6 نتیجه برای هوازدگی
فریده امینی بیرامی، ابراهیم اصغری کلجاهی، مسعود حاجی‌علیلوی بناب،
جلد 9، شماره 1 - ( 1-1394 )
چکیده
روستای کندوان از مناطق گردش‌گری استان آذربایجان شرقی است که خانه‌های روستایی آن صدها سال پیش در داخل سنگهای آذرآواری مخروطی شکل موسوم به ِکِران حفاری شدهاند. در مقاله حاضر بر اساس پژوهش‌های صحرایی و آزمایشگاهی به بررسی نقش ویژگیهای زمینشناسی مهندسی سنگهای آذرآواری کندوان در هوازدگی، فرسایش و تخریب آنها پرداخته شده است. سنگهای آذرآواری کندوان به‌دلیل داشتن درصد زیادی از کانی‌های پلاژیوکلاز و قطعات پامیس با مقاومت کم، جوشخوردگی و جورشدگی اندک سنگ و کرویت و گردشدگی زیاد اجزای تشکیل‌دهندۀ آنها، مقاومت کمی در برابر عوامل هوازدگی و فرسایش دارند. اگر چه هوازدگی و فرسایش در امتداد درز و شکستگیهای موجود در سنگها مهم‌ترین عامل به‌وجود آمدن شکل‌های مخروطی در کندوان است، اما ادامۀ این فرآیند موجب تخریب و نابودی سنگها می‌شود. تخلخل زیاد سنگها این امکان را فراهم کرده است که آنها ظرفیت جذب آب زیادی داشته باشند. درصد جذب زیاد آب، حساسیت سنگها در برابر انبساط و انقباض ناشی از تر- خشک شدن و ذوب- انجماد متوالی را افزایش داده است و سختی و استحکام درونی اندک آنها، باعث شده که بافت سنگها در اثر عوامل محیطی هوازده شده و متلاشی گردد. همچنین بافت سست سنگهای آذرآواری مذکور باعث فرسایش نسبتاً سریع آنها در اثر بارندگی و جریان آبهای سطحی و باد شده است.
داود فریدونی، محمدحسین قبادی،
جلد 9، شماره 2 - ( 4-1394 )
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر ترکیب کانیشناسی بر دوام و مقاومت سنگها، چهار نمونه از سنگهای هورنفلسی موجود در مناطق جنوبی و غربی شهر همدان واقع در غرب ایران انتخاب شدند. این نمونهها در آزمایشگاه، تحت آزمایشهای تعیین ویژگیهای کانیشناسی، فیزیکی و مکانیکی قرار گرفتند. همچنین نمونه‌های مذکور به تعداد 15 چرخه در محلول‌های اسید سولفوریک دارای pH مختلف، تحت انجام آزمایش دوام-وارفتگی و آزمایش XRD قرار گرفتند. بر اساس نتایج به‌دست آمده، نوع، مقدار، سختی و دانسیته کانی‌های تشکیل‌دهنده این سنگها، بر مقاومت فشاری تک‌محوری و شاخص دوام-وارفتگی آنها مؤثرند. نتایج آزمایش دوام-وارفتگی نشان میدهد که افت وزنی نمونهها در چرخههای ابتدایی آزمایش بیشتر از چرخههای انتهایی است. همچنین با انجام آزمایش دوام-وارفتگی روی این سنگها، کانی‌های اولیۀ تشکیل‌دهندۀ سنگ به کانی‌های ثانویه نظیر کانی‌های رسی تجزیه نمی‌شوند. بنا بر این سنگهای هورنفلسی منطقه همدان، در برابر هوازدگی شیمیایی تسریع شده در آزمایشگاه و تحت هوازدگی شیمیایی طبیعی تقریباً مقاومند.
