[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
آمار نشریه::
::
شناسنامه نشریه
..
پایگاه‌های نمایه‌کننده

  AWT IMAGE   AWT IMAGE 
 AWT IMAGE   AWT IMAGE 
   

   

..
پایگاه‌های اجتماعی
     
ACADEMIA
 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملكرد دوفصلنامه زبان و ادبيات فارسي چيست؟
عالي
خوب
متوسط
ضعيف
   
..
:: جلد 28، شماره 89 - ( 9-1399 ) ::
جلد 28 شماره 89 صفحات 27-7 برگشت به فهرست نسخه ها
ابوحیان توحیدی برفراز تقابل‌های دوگانه نظم و نثر در سنت ادبی- بلاغی اسلامی‌
فرزاد بالو* 1، سیاووش حق‌جو2
1- دانشگاه مازندران ، farzad_baloo@yahoo.com
2- دانشگاه مازندران
چکیده:   (3391 مشاهده)
نظم و نثر در سنت ادبی ما در طول تاریخ طرفداران و مخالفانی داشته و هرکدام دلایلی را له یا علیه دیگری اقامه کرده‌اند. دراین‌میان، ابوحیان توحیدی، با فراروی از تقابل‌های دوگانه، بی‌آنکه جانب نظم یا نثر را بگیرد، با رویکردی فلسفی و زیبایی‌شناختی، سویه‌های دیگری از نسبت میان نظم و نثر را آشکار کرده است. این نوشتار، با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی، ضمن نقل عینی آرای طرفداران نظم و نثر، به تحلیل رویکرد فراثنویت‌انگار توحیدی در الامتاع و المؤانسه می‌پردازد. نتایج بررسی‌ها حاکی از این است که توحیدی، با بازخوانی اقوال طرفداران نظم و نثر، معتقد است که درباب شعر و نثر نمی‌توان حرف آخر را زد. آن‌گاه، پس از تبیین ماهیت سخن و انواع آن، به نقل امتیازات نظم و نثر از زبان طرفداران آنها می‌پردازد؛ ازجمله اینکه نظم صناعت است و دست عامه مردم به آن نمی‌رسد، درحالی‌که نثر زودیاب‌تر است و عامه سخنوران را به‌جهت سهولت به خود متوجه می‌کند. نثر برای آراستگی به شعر نیازمند است، اما شعر به نثر نیازی ندارد. شاعر افق بی‌کرانه در پیش دارد و نویسنده میدانی کران‌مند، و در مقابل، نثر بنیاد سخن است و نظم فرع آن. نثر عاری از تکلف است و شعر مشحون از الزامات شعری؛ نثر از خرد وام می‌گیرد و نظم از احساس. با وجود زیبایی صوری نظم، نثر اصیل‌تر و شریف‌تر است. سرانجام، نتیجه می‌گیرد که هم نظم و هم نثر فضیلت‌های انکارناپذیر دارند و بهترین نوع سخن آن است که صورت آن بین نظم و نثر باشد، ولی نه نظم باشد و نه نثر.
 
