نشریه زمین شناسی مهندسی

---

در پژوهش حاضر بر اساس تحلیل نتایج بررسی‌های میکروترمور در 200 نقطه از شهر مشهد به‌روش نسبت طیفی و اطلاعات پروفیل سرعت موج برشی در 62 نقطه رابطهٔ توانی بین پریود تشدید و ضخامت آبرفت در شهر مشهد به‌دست آمده و بر مبنای آن نقشه هم‌ضخامت آبرفت و مقاطع عرضی از شرایط زیر سطحی شهر تهیه شده است. با توجه به رابطهٔ مذکور، حداکثر ضخامت آبرفت در جنوب شرق شهر حدود 200 متر به‌دست آمده است. ضخامت آبرفت به‌طرف ارتفاعات جنوب و جنوب‌غرب و هم‌چنین به‌طرف گسل شمال مشهد در محدودهٔ خواجه ربیع کاهش می‌یابد.

---

یکی از مهمترین مباحث ژئوتکنیک لرزه ­ای، بررسی اثر ساختگاه بر روی مشخصات امواج زمین لرزه می‌باشد. این پدیده در محل­ هایی که دارای خاک نرم و لایه ­ای هستند، باعث تغییر مشخصات امواج لرزه ­ای شده و منجر به تقویت ارتعاشات و افزایش خسارات مالی و جانی می گردد. امروزه روش­ های متنوعی برای ارزیابی اثر ساختگاه وجود دارد که در میان آنها، اندازه­­ گیری میکروترمورها به دلیل سادگی، هزینه‌ پایین و عملیات اجرایی آسان بیش از سایر روش­ های دیگر مورد استفاده قرار می­ گیرند. در این پژوهش به منظور تخمین فرکانس اساسی و ضریب تقویت ارتعاش در شهر بابل، اندازه‌گیری میکروترمور در 60 ایستگاه صورت پذیرفت. نگاشت­ های میکروترمور به کمک روش ناکامورا (نسبت طیفی H/V) و با استفاده از نرم‌افزار Geopsy پردازش گردید­ و با معیارهای SESAME صحت‌سنجی شدهند. نتایج نشان می­دهند که فرکانس اساسی بین 0/65 الی 11/4 هرتز تغییر کرده و بخش وسیعی از ناحیه‌ مطالعاتی دارای فرکانس اساسی کمتر از 1 هرتز می­ باشد؛ همچنین مقدار بیشینه و کمینه‌ ضریب تقویت ارتعاش به ترتیب 3/71 و 1/19 ارزیابی شده است. در ادامه برای بررسی توانمندی و دقت این روش، نتایج پردازش میکروترمور با داده‌های ژئوتکنیکی، تحلیل عددی و اطلاعات دستگاه شتاب­‌نگار موجود در منطقه مقایسه گردیدند. این مقایسه نحوه‌ تغییرات فرکانس اساسی در ناحیه‌ مطالعاتی را تایید و اندازه­ گیری میکروترمور را روشی مناسب معرفی کرده است. در انتها با بررسی جنبه­ های مختلف می ­توان اندازه ­گیری میکروترمور را روشی کارآمد و ایده ­آل برای ارزیابی اثر ساختگاه شهر بابل در نظر گرفت.