ساسان پور فرزانه، موسی وند جعفر. تاثیر عوامل انسان ساخت در تشدید پیامدهای مخاطرات طبیعی در محیط های کلان شهری با کاربرد منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 1389; 10 (10) :29-50
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-658-fa.html
1- استادیار دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه تربیت معلم ، far20_sasanpour@yahoo.com
2- دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم
چکیده: (8542 مشاهده)
یکی از عمدهترین مسائل و مشکلاتی که بیشتر کلانشهرهای جهان با آن دست به گریبانند، مخاطرات طبیعی است. مخاطرات طبیعی، به ویژه زلزله همواره سکونتگاههای بشر و جان انسانها را تهدید میکند و در مدت کوتاهی میتواند خسارات و تلفات بسیار گستردهای برجای بگذارد. دراین بین، کشور ایران به دلیل قرارگیری در کمربند زلزله خیز آلپ ـ هیمالیا نیز از این قائده مستثنی نمیباشد و یکی از حادثه خیزترین کشورهای دنیا میباشد. براین اساس، محیطهای کلانشهری آن که بر روی گسلها استقرار یافتهاند، مانند کلانشهر تهران با توجه به جذب حداکثر جمعیت و تراکم، بیشترین آسیبپذیری را نسبت به دیگر نقاط دارند. از سویی عوامل و عناصر انسان ساخت و عدم رعایت اصول برنامه ریزی شهری در این مکان ها مانند تمرکز شدید ساختمانی، کمبود فضاهای باز، عدم رعایت استانداردهای لازم در اکثریت سازهها، جمعیت زیاد، عدم رعایت سرانه کاربریها، شدت آسیب پذیری و خسارتهای ناشی از زلزله احتمالی را دوچندان میکند. بنابراین ارزیابی میزان مخاطرات طبیعی به همراه تاثیر عوامل انسانساخت در محیطهای کلانشهری، یکی از مهمترین مسائلی است که در این مقاله مدنظر قرار گرفته است. هدف این مقاله، ارزیابی افزایش شدت میزان و نحوهی آسیبپذیری مناطق و واحدهای شهری از زلزله در اثر عوامل انسانساخت در منطقه پنج کلانشهر تهران است. در این راستا از دانش برنامهریزی شهری و ترکیب روش منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شدهاست. معیارهای به کار گرفته شده جهت ارزیابی شامل گسل اصلی شمال تهران، گسلهای فرعی و عرض معابر، فضاهای باز و مساحت کاربری ها در سطح منطقه می باشد. نتایج تحقیق با توجه به روابط بین متغیرهای گسل، معبر، فضای باز و مساحت واحدها، در روش فازی نشان میدهد، میزان آسیب پذیری ناشی از زلزله در منطقه پنج کلانشهر تهران شامل 4.82 درصد با آسیب پذیری خیلی کم، 26.94 درصد با آسیب پذیری کم، 35.16 درصد با آسیب پذیری متوسط، 27.96 درصد با آسیب پذیری قابل توجه، 2.88 با آسیب پذیری زیاد، 1.33 درصد با آسیب پذیری خیلی زیاد و 0.91 درصد از ساختمانها کاملاً آسیب پذیر می باشند