13 نتیجه برای ایلام
صدیقه محمدپناهی، حمیدرضا وارثی، مسعود تقوایی،
دوره 0، شماره 0 - ( 1-1300 )
چکیده
استفاده ازتحلیل ساختاری پیشرانهای توسعه، به برنامه ریزی درجهت درک بیشتروضعیت توسعه یافتگی استان ها کمک میکند و در جریان تصمیم گیری بهتریاری می‌رساندتا به تعادل منطقه ای نزدیک ترشود.بدین منظور شهرستان‌های ده گانه استان ایلام ازلحاظ شاخصهای ترکیبی توسعه درقالب 44 شاخص بررسی شدند. این پژوهش از لحاظ هدفگذاری به عنوان یک مطالعه کاربردی و از لحاظ روش شناسی به شیوه «توصیفی– تحلیلی» وبراساس روش‌های جدیدآینده پژوهی، تبیینی میباشد. داده‌های نظری باروش اسنادی و داده‌های تجربی ازروش پیمایشی تهیه شده است.درتهیه پیشرانهای توسعه ازروش مطالعات اسنادی وپویش محیطی و داده‌های تجربی باتکیه برروش پیمایشی براساس روش دلفی استخراج شده است. درپردازش اطلاعات ازروش تحلیل اثرات متقابل ساختاری درنرم افزار MIC MACاستفاده شده است. . یافتهها از نظر تحلیل اثرات متقابل، بیانگر پراکندگی نیروهای پیشران در وضعیتی پیچیده و بینابین از اثرگذاری و اثرپذیری است؛ نظام خوشهبندی پیشرانها حاکی از تمرکز پیشرانهای تاثیرگذار و تنطیمی است. از میان 44 نیروی پیشبرنده توسعه، پیشرانهای اثرگذارتوسعه عبارتند از مرزی بودن استان ایلام ونحوه تصمیمات مدیران ا ست. نتایج پژوهش نشان میدهد که توسعه در سطح استان ایلام نه تنها نامتعادل است، بلکه روندعدم تعادل درجهت نابرابری بیشترعمل میکند و تنها با برنامهریزی بهتر و جامع‌تر میتوان تاحدودی نابرابری‌ها را کاست.
علی شماعی، حمید عسکری،
دوره 9، شماره 8 - ( 4-1388 )
چکیده
امروزه تبیین آسیب های کاربری آموزشی برای حل بخشی از مشکلات فرهنگی شهرها ضروری است. با این هدف به بررسی فضاهای آموزشی شهر ایلام پرداخته ایم. در این پژوهش مشخص گردید سرانه آموزشی، نحوۀ کاربرد فضا، نحوۀ استقرار در محیط و ویژگی ها و تناسبات مسائل و مشکلاتی دارند. جامعه آماری نمونه دبیرستان های شهر ایلام طی سال های1355 تا 1385 انتخاب شده است. شاخص های شعاع عملکرد مفید، جمعیت زیرپوشش، سطح زیربنا، سطوح و فضاهـای آزاد، همجـواری منـاسب، از جنبه های گوناگون تجزیه و تحلیل شده است. دراین مقاله با توجه به قابلیت های GIS دربررسی میزان تأثیرگذاری کاربری ها بر یکدیگر و همچنین ارزیابی موقعیت کاربری ها، شعاع دسترسی وآستانه های جمعیتی از مدل تحلیل Buffering , Distance بهره گرفته شده است. برای بررسی و ارزیابی دبیرستان های شهر ایلام از معیارهای کاربری اراضی (ماتریس سازگاری، مطلوبیت و ظرفیت) استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد توزیع ناموزون فضاهای آموزشی و مکانیابی نامناسب آنها زمینه ساز بحران های شهری است. فضاهای آموزشی مقطع موردمطالعه به لحاظ توزیع فضایی ناموزون، کارکرد مطلوبی ندارند. همچنین از لحاظ دسترسی دانش آموزان نواحی مختلف شهر به مدارس، از شعاع دسترسی مطلوب بی بهره اند. بیش از 30 درصد از مدارس موردمطالعه در حریم کاربری های ناسازگار قرار گرفته اند. همچنین از لحاظ سرانه های آموزشی، 35 درصد از دبیرستان ها حداقل سرانه های استاندارد دارند و بقیۀ مدارس از حد سرانه های استاندارد محرومند.