واژه‌های کلیدی: نظم، نثر، تقابل دوگانه، بلاغت، ابوحیان توحیدی
متن کامل [PDF 1506 kb]   (1062 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: نظریه های ادبی
فهرست منابع
1. ابراهیم، عبدالـله (2005) موسوعة السرد العربی. بیروت: الموسسة العربیة للدراسات و النشر.
2. آذرشب، فرشته (1384) «احوال و آثار فیلسوف ادیب ابوحیان توحیدی». کیهان فرهنگی. شماره‌های231 و 232: 54 ـ 57.
3. ابن‌اثیر، علی‌بن‌محمد (1375ق/ 1956) الجامع الکبیر في صناعةالمنظوم و المنثور. قام بتحقيقه و التعليق عليه مصطفي جواد و جميل سعيد. بغداد: الجمع العلمي العراقي.
4. ابن‌قتیبه (1963) ادب الکاتب. حققه و ضبطه محمد محیی‌الدین عبدالحمید. قاهره: مکتبة السعادة.
5. ابن‌قتیبه (1985) الشعر و الشعراء. تصحیح مفید قمحه و نعیم زرزور. بیروت: دارالکتب‌العلمیه.
6. ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1353) مقدمة ‌ابن‌خلدون. جلد دوم. ترجمة محمد پروین گنابادی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
7. ابن‌رسول، سید محمدرضا و همکاران (1392) «تحلیل سبك‌شناختی كتاب الامتاع و المؤانسة ابوحیان توحیدی». لسان مبین (پژوهش ادب عرب). شمارة 12: 1-23.
8. ابن‌رشيق قيرواني (1981) العمده في محاسن الشعر و آدابه. حققه و فصله و علق حواشيه محمد محيي‌الدين عبدالحميد. بيروت: دارالجيل.
9. پورجوادی، نصرالـله (1366) «نقد فلسفی شعر از نظر عطار و عوفی». معارف. دورة چهارم. شمارة 3: 405-420.
10. تبریزی، محمدبن‌مسعود (1381) سفینة تبریز. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
11. توحيدي، أبوحیان (بی‌تا) الامتاع و المؤانسة. الجزء الثانی. به‌تحقیق احمد امین و احمد الزین. بیروت: دارالمکتبه الحیاه.
12. ثعالبی، عبدالملک‌بن‌محمد (1972) رسائل الثعالبی او نثر النظم و حل العقد. مقدمه‌نویس علی خاقانی. بغداد: مکتبة دارالبیان.
13. جرجانی، عبدالقاهر (1368) دلائل الاعجاز فی القرآن. ترجمه و تحشیه سیدمحمد رامنش. تهران: آستان قدس رضوی.
14. خفاجی، ابن‌سنان (1982) سرالفصاحه. بیروت: دارالکتب العلمیه.
15. دستگردي، وحيد (1299) «مناظرة ميان شعر و نثر». ارمغان. شمارة 10: 325-329.
16. دهقاني، محمد (1389) از شهر خدا تا شهر انسان: در نقد و بررسي ادبيات كلاسيك و معاصر. تهران: مرواريد.
17. ذکاوتی قراگوزلو، علیرضا (1374) ابوحیان توحیدی. تهران: طرح نو.
18. سجادی، سیدجعفر (1350) «ابوحیان توحیدی». وحید. شمارة 89: 226 - 233.
19. شمس‌آبادی، حسین (1394) «شعر بهتر است يا نثر (مقابلة آراء و ديدگاه‌ها در ادب فارسی و عربی)». ادب عربی. سال هفتم. شمارة 1: 155- 176.
20. عسکری، ابوهلال (1971) الصناعتین: الکتابة و الشعر. تحقیق علی‌محمد البجاوی. محمد ابوالفضل ابراهیم. قاهره: دارالفکر العربی.
21. عنصرالمعالي، کيکاووس (1347) قابوس‌نامه. تهران: بنگاه ترجمه و نشر كتاب.
22. عوفی، سدیدالدین محمد (1361) لباب‌الالباب. تصحیح محمد قزوینی و ادوارد براون. تهران: کتاب‌فروشی فخر رازی.
23. قدامه‌بن‌جعفر (1980) نقدالنثر یا البیان. بیروت: دارالکتاب العلمیه.
24. محبتی، مهدی (1388) از معنا تا صورت. تهران: سخن.
25. نظامي عروضي، احمدبن‌عمربن‌علي (1375) چهارمقاله. تصحيح علامه محمد قزويني. به‌اهتمام محمد معين. تهران: جامي.
26. Askari, Abu Hilal (1971) Sinaatain, Vers and Poetry. Investigation of Ali Mohammad Al-Bajawi. Qahirah: Dar Al-Fikr Al-Arabi [In Arabic]
27. Aufi, Sadid Al-Din Muhammad (1983) Lobab Al-Albab. Edited by Mohammad Qazvini and Edward Brown. Tehran: Fakhr Razi Bookstore [In Persian]
28. Azarshab, Fereshteh (2005) "Biography and works of the philosopher Adib Abu Hayyan Tawhidi", Keyhan Farhangi, January and February, Nos. 231 and 232: 54-57 [In Persian]
29. Dehghani, Mohammad (2010) From the City of God to the City of Man: in Critique and Study of Classical and Contemporary Literature, Tehran: Morvarid [In Persian]
