:: سال 24، شماره 81 - ( مقالات منتشر شده 1395 ) ::
جلد 24 شماره 81 صفحات 32-7 برگشت به فهرست نسخه ها
تحلیل شیوه‌های گوناگون بازنمایی گفتار در داستان‌های فارسی قبل و بعد از نهضت ترجمه در عصر قاج
محدثه بهزادی1، علی خزاعی فرید2، مسعود خوش سلیقه2
1- دانشگاه فردوسی مشهد ، Behzadi.mohadeseh@gmail.com
2- دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده:   (10907 مشاهده)

بازنمایی گفتار از مهم­ترین ابزارهای نویسندگان در تألیف متون روایی و به‌خصوص داستان به‌شمار می­رود. نقل­ قول مستقیم و غیرمستقیم، که دو شیوه بازنمایی گفتار هستند، نام‌های آشنایی در زبان فارسی محسوب می­شوند، اما درباب بازنمایی گفتار در زبان فارسی کمتر بحث شده است. مقاله حاضر به بررسی و مقایسه شیوه­های گوناگون بازنمایی گفتار در داستان­های فارسی قبل از نهضت ترجمه در دوره قاجار و داستان­های تألیف‌شده بعد از این نهضت می­پردازد و ویژگی­های بسامدی، کارکردی و زبان‌شناختی هرکدام از مقوله­های بازنمایی گفتار را ارزیابی می‌کند. برای این کار از الگوی بازنمایی گفتار سمینو و شرت (2004) بهره گرفته شده است که برپایه الگوی لیچ و شرت (1990) استوار است. داده­های این تحقیق از هفت داستان فارسی مربوط به قبل از نهضت ترجمه و هفت داستان مربوط به بعد از این نهضت با حجم برابر انتخاب شده است. در پایان، این نتیجه حاصل شد که گفتار مستقیم (آزاد) بیشترین کاربرد را در داستان­های قبل و بعد از دوره ترجمه به خود اختصاص داده است که دلیل آن نیز ماهیت این مقوله در دادن حالت نمایشی به گفتار و زنده و ملموس­تر جلوه‌دادن آن است. کاربرد زیاد گفتار مستقیم (آزاد) در داستان­های جدید با توجه به اهمیت‌یافتن فردیتِ شخصیت­های داستانی در رمان­های مدرن نیز توجیه­پذیر است. همچنین، در طول زمان از تعداد گفتار مستقیم (آزاد) و روایت کنش گفتار به‌منزله شیوه‌های بازنمایی گفتار کاسته شده و بر تعداد گفتار غیرمستقیم و خصوصاً غیرمستقیم آزاد افزوده شده است. 