علیرضا جمشیدی، معصومه جمشیدی، علیرضا غلامی، فرشاد سوری،
دوره 11، شماره 22 - ( 10-1390 )
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناخت و تحلیل اثرات مثبت و منفی شهرک¬های صنعتی شباب و ایلام بر روستاهای اطراف این شهرک¬ها و مقایسه این دو منطقه از لحاظ دستیابی به اهداف توسعه پایدار طراحی شده است. این پژوهش به¬صورت پیمایشی انجام گرفته و جامعه آماری این تحقیق را روستاییان ساکن در روستاهای اطراف این دو شهرک تشکیل داده¬اند(N=23004). حجم نمونه از طریق فرمول کوکران برآورد (n=364) و نمونه¬ها به روش نمونه¬گیری چند مرحله¬ای و به¬صورت تصادفی با انتساب متناسب انتخاب گردیدند. نتایج تحلیل عاملی اثرات مثبت شهرک صنعتی شباب در منطقه نشان می¬دهد که اثرات اجتماعی، کشاورزی، کالبدی، اقتصادی و زیست¬محیطی در مجموع60/73 درصد از کل واریانس متغیر وابسته را تبیین می¬کند. اثرات مثبت شهرک صنعتی ایلام نیز در منطقه شامل آثار اجتماعی، کشاورزی، کالبدی، اقتصادی و زیست¬محیطی در مجموع 89/59 درصد از کل واریانس متغیر وابسته را تبیین می¬کند. به¬طور کلی می¬توان بیان کرد که شهرک صنعتی شباب تأثیرات مثبت بیشتری بر روستاهای همجوار دارد.
بهروز محمدی یگانه، عصمت مهدیزاده، عفت مهدیزاده، مهدی چراغی،
دوره 12، شماره 25 - ( 5-1391 )
چکیده
یکی از گامهای مؤثر جهت نگهداشت جمعیت و ایجاد اشتغال در مناطق مرزی، ایجاد بازارچههای مرزی(تجارت مرزی)است. امروزه بازارچههای مرزی ضمن تأمین سطح قابل توجهی از نیاز مردم مرز نشین از طریق مبادلات مرزی، به قانونمند کردن ترددها و تهاترها، تثبیت و پایدار نمودن امنیت در مناطق مرزی، فروکش کردن مبادله قاچاق کالا، تقویت معیشت مرزنشینان و توسعه اقتصادی این مناطق کمک کردهاند. تحقیق حاضر به دنبال ارزیابی اثرات اقتصادی بازارچه مرزی مهران در توسعه نواحی روستایی پیرامون میباشد. در این تحقیق روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی ( مصاحبه و پرسشنامه) و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات هم از آمار توصیفی ( میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (آماره t تک نمونهای و ویلکاکسون) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد، بین ایجاد بازارچه و اثرات اقتصادی آن از جمله افزایش اشتغال، کاهش فقر، افزایش درآمد و کاهش تمایل مهاجرت ساکنان مناطق مرزی به جاهای دیگر رابطه معناداری وجود دارد.
