1- استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران ، k_khodapanah@yahoo.com
2- استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری و روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران،
چکیده: (143 مشاهده)
مدیریت منابع آب در جریان تحول در شرایط و دامنه عمل خود با محدودیتها و ابعاد متعددی رو برو است. بر این اساس شناسایی عوامل مؤثر بر مدیریت پایدار منابع آب، به عنوان اقدامی مهم جهت بهرهبرداری مطلوب از آن محسوب میگردد. بنابراین در پژوهش حاضر، اقدام به بررسی عوامل مؤثر بر مدیریت پایدار منابع آب بر اساس دیدگاه کشاورزان گردید. این پژوهش بر اساس ماهیت، توصیفی – تحلیلی از لحاظ هدف، کاربردی است و رویکرد حاکم بر آن از نوع کمی میباشد. جامعه آماری را سرپرستان خانوار بهرهبردار اراضی کشاورزی بخش مرکزی شهرستان اردبیل تشکیل میدهد. به منظور بررسی موضوع از هفت شاخص در قالب 72 گویه استفاده گردید. جهت تحلیل موضوع از مدلسازی معادلات ساختاری (Smart PLS) بهره گرفته شد. بررسی یافتهها نشان میدهد ارزیابی اولیه مدل اندازهگیری، گویای مناسب بودن مدل است. یافتهها نشان داد 68 گویه دارای میزان اثرگذاری بالاتر از 5/0 بودند. نتایج مدل ساختاری بیانگر وجود رابطه ساختاری معنادار میان مدیریت پایداری و اثرات اقتصادی، اجتماعی، بهرهوری، فنی، آموزشی و نهادی است. شاخص ضریب تعیین اسکوئر نشان داد، این ضریب، برای تمام شاخصهای پژوهش، بالاتر از مقدار قوی یعنی 26/0 برآورد گردید. شاخص ضریب تعیین برای شاخص اقتصادی با 299/0 کمتر از سایر شاخصها و برای شاخص بهرهوری با 511/0 بیشتر سایر شاخصها برآورد گردید. نتایج بیانگر این است بازبینی و تجدیدنظر در دیدگاهای مدیریتی منابع آب کشاورزی و حرکت به سمت دیدگاه فرابخشی و مشارکتی مبتنی بر مدیریت بهینه، که همراه با حفظ بعدهای اقتصادی، اجتماعی و فنی، آموزشی و ... باشد، نقش اساسی در تأمین مدیریت پایدار منابع آب ایفا مینماید.