30. Ibrahim, Abdullah (2005) Al-Sard Al-Arabi Encyclopedia. Beirut: Arab Foundation for Studies and Publishing [In Arabic]
31. Ibn Athir, Ali Ibn Muhammad (1956) Al-Jame 'Al-Kabir in the system of poetry and prose. with research and commentary on Mustafa Javad and Jamil Saeed Baghdad: The Iraqi Scientific Association [In Arabic]
32. Ibn Khaldun, Abdul Rahman (1975) Introduction to Ibn Khaldun. Volume II. Trans by Mohammad Parvin Gonabadi. Tehran: Book Translation and Publishing Company [In Persian]
33. Ibn Qutaybah (1963) Adab al-Katib. Mohammad Mohiuddin Abdul Hamid, Al Qahirah :Maktabossadah [In Arabic]
34. Ibn Qutaybah (1985) Poetry and Poets. Correction of Mofeid Qamha and Naeem Zarzour. Beirut: Dar al-Kitab al-Alamiya [In Arabic]
35. Ibn Rashiq Qirwani (1981) Al-Umda in the Virtues of Poetry and Manners. the Margins of Mohammad Mohiyya al-Din Abdul Hamid. Beirut: Dar Al-Jalil [In Arabic]
36. Ibn Rasool, Seyyed Mohammad Reza et al. (2013) "Stylistic Analysis of Abu Hayyan Tawhidi's Al-imtāʿ wa al-muʾānasaẗ". Language of Explanation (Arabic Literature Research). No. 12: 1-23 [In Arabic]
37. Jorjani, Abdul Qahir (1990) Dalael Al-Ejaz. Trans and Annotated by Seyed Mohammad Radmanesh. Tehran: Astan Quds Razavi [In Persian]
38. Khafaji, Ibn Sanan (1982) Ser al-Fasaha. Beirut: Dar al-Kitab al-Alamiya [In Arabic]
39. Mohabbaty, Mehdi (2009) From Meaning to Face. Tehran: Sokhan [In Persian]
40. Nizami Aroozi, Ahmad Ibn Omar Ibn Ali (1996) Four Articles. Corrected by Allama Mohammad Qazvini. By the Efforts of Mohammad Moin. Tehran: Jami [In Persian]
41. Onsor al-Ma'ali, Kikavus (1969) Qaboosnameh. Tehran: Book Translation and Publishing Company [In Persian]
42. Pourjavadi, Nasrollah (1987) "Philosophical Critique of Poetry from the Perspective of Attar and Awfi". Ma"rif. The fourth period. No. 3: 405-420 [In Persian]
43. Qadameh Ibn Jafar (1980) Critique of Prose. Beirut: Dar al-Kitab al-Alamiya [In Arabic]
44. Sajjadi, Seyed Jafar (1972) "Abu Hayyan Tawhidi", Vahid, No. 89: 226 - 233 [In Persian]
45. Shamsabadi, Hossein (2015) "Is Poetry better or Prose" (Confrontation of Opinions and Views in Persian and Arabic Literature). Arabic Literature. Seventh Year. No. 1: 155-176 [In Persian]
46. Tabrizi, Mohammad Ibn Massoud (2002) Safineh of Tabriz , Tehran: University Publishing Center [In Persian]
47. Tawhidi, Abu Hayyan (Dateless) Al-imtāʿ wa al-muʾānasaẗ. Part II. Investigated by Ahmad Amin and Ahmad Al-Zain. Beirut: Dar al-Muktabah al-Hayah [In Arabic]
48. Thalabi, Abdul Malik Ibn Muhammad (1972) Al-Thalabi's Treatises or Nasr or Nazm and Hel-ol-Egd. Introduction by Ali Khaghani. Baghdad: Dar al-Bayyan School [In Arabic]
49. Zakavati Qaraguzlu, Alireza (1995) Abu Hayyan Tohidi, Tehran: Tarh-e No [In Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Baloo F, Haghjou S. Abū Hayyān al-Tawhīdī: Beyond the Dual Opposition of Verse and Prose in the Islamic Literary-Rhetorical Tradition. Persian Language and Literature 2020; 28 (89) :7-27
URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-3861-fa.html

بالو فرزاد، حق‌جو سیاووش. ابوحیان توحیدی برفراز تقابل‌های دوگانه نظم و نثر در سنت ادبی- بلاغی اسلامی‌. زبان و ادبيات فارسی. 1399; 28 (89) :7-27

URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-3861-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
جلد 28، شماره 89 - ( 9-1399 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.09 seconds with 42 queries by YEKTAWEB 4666