حاجی کریمی، حسن فتحی زاد، مهدی تازه،
دوره 14، شماره 35 - ( 12-1393 )
چکیده
باتوجهبهاندازهگیرینقطهایبارشوعدمپوششتمام سطححوزهها، پیشبینی ایننوعدادههاضروری است.تکنیکهایمختلفیجهتبرآورددادههای بارندگیدرنقاط فاقد دادهوجود دارد. بهطورکلیروشهایزمینآماریدرمقایسهباروشهایآمارکلاسیک برای برآورد بارشدقیقترهستند.در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ، ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺎرش ﺳﺎﻻﻧﻪی 97 اﻳﺴﺘﮕﺎه بارانسنجی در اﺳﺘﺎن ایلام در یک دوره آماری23 ساله (سالهای 1389-1366) ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ. پس از جمعآوری آمار و اطلاعات مربوطه، نقشه همباران تهیه و آنالیز واریوگرام انجام شد. در این تحقیقسهنوعروشکریجینگشاملکریجینگمعمولی، سادهوعاممورداستفادهقرارگرفت. برای ارزیابی انواع مدلها از مربع میانگین ریشه خطا با خطای استاندارد استفاده شد. نتایج بدستآمده نشانداد که روشکریجینگعامباپایینترینمیزانمیانگینخطای برآورد (003/0) ومربعمیانگین ریشهخطاء (97/74) بهترین روش برای درونیابی در این پژوهشمیباشد. همچنیندرمقایسهمربع میانگینریشهخطا باخطایاستانداردبرایتعیینمیزانبرآوردموردانتظار، هرچهارمدلدارایبرآوردی بیشترازحد انتظاربودند. در پایان مشاهده گردید که تغییر نمایی ارتفاع و بارش منطقه نشان میدهد که تاشعاع 4/117 کیلومتری، بین ایستگاهها از نظر ارتفاع رابطهی معناداری وجود دارد و پس از این فاصله، رابطهی آنها به صورت تصادفی است.
علیرضا دربان آستانه،
دوره 15، شماره 36 - ( 3-1394 )
چکیده
امروزه در حکومت‌های مردم‌سالار پاسخگویی به مردم و رضایت آنها نسبت به خدمات محلی اهمیت حیانی در جلب مشارکت مردم در اداره امور و به تبع آن موفقیت سازمان‌ها دارد. در نواحی روستایی طیف وسیعی از خدمات توسط سازمان‌های عمومی و محلی ارائه میشود. رضایت روستاییان از کیفیت خدمات آنها، یکی از شاخصهای ارزیابی عملکرد عمومی آنها نیز محسوب میشود. مطالعه حاضر با هدف سنجش و تحلیل رضایت اعضاء‌شورای اسلامی روستایی از کیفیت خدمات سازمان‌های محلی فعال در نواحی روستایی استان ایلام به اجرا درآمد. جامعه آماری تحقیق کلیه اعضاء شورای اسلامی روستایی روستاهای استان میباشد که به دلیل ضرورت آگاهی از رضایتمندی در کلیه روستاها، مطالعه به صورت تمام شماری انجام شد و در مجموع 1130 پرسشنامه از 398 روستای بالای 20 خانوار گردآوری شد. داده‌های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه بسته از جامعه آماری گردآوری شد. در این تحقیق برای سنجش رضایت روستاییان از مدل شکاف کیفیت خدمات، برای تحلیل نتایج و ارزیابی نظر روستاییان از آزمون کای اسکوئر تک نمونهای استفاده شد. همچنین به منظور مقایسه و سطح‌بندی رضایتمندی روستاییان از کیفیت خدمات سازمان‌های محلی از تحلیل خوشهای و برای مقایسه میزان رضایت روستاییان در شهرستان‌های مختلف از آزمون تجزیه واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی دانکن استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد روستاییان در مجموع نسبت به عملکرد سازمان‌های محلی رضایت اندکی دارند. در این میان روستاییان دهلران کمترین و روستاییان شهرستان ایلام بیشترین رضایت را از خدمات عمومی دارا می‌باشند. همچنین نتایج تحلیل همبستگی نشان داد ارتباط مثبت و معنی‌داری بین شاخص عمومی برخورداری و ارتباط معکوس و معنی‌داری بین شاخص میانگین فاصله دسترسی با شاخص رضایت عمومی وجود دارد.
