:: سال 24، شماره 81 - ( مقالات منتشر شده 1395 ) ::
جلد 24 شماره 81 صفحات 118-91 برگشت به فهرست نسخه ها
دیدگاه‌های معرفت‌شناختی هجویری در کشف‌المحجوب درباره توحید و رؤیت الهی
احمد خاتمی1، علی‌محمد سجادی2، اسماعیل گلرخ ماسوله2
1- دانشگاه شهید بهشتی ، khatami@sbu.ac.ir
2- دانشگاه شهید بهشتی
چکیده:   (5308 مشاهده)

هجویری با تألیف کشف‌المحجوب یکی از برجسته‌ترین آثار عرفانی را در ادب فارسی پدید آورده است. او تحت تأثیر تحولات فرقه‌ای و اجتماعی جاری در جامعه، و  به‌تناسب زمینه فکری و مذهبی خود، دیدگاه‌های معرفتی‌اش را در کتاب مزبور تبیین کرده است. در این مقاله سعی شده است با رویکردی معرفت‌شناختی، آرای او درباره مسئله توحید و برخی موضوعات مرتبط با آن؛ یعنی ذات، صفات و رؤیت الهی بررسی شود. تحلیل معرفت‌شناختی آرای هجویری در زمینه توحید، ضمن اینکه عقیده او را درباره مراتب توحید آشکار می‌کند، نظر او را درباب دخالت یا عدم دخالت علم و آگاهی انسان در توحید روشن می‌کند. همچنین، معلوم می‌شود که او درباب ذات قائل به بقاست و تبدل را به صفات نسبت می‌دهد. به‌نظر او، صفت به خود قائم نیست؛ درنتیجه، درباره خدا نیز معتقد است که صفات او قائم به ذات اوست و خدا با صفات خود قدیم است. در این مقاله، ضمن اینکه میان مسئله توحید و رؤیت الهی رابطه معرفتی دیده می‌شود، نظر هجویری نیز درباره مرتبه متعالی رؤیت در حصول ایمان و توحید الهی تبیین می‌شود.  

واژه‌های کلیدی: کشف‌المحجوب، هجویری، توحید، ذات، صفات، رؤیت الهی، ماتریدیه
متن کامل [PDF 322 kb]   (2116 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. قرآن کريم
2. ابن‌عربي، محيي‌الدين محمدبن‌علي (1392) فصوص الحکم. ترجمه و توضيح و تحليل محمدعلي موحد و صمد موحد. چاپ ششم. تهران: کارنامه.
3. اشعري، ابوالحسن‌علي بن اسماعيل (1362) مقالات‌الاسلاميين و اختلاف المصليّن. ترجمة محسن مؤيدي.‌ تهران: اميركبير.
4. بغدادي، عبدالقاهر (1344) الفرق‌بين‌الفرق. ترجمة محمدجواد مشكور. چاپ دوم. تهران: اميركبير.
5. چيتيك، ويليام (1393) ابن عربي وارث انبيا. ترجمة هوشمند دهقان. تهران: پيام امروز.
6. چيتيك، ويليام (1390) طريق عرفاني معرفت از ديدگاه ابن‌عربي. ترجمة مهدي نجفي‌افرا. چاپ دوم. تهران: جامي.
7. شبلي نعماني، محمد (1328) تاريخ علم كلام. ترجمة سيد محمدتقي فخرداعي گيلاني. تهران: رنگين.
8. شريف، ميان‌محمد (1362) تاريخ فلسفه در اسلام. گردآوري و ترجمه زيرنظر نصرالـله پورجوادي. تهران: مركز نشر دانشگاهي.
9. شهرستاني، محمدبن‌عبدالكريم (1383) توضيح‌الملل (ترجمة ملل‌ونحل). با مقدمه و تصحيح محمدرضا جلالي نائيني. 2 جلد. چاپ ششم. تهران: اقبال.
10. شهيدي، جعفر (1374) نهج‌البلاