای ارزیابی پایداری این سدها در برابر زلزله ارائه شده است. بر مبنای نتایج تحلیل‌های دینامیکی غیرخطی، در این تحقیق تلاش شده است که با به‌کارگیری رکوردهای واقعی زلزله معیاری مناسب برای پیش‌بینی رفتار لرزه‌ای سدهای خاکی و سنگ‌ریز ارائه گردد. در این روش، حداکثر شتاب رکورد زلزله تا هنگام گسیختگی افزایش می‌یابد. سپس با بررسی روند افزایش کرنش برشی حداکثر و تغییر مکان تاج سد در برابر افزایش شتاب زلزله، لحظه ناپایداری سد تعیین می‌گردد. نسبت شتابی که موجب ناپایداری می‌گردد به شتاب ساخت‌گاه، ضریب اطمینان سد خواهد بود. نتایج روش پیشنهادی می‌تواند به‌عنوان شاخصی برای ارزیابی پایداری سد در اختیار طراحان قرار گیرد. 

---

خاک‌های‌ دانه‌ای سیمانی شده در بسیاری از نقاط جهان یافت می‌شوند. از ویژگی‌های مهم این خاک‌ها قابلیت پایداری آن‌ها در شیب‌های تند طبیعی است. شیب‌های تند و قائم به کرات در نقاط متعددی از شهر تهران نیز مشاهده می‌شوند. با توجه به ماهیت دانه‌ای مصالح مزبور که از ظاهر آن‌ها نیز مشخص است پایداری طولانی مدت این شیب‌ها عمدتاً ناشی از مؤلفه‌های چسبندگی ناشی از سیمانی شدن است. در سال‌های اخیر پژوهش‌های زیادی بر خاک سیمانی شده آبرفت تهران انجام گرفته‌اند که اهمیت و ضرورت تحقیق بر رفتار این مصالح را روشن می‌سازد. در تحقیق حاضر مدلی برای تبیین رفتار مکانیکی خاک سیمانی شده با آهک، گچ و سیمان پرتلند ارائه می‌گردد. این مدل بر اساس تفکیک رفتار خاک سیمانته به دو بخش غیرسیمانی و باندهای سیمانته است. با مدل‌سازی رفتار این دو بخش به‌صورت مجزا و ترکیب آن‌ها بر اساس قوانین بقای انرژی و سازگاری تغییرشکل‌ها، رفتار خاک سیمانته مدل‌سازی می‌گردد. برای ارزیابی عمل‌کرد مدل، نتایج مدل‌سازی با آزمایش‌های سه محوری در شرایط زه‌کشی شده و زه‌کشی نشده مقایسه شده است. بر اساس بررسی انجام شده، رفتار تنش-کرنش و تغییر حجم خاک به‌همراه فشار آب حفره‌ای ایجاد شده در شرایط زه‌کشی نشده به‌خوبی با مدل پیشبینی شده است. این شرایط برای انواع مختلف سیمانتاسیون در نظر گرفته شده در تحقیق حاضر قابل مشاهده است.