سجاد بازدار، محمدرضا زندمقدم، سعید کامیابی،
دوره 20، شماره 59 - ( 11-1399 )
چکیده
هرگونه عدم تعادل در نظامهای درون شهر(فضاها و بافت شهری) و نظامهای بیرون شهر (عرصههای نزدیک و دور پیرا شهری و منطقهای) موجب بیثباتی و ناپایداری آن میشود. در نتیجه برآورد ریسک و ارزیابی آسیبپذیری لرزهای یک شهر نیز از موضوعات مهم و اساسی محسوب میشود. که پژوهش حاضر با رویکرد توسعهای – کاربردی و ترکیبی از روش میدانی و کتابخانه ای و با بکار گیری روش کمی VIKOR اقدام به بررسی موضوع در استان ایلام نموده که نتایج نشان داده است شهرستان های استان از نظر تراکم جمعیتی، باسواد و غیره که هر کدام نقش موثری در آسیب پذیری دارند می تواند در رتبه آسیب ناشی از زلزله موثر واقع گردیده اند. مدلهای VIKOR و GIS نشان میدهد مناطقی که در این شاخصها وضعیت آنها نسبت به دیگر مناطق بالاتر بوده(مازاد از استاندارد تعریف شده)، به سود منطقه نبوده و در صورتی این مازاد به سود منطقه است. به لحاظ آماری میانگین میزان VIKOR بدست آمده برابر 0.125 درصد بوده است. گرچه خود این میزان بیانگر وضعیت نامناسب موضوع می باشد. اما با همین میزان مناطقی هستند که میزان VIKOR آنها بسیار کوچکتر از میانگین بوده است. که شامل شهرستان های دهلران، ایوان و ملکشاهی می باشد
الیاس مودت،
دوره 21، شماره 61 - ( 4-1400 )
چکیده
تابآوری در شرایط بحرانی ناشی از زلزله اهمیت دوچندانی دارد؛ به عبارتی تاب آوری شهری یکی از مهم‌ترین موضوعات برای رسیدن به پایداری است. به منزله راهی برای تقویت جوامع با استفاده از ظرفیتهای آنها مطرح میشود. بر اساس ضرورت موضوع در شهر زلزله خیر ایلام تحقیق حاضر از نظر ماهیت دارای رویکرد توصیفی – تحلیلی و از نظر روش نیز توسعهای - کاربردی میباشد. و هدف کلی تحقیق برنامهریزی فضایی مدیریت بحران شهری از منظر تابآوری شهری ایلام میباشد. از نظر آماره فضایی VIKOR و شبیهسازی بوتاسترپ استفاده گردیده و جهت تکمیل تحقیق از نرمافزارهای Visio، Grafer، SPSS، MINITAB و GIS استفاده شده است. نتایج یافتهها براساس شبیه سازی بوت استرپ و براساس 196 سلول مورد مطالعه که بین 14 ناحیه شهری توزیع گردیده است؛ حداقل سلول تابآوری در شهر ایلام حدود 07/0 درصد را نشان داده است. لذا پراکندگی و وضعیت موجود متغیرهای شهر ایلام نمی تواند در سطح اطمینان 95 درصد به تاب آوری شهری تائید نمایند. بر اساس مدل VIKOR ناحیه چهار-2 کمترین تابآوری و ناحیه دو-1 بیشترین تابآوری شهر ایلام را دارا میباشد. همچنین محاسبات مدل رگرسیون نشان داده است مدل به کار رفته، پیشبینی کننده خوبی برای متغیر تابآوری شهری میباشد. چراکه میزان معناداری در تحقیق حاضر کمتر از میزان 0.05 را نشان داده است.
