safari aliakbari M, poodineh M R, azadpour M. Drought and rural communities: strategies to deal with its consequences (Case study: Border Rural of Zahedan Township). jgs 2023; 23 (70) : 21
URL:
http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4081-fa.html
صفری علی اکبری مسعود، پودینه محمدرضا، آزادپور محمد. خشکسالی و جوامع روستایی: استراتژی های مقابله با پیامدهای آن (مورد مطالعه: روستاهای مرزی شهرستان زاهدان). نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 1402; 23 (70) :387-404
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4081-fa.html
1- استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور؛ ایران
2- دانشیار اقلیم شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان؛زاهدان؛ ایران ، mrpoodineh@gmail.com
3- کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده جغرافیای محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
چکیده: (3592 مشاهده)
وقوع خشکسالی اثرت زیادی بر معیشت خانوارهای روستایی، به ویژه در روستاهای مناطق مرزی که با کمبود گزینههای معیشتی روبرو هستند، وارد میسازد. برای مقابله با این اثرات استفاده از راهبردهای مقابله با پیامدهای آن در مناطق روستایی ضروری است. لذا با توجه به اهمیت این موضوع، هدف پژوهش حاضر، بررسی اثرات خشکسالی بر جوامع روستایی و شناسایی راهبردهای مقابله با پیامدهای آن در روستاهای مرزی شهرستان زاهدان است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام ترکیبی (کمی و کیفی) است. ابزار گردآوری دادهها و اطلاعات پرسشنامه، مشاهد و مصاحبه با کشاورزان و روستاییان بوده است.جامعه آماری مربوط به خانوارهای روستایی بخش مرکزی شهرستان زاهدان (10278 خانوار) است که با استفاده از نمونهگیری سهمیهای و تصادفی ساده 380 خانوار به عنوان نمونه اول انتخاب شد. برای تحلیل دادههای کمی از آزمون اکتشافی جوهانسون استفاده شد. برای بررسی و تحلیلهای کیفی از مصاحبه اکتشافی استفاده شد. نتایج نشان داد که خشکسالی در روستاهای شهرستان زاهدان بیشترین اثر را بر کاهش منابع آب، سطح زیر کشت، اشتغال، درآمد، فقر روستایی، تعداد دام یا تولیدات دامی، مهاجرتهای روستایی، از بین رفتن پوشش گیاهی، فرسایش و شوری خاک و کاهش قیمت زمین و اراضی داشته است. نتایج در زمینه وضعیت استفاده از شیوههای مقابلهای در بین کشاورزان منطقه نشان داد که وضعیت استفاده از این اقدامات چندان مناسب نمیباشد و بیش از نیمی از کشاورزان از این روشها استفاده نمیکنند. با این حال برخی از کشاورزان از روشهایی که نسبتا ساده و کم هزینه که نیاز به تخصص بالایی ندارد و با ویژگیهای روستاهای مرزی سازگاری بیشتری دارد استفاده کردهاند. از نظر کشاورزان اقداماتی چون قاچاق سوخت و کالا، ترک روستا و مهاجرت به شهر، پرداختن به مشاغل غیرکشاورزی، کفزنی و یا لایروبی قنات و تغذیه دستی دامها به عنوان مهمترین روشهای سازگاری با خشکسالی و کاهش اثرات آن بودهاند.
شمارهی مقاله: 21