محمدحسین قبادی، رضا بابازاده،
جلد 10، شماره 1 - ( 3-1395 )
چکیده
مقاومت و دوام‌پذیری ماسه‌سنگ‌ها و میزان تأثیرپذیری آنها از شرایط طبیعی مهم‌ترین عواملی هستند که هنگام استفاده به‌عنوان سنگهای ساختمانی باید به آن توجه شود. در این پژوهش، اثر پدیدۀ ذوب-انجماد و فرایند تبلور نمک بر مقاومت و دوام‌پذیری ماسه سنگهای سازند قرمز بالایی در جنوب استان قزوین (محدودۀ آوج-آبگرم) بررسی شد. تعداد 9 نمونه ماسه سنگ (مشخص شده با حروف A، B، C، CG، S، S1، Tr، Min و Sh) از بخش‌های مختلف منطقۀ مذکور جمع‌آوری شده و خصوصیات فیزیکی و مکانیکی آنها بررسی شد. به‌منظور ارزیابی اثر پدیدۀ ذوب- انجماد بر خصوصیات فیزیکی و مکانیکی نمونه‌های سنگی، آزمایش ذوب- انجماد طی 60 دور انجام شده است. همچنین برای بررسی اثر پدیدۀ تبلور نمک بر مقاومت ماسه سنگها، آزمایش تبلور سولفات سدیم (محلول اشباع 100% وزنی Na2SO4) نیز طی 20 دور انجام گرفته است. خصوصیات فیزیکی و مکانیکی ماسه سنگهای بررسی شده از قبیل افت وزنی، شاخص بار نقطهای، مقاومت کششی برزیلی و سرعت عبور موج (Vp) در دور‌های مختلف تعیین شد. به‌منظور ارزیابی اثر فرایندهای ذوب- انجماد و تبلور سولفات‌سدیم بر دوام‌پذیری، آزمایش دوام‌پذیری بعد از فرایندهای مذکور روی نمونه‌های ماسه سنگی انجام شده و تغییرات شاخص دوام شکفتگی در 15 دور بررسی شد. بر اساس نتایج حاصل از این بررسی‌ها مشخص شد که تبلور نمک در مقایسه با ذوب- انجماد، به‌طور چشم‌گیری میتواند میزان مقاومت و دوام‌پذیری ماسه سنگها را کاهش داده و آنها را تخریب کند. همچنین مشخص شد که میتوان رفتار ماسه سنگها را طی چرخههای ذوب- انجماد و تبلور نمک براساس نتایج حاصل از آزمایشهای شاخص بار نقطهای، مقاومت کششی برزیلی، تعیین سرعت عبور موج و افت وزنی پیش‌بینی کرد.
دکتر امین جمشیدی، دکتر یاسین عبدی، دکتر بیژن یوسفی یگانه،
جلد 15، شماره 3 - ( 9-1400 )
چکیده
سازند گچساران با سن میوسن، رخنمون وسیعی در برخی نواحی خرم آباد دارد. وجود سنگ ژیپس در این سازند، باعث ایجاد روان آبهای شور در منطقه دره شیخان در شمال غربی خرم آباد شده است. روان آبها باعث هوازدگی نمک در رخنمونهای سنگی منطقه شامل ژیپس، کنگلومرا، ماسه سنگ، سنگ آهک، دولومیت، شیل دولومیتی و مارن مربوط به سازندهای گچساران، آسماری، شهبازان، کشکان، تاربور و امیران گردیده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی و برآورد دوام سنگهای منطقه دره شیخان در شمال غربی خرم آباد در مقابل هوازدگی نمک ناشی از روان آبهای شور است. برای رسیدن به اهداف پژوهش، 8 نمونه سنگ مختلف از رخنمونهای سنگی منطقه برداشت شد و آزمون دوام وارفتگی در محلول اشباع از نمک تا 15 چرخه انجام شد. علاوه بر این ترکیب کانیشناسی، خصوصیات فیزیکی و مقاومتی نمونهها شامل تخلخل و شاخص بار نقطهای تعیین شدند. بر اساس ارزیابی دوام نمونهها، ترکیب کانیشناسی، تخلخل و مقاومت نقش مهمی در دوام نمونهها در برابر هوازدگی نمک دارند. مدل آماری حاصل از آنالیز رگرسیون چند متغیره نشان میدهد دوام سنگها در مقابل هوازدگی نمک میتواند با دقت مناسبی (R2=0.95) با استفاده از تخلخل و شاخص بار نقطهای برآورد شود. این مدل به دلیل استفاده از پارامترهای ساده تخلخل و شاخص بار نقطهای، میتواند یک ارزیابی سریع و ارزان از دوام طولانی مدت سنگها در مقابل هوازدگی نمک داشته باشد.