پاکزاد آزادخانی، محمد سلاورزی زاده، افسانه شاهمرادیان،
دوره 22، شماره 64 - ( 1-1401 )
چکیده
حمل‌ونقل و سیاستهای حمل‌ونقل درون‌شهری، یکی از ابزارهای مهم توسعهی کمی و کیفی شهرها میباشد. عوامل متعددی در سیستم حمل‌ونقل درون‌شهری تاثیرگذار میباشد، از جمله: عوامل طبیعی، مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. هدف از انجام این پژوهش سنجش میزان تابآوری شبکههای حمل و نقل شهر ایلام میباشد که به روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی صورت گرفته است. گردآوری اطلاعات در این پژوهش به صورت کتابخانهای و میدانی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش را کارشناسان مدیریت شهری و بحران تشکیل میدهد که تعداد 40 نفر از آنها به شیوه در دسترس انتخاب و
بین آنها پرسشنامه توزیع شد. [p1] تجزیه و تحلیل دادهها به شیوه تحلیل سلسله مراتبی و تلفیق با لایههای رقومی در نرمافزارهای
Expert Choice و
ArcGIS انجام شد. نتایج حاکی از آن داشت که 49 درصد از شبکه معابر شهر ایلام که از نظر معیارهای عمومی دارای تابآوری بالایی هستند، تحت مخاطره شدید از نوع سیلاب دارند. همچنین 72 درصد از گره‌های ترافیکی شهر ایلام بر روی معابری قرار گرفته‌اند که تابآوری بالایی از نظر معیارهای عمومی دارند. از طول کل معابر شهری ایلام تنها حدود 63 کیلومتر آن تابآوری زیادی داشته که آن‌هم مربوط به معابر اصلی شهر ایلام هستند. نتیجه نهایی پژوهش نشان داد که توانمندسازی شبکه حمل‌ونقل شهر ایلام تنها به مسئله ساختاری معابر مرتبط نیست و مسائل مختلف مدیریتی در آن بسیار دخیل هستند. از اینرو ابتدا بایستی مناطق مخاطرهانگیز شناسایی و سپس با تصمیمات مدیریتی مناسب اقدامات لازم جهت توانمندسازی شبکه معابر شهری به انجام رساند.
[p1]نظرات داور اول به صورت هایلایت زرد اعمال شده
شمس اله عسگری، حمید رضا پیروان، صمد شادفر، ماشاالله محمد پور، منوچهر طهماسبی،
دوره 22، شماره 67 - ( 10-1401 )
چکیده
در برخی مناطق به طرز شگفت‌انگیزی میتوان پوششی متراکم از گونه‌های مرتعی را ملاحظه نمود که سبب پایداری خاک وکنترل نرخ رسوب‌زایی اراضی مارنی شده اند. به‌نظر می‌رسد که برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مارن‌ها از دلایل اصلی ایجاد چنین پوششی در مناطق تحت پوشش سازندهای مارنی باشد. این تحقیق با هدف بررسی دقیق و سیستماتیک گونه‌های گیاهی و تعیین نیاز رویشگاهی و نیز نقش حفاظتی آنها درسه منطقه شرقی، جنوبی و غربی در شهرستان ایلام به مرحله اجرا درآمد. بدین منظور 48 نمونه نهشته مارنی از سه محدوده برداشت و بر روی 33 نمونه مارنی آزمایشات فیزیکی و شیمیایی انجام شد. بررسی‌های گیاه‌شناسی با استفاده از بازدیدهای مکرر صحرایی و پلات‌اندازی در 180 نقطه انجام و نمونه‌های گیاهی پس از انتقال به موزه گیاهی، شناسایی شدند. براساس نتایج آزمایشات نمونه‌های مارنی در این سه منطقه، با توجه به چینه‌شناسی سازندهای مارنی گورپی، پابده، گچساران و آغاجاری رسوبات این سه منطقه از نظر میزان شوری (EC)، جرم مخصوص ظاهری (BD)، سدیم (Na+) و درصد اشباع خاک (SP)و برخی پارامترهای فیزیکی از جمله ذرات شن، ماسه و سیلت دارای اختلافات معنی‌داری می‌باشند. این تفاوت می‌تواند به عنوان یکی از عوامل مؤثر در تنوع و اختلاف پوشش گیاهی رویش‌یافته در سه عرصه باشد. نکته مهم آن است که در هر دو تیپ منطقه شرقی و غربی شهرستان ایلام گونه فراوان و غالب Quercus brantii می باشد و بدون تردید می توان این گونه مرتعی را سازگارترین گونه گیاهی در نواحی تحت پوشش سازندهای مارنی گورپی و پابده در این پهنه ها در نظرگرفت. گونه غالب دوم را No mu ، Ha sa و Zi nu به خود اختصاص میدهد که با پهنه مارنی جنوب شهرستان ایلام سازگار می باشد.