واژه‌های کلیدی: بازنمایی گفتار، داستان فارسی، نهضت ترجمه، شیوه‌های بازنمایی گفتار
متن کامل [PDF 379 kb]   (1598 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. آل‌احمد، جلال (1362) مدير مدرسه. تهران: رواق.
2. اخوت، احمد (1371) دستور زبان داستان. اصفهان: فردا.
3. الارجاني، فرامرزبن‌خداداد (1347) سمک عيار. با مقدمه و تصحيح پرويز ناتل خانلري، جلد 1. تهران: بنياد فرهنگ ايران.
4. بالائي، کريستف (1377) پيدايش رمان فارسي. ترجمة مهوش قويمي و نسرين خطاط. تهران: معين و انجمن ايران‌شناسي فرانسه در ايران.
5. بالائي، کريستف و ميشل کويي‌پرس (1378) سرچشمه‌هاي داستان کوتاه فارسي. ترجمة احمد کريمي حکاک. تهران: معين و انجمن ايران‌شناسي فرانسه.
6. پاينده، حسين (1393) «سخنراني دکتر حسين پاينده در نشست تخصصي بررسي موانع رشد رمان در ايران». دسترسی در: http://www.jamnews.ir/detail/News/398776.
7. پيرزاد، زويا (1381) چراغ¬ها را من خاموش مي¬کنم. چاپ ششم. تهران: مرکز.
8. جمال‌زاده، سيدمحمدعلي (1333) دارالمجانين. تهران: بي¬نا.
9. حاج سيدجوادي، فتانه (1378) بامداد خمار. چاپ نوزدهم. تهران: پيکان.
10. حري، ابوالفضل (1389) «ترجمة گفتمان غيرمستقيم آزاد در سه ترجمة فارسي رمان به سوي فانوس دريايي». پژوهش ادبيات معاصر جهان. (57): 19-39.
11. حري، ابوالفضل (1388) «همبستگي ميان بازنمايي وجوه رنگارنگ گفتار و انديشه با تمرکز بر سخن غيرمستقيم آزاد». نقد ادبي. 2 (7): 59-78.
12. حسين کرد شبستري (بي¬تا) بي¬جا: مطبعه اخوان کتابچي.
13. حسيني معصوم، سيدمحمد و عبدالـله رادمرد (1394) «تأثير بافت زماني‌ـ‌مکاني بر تحليل کنش گفتار؛ مقايسة فراواني انواع کنش‌هاي گفتار در سوره‌هاي مکّي و مدني قرآن کريم». جستارهاي زباني. 6 (3): 65-92.‎
14. دانشور، سيمين (1348) سووشون. تهران: خوارزمي.
15. دولت¬آبادي، محمود (1368) کليدر. جلد اول و دوم. چاپ ششم. تهران: فرهنگ معاصر.
16. دهلوي، اميرخسرو (بي¬تا) چهار درويش. لاهور: مطبع اسلاميه لاهور.
17. ره¬گوي، فريده (1387) «بازنمايي گفتمان در داستان و روزنامه». نقد ادبي. 1 (3): 29-58.
18. سرل، جان (1385) افعال گفتاري. ترجمة علي عبداللهی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي: قم.
19. سعدي شيرازي، مصلح‌الدين (1319) گلستان. از روي نسخة تصحيح‌شده محمدعلي فروغي. بي¬جا: کتابفروشي برادران علمي.
20. شاهرخي، نوشين (1385) «بررسي ساختار رمان عادت مي¬کنيم نوشته زويا پيرزاد». دسترسی در:
21. http://sarapoem.persiangig.com/link7/naghdedastan.htm.
22. شاهين، شهناز (1380) «مقايسة نقل قول مستقيم و غيرمستقيم در زبان فرانسه و فارسي». رشد آموزش زبان. 15 (61): 3-11.
23. صفوي، کوروش (1383) فرهنگ توصيفي معني¬شناسي. تهران: فرهنگ معاصر.
24. صفوي، کوروش (1387) درآمدي بر معناشناسي. چاپ سوم. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامي.
25. عبداللهيان، حميد (1377) «مروري بر سير ادبيات داستاني در ايران». ادبيات داستاني. (47): 10-23.
26. عبدي، صلاح¬¬الدين و مريم مرادي (1390) «کارکرد راوي در شيوة روايتگري رمان پايداري (مورد کاوي رمان "رجال في‌الشمس" اثر غسان کنفاني)». ادبيات پايداري. 3 (5): 259-296.
27. علوي، بزرگ (1389) چشم¬هايش. چاپ دهم. تهران: نگاه.
28. قصة حمزه (حمزه‌نامه) (1347) به‌کوشش جعفر شعار. جلد1. تهران: دانشگاه تهران.
29. محسني، احمد و آرسينه خاچاطوريان سرادهی (1390) «نهضت ترجمه در عصر قاجار». پيام بهارستان. 2/3 (11): 787-797.
30. مرادي صومعه‌سرايي، غلامرضا (1386) «مروري بر ادبيات داستاني ايران». نامة پارسي. 12 (1و2): 159-176.
31. مروزي، شمس‌الدين محمد (1345) راحة‌الارواح في سرور المفراح (بختيارنامه). به‌اهتمام و تصحيح ذبيح‌الـله صفا. جلد1. تهران: دانشگاه تهران.
32. نجوميان، اميرعلي و محمد غفاري (1390) «گفتمان غيرمستقيم آزاد در رمان لب بر تيغ حسين سناپور». پژوهش ادبيات معاصر جهان. 16 (4): 91-106.
33. واحد، اسدالـله و اصغر افشاري (1390) «زمينه¬هاي پيدايش رمان فارسي». علامه. 10 (31): 147-178.
34. Austin, John L. (1962) How to do things with words. Oxford, England: Oxford University Press.
35. Cohn, Dorrit (1978) Transparent Minds: Narrative Modes for Presenting Consciousness in Fiction. Princeton, NJ: Princeton University Press.
36. Fludernik, Monika (1993) The Fictions of Language and the Languages of Fiction. London, England: Routledge.
37. Huang, Yan (2006) "Speech Acts". In Barber, Alex, and Robert J. Stainton (eds.). Concise Encyclopedia of Philosophy of Language and
38. Linguistics. Oxford: Elsevier.
39. Leech, Geoffrey N. and Michael H. Short (1990) Style in Fiction: A Linguistic Introduction to English Fictional Prose. London, England: Longman.
40. Rimmon-Kenan, Shlomith (1983) Narrative Fiction: Contemporary Poetics. London, England: Methuen.
41. Searle, John R. (1969) Speech Acts: an Essay in the Philosophy of Language. Cambridge, England: Cambridge University Press.
42. Semino, Elena (2004) "Representing Characters' Speech and Thought in Narrative Fiction: A Study of England, England by Julian Barnes". Style. 38 (4): 428-451.
43. Semino, Elena and Mick Short (2004) Corpus Stylistics: Speech, Writing and Thought Presentation in a corpus of English writing. London, England: Routledge.
44. Toolan, Michael (2001) Narrative: A Critical Linguistic Introduction (2nd ed.). London, England: Routledge.



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 24، شماره 81 - ( مقالات منتشر شده 1395 ) برگشت به فهرست نسخه ها