آقای مجید رضائیان، دکتر رامین ساریخانی، دکتر امین جمشیدی، دکتر یاسین عبدی، دکتر آرتیمس قاسمی دهنوی،
جلد 16، شماره 1 - ( 3-1401 )
چکیده
آبهای جاری شور ناشی از سنگ گچ سازند گچساران در منطقه رباط نمکی، شمال شهرستان خرم آباد، باعث هوازدگی نمک در برخی از سنگهای منطقه شده است. هوازدگی نمک به دلیل آبهای جاری شور منطقه، یکی از دلایل تغییر خصوصیات ژئومکانیکی سنگها و در نتیجه کاهش دوام آنها است. در این تحقیق به تأثیر آبهای جاری شور بر خصوصیات ژئومکانیکی برخی از سنگهای رخنمون یافته منطقه رباط نمکی، با انجام آزمایش هوازدگی نمک پرداخته شده است. برای این منظور، دو نمونه سنگ آهک و ماسه سنگ تهیه و آزمایش هوازدگی نمک در آب جاری شور، آب چشمه و محلول اشباع نمک تا 30 چرخه روی آنها انجام شد. بعد از هر 5 چرخه، شاخص بار نقطهای و تخلخل نمونهها به عنوان آزمایشهای سریع و کم هزینه تعیین شدند. منحنیهای برازش بین چرخههای آزمایش هوازدگی نمک با شاخص بار نقطهای و تخلخل برای هر سه محلول آزمایش تعیین و از آنها دو پارامتر ثابت زوال پذیری و نیمه عمر استخراج شد. تأثیر سه محلول آزمایش روی نمونهها با استفاده از این دو پارامتر و همچنین درصد تغییرات شاخص بار نقطهای و تخلخل، ارزیابی شد. نتایج نشان داد محلول اشباع نمک، آب چشمه و آب جاری شور به ترتیب بیشترین تا کمترین تأثیر را در تغییرات شاخص بار نقطهای و تخلخل نمونهها داشتهاند. همچنین تجزیه و تحلیل دادهها نشان میدهد که ماسه سنگ به دلیل تخلخل بیشتر و لایهای بودن نسبت به سنگ آهک، از هوازدگی نمک بیشتر متأثر شده است.
آقای مهدی هاشمی، دکتر داود فریدونی،
جلد 17، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
در این پژوهش، دوامداری و زوال‌پذیری سنگهای دو اثر تاریخی سنگی شامل معبد صخرهای داش‌کسن و سنگ نوشته‌های تاریخی قبرستان سجاس در جنوب استان زنجان مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور از هر اثر تاریخی دو نمونه بلوکی سنگ برای انجام مطالعات آزمایشگاهی انتخاب گردید. بر اساس بررسی‌های زمینشناسی، آثار تاریخی معبد صخرهای داش‌کسن بر روی توف‌های سازند کرج حجاری شده است. با مطالعه مقاطع نازک، نمونه‌های معبد داش‌کسن کریستال ویتریک توف و لیتیک ویتریک توف و نمونه‌های سنگ نوشته‌های تاریخی قبرستان سجاس، ماسه‌سنگ آهکی و ماسه‌سنگ بسیار دانه‌ریز تشخیص داده شدند که کوارتز کانی غالب تشکیل دهنده‌ی این سنگها می‌باشد. بر مبنای ویژگیهای فیزیکی، نمونه‌های مورد مطالعه شده دارای چگالی و تخلخل متوسط می‌باشند. از نظر دوامداری و زوال‌پذیری هر چهار نمونه تحت 15 چرخه آزمایش دوام-وارفتگی در آب معمولی و محلول سولفات سدیم قرار گرفتند. مدل تابع تخریب و نیمه عمر هر چهار نمونه تعیین و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهند که هر چهار نمونه دارای شاخص دوام-وارفتگی پایین‌تری در محلول سولفات سدیم نسبت به آب معمولی می‌باشند. نمونه‌های سنگ نوشته‌های تاریخی قبرستان سجاس به دلیل وجود کوارتز در زمینه آهکی یا رسی، دارای جذب آب و تخلخل بیشتر و بی‌دوامتر و نیمه عمر آنها پایین‌تر از نمونه‌های معبد صخرهای داش‌کسن می‌باشند.