فاطمه میرزا بیگی، حسین مجتبی‌زاده خانقاهی، رحیم سرور،
دوره 23، شماره 71 - ( 10-1402 )
چکیده
با بررسی میزان نابرابری در توزیع خدمات و شناسایی الگوی فضایی بی عدالتی در سطح شهر میتوان پی برد که کدام یک از خدمات در وضعیت نامناسب تری هستند تا از این راه، مدیریت شهر با عملکرد آگاهانه در توزیع فضایی خدمات عمومی و منافع اجتماعی، نابرابری های فضایی را کاهش دهد. پژوهش حاضر کاربردی و روش تحقیق در آن توصیفی- تحلیلی است، هدف این پژوهش تحلیلی بر وضعیت شاخص های توسعه شهری ایلام در راستای تحقق عدالت فضایی میباشد که با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی از جمله: ترکیب نقشه، آمار فضایی و ... انجام گرفته است. نتایج نشان میدهند که توزیع فضایی خدمات در سطح شهر ایلام مطلوب نیست و نتایج این پژوهش نشان می دهد که تمرکز امکانات و خدمات شهری در ناحیه مرکزی شهر رخ داده و سایر نواحی از لحاظ برخورداری از منابع و امکانات شهری در سطح پایینی قرار دارند، یافته های پژوهش نشان می دهد که 20 درصد جمعیت شهر در نواحی نسبتاًبرخوردار و 23.2 درصد نیز در نواحی با توسعه نیمه پایدار ساکن هستند و بالای 50 درصد ساکنان در نواحی محروم و کاملاً محروم از نظر توسعه در شهر ایلام ساکن هستند و با توجه به نتایج مدل ویکور هیچ کدام از نواحی از نظر توسعه پایدار محسوب نمیشوند با این حال بر اساس نتایج بدست آمده پژوهش، تمرکز خدمات شهری در شهر ایلام از مدل مرکز – پیرامون تبعیت میکند به این معنی که هر چه از نواحی مرکزی به سمت نواحی پیرامونی حرکت میکنیم از توزیع خدمات کاسته میشود.
پاکزاد آزادخانی، محمد سلاورزی زاده، فاطمه فاروق دوست،
دوره 23، شماره 71 - ( 10-1402 )
چکیده
فرسودگی بافتهای شهری مسالهای است که اغلب شهرهای کشور با آن مواجه‌‌اند و ساماندهی اینگونه بافتها از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از راهکارهای مطمئن و عملی پیشو روی برنامه‌‌ریزان شهری، امکانسنجی بازآفرینی اینگونه بافت‌‌هاست تا سطوح قابل بازآفرینی را که برای جامعه شهری از سطح نسبتاً خوب و قابل تحملی برخوردارند، تعیین نماید. از اینرو، پژوهش حاضر با هدف امکانسنجی بازآفرینی بافتهای فرسوده براساس رویکرد هوشمند شهری به صورت توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. جامعه آماری شامل ساکنان بافت مرکزی فرسوده شهر ایلام (جمعیت: 12676 نفر) است که تعداد 384 نفر از آنها به روش نمونه‌‌گیری خوشهای به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محققساخته است که از طریق روایی صوری و پایایی آلفای کرونباخ به میزان (701/0) تأیید شد. تجزیه و تحلیل دادهها به کمک آزمون (t تک‌‌نمونه‌‌ای)، تکنیک (Fuzzy AHP) و تلفیق آن با لایههای GIS انجام شد. یافتهها نشان داد که وضعیت بافت فرسوده شهر ایلام از نظر شاخصهای رشد هوشمند شهری نامناسب است. بررسی لایههای رقومی حاکی از آن داشت که برخی از شاخصها (از جمله اندازه قطعات، دسترسی به خدمات، دسترسی‌‌های اصلی و فرعی) در وضعیت مناسب و برخی دیگر (از جمله زمین بلااستفاده، تراکم جمعیت، نسبت جنسی، جمعیت فعال، نرخ اشتغال و نسبت سواد) در وضعیت نامناسبی است. در نهایت 3/2 هکتار از محدوده بافت فرسوده شهر شامل محدوده میدان 22 بهمن، ابتدای خیابان اشرفی اصفهانی منتهی به چهارراه رسالت، ضلع شمالی چهارراه مقاومت، ضلع شمالی میدان امام و محدوده پارک کودک بیشترین اولویت را برای بازآفرینی دارا هستند.
- احمد حسینی، - مصطفی خوشنویس، - محمدرضا جعفری،
دوره 24، شماره 73 - ( 6-1403 )
چکیده
درختان کهنسال به‌عنوان مهم‌ترین ذخایر ژنتیکی کشور از اهمیت و ارزش زیادی از جنبههای مختلف اکولوژیکی، مدیریت احیای جنگل، اکوتوریسم و حتی تاریخی برخوردارند. در این پژوهش پس از شناسایی درختان کهنسال در جنگلهای استان ایلام، ویژگیهای ظاهری آنها شامل قطر برابرسینه، ارتفاع تنه، ارتفاع کل، طول تاج، قطر حداقل و حداکثر تاج، سلامت تاج، شادابی تاج، تقارن تاج، سلامت تنه و شکل تنه بررسی شد. انتخاب درختان کهنسال بر اساس معیار قطر برابرسینه بود. بعد از جنگلگردشی تعداد 43 درخت کهنسال متشکل از 5 اصله لرگ، 5 اصله نارون، 11 زبانگنجشک، 3 داغداغان، 4 چنار، 4 انجیر، 7 زیتون و 4 زربین شناسایی شد. نتایج نشان داد که از درختان تکتنهای، چنار حائز بیشترین میانگین قطر برابرسینه (171 سانتیمتر)، ارتفاع کل (8/15 متر) و ارتفاع تنه (6 متر) بود و از درختان چندتنهای، زیتون دارای بیشترین میانگین قطری (260 سانتیمتر) بود. لرگ و نارون بیشترین میانگین طول تاج (11 متر) و زبانگنجشک بیشترین مساحت تاج (195 مترمربع) داشتند. بیشترین درصد تنههای واحد متعلق به لرگ (80 درصد) و داغداغان (67 درصد) بود. بیشترین درصد تنههای سالم متعلق به زربین (50 درصد) و زیتون (50 درصد) و بیشترین درصد سلامت تاج متعلق به لرگ (100 درصد)، داغداغان (100 درصد)، چنار (100 درصد)، زیتون (100 درصد) و انجیر (100 درصد) بود. بیشترین درصد تقارن تاج متعلق به داغداغان (100 درصد) و بیشترین درصد شادابی تاج متعلق به لرگ (100 درصد)، زبانگنجشک (100 درصد)، داغداغان (100 درصد)، چنار (100 درصد)، زیتون (100 درصد) و انجیر (100 درصد) بود. بر اساس ویژگیهای ظاهری مطلوب درختان کهنسال میتوان با تولید نهالهای مقاوم حاصل از بذر آنها به تقویت و احیای جنگلهای زاگرس کمک کرد.
واژگان کلیدی: درختان کهنسال، کمی و کیفی، جنگلهای بلوط، ایلام
این مقاله برگرفته از پروژه ملی مصوب موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور که زیر پروژه آن در استان ایلام اجرا شده است، میباشد.
. نویسنده مسئول: استان ایلام، شهرستان ایلام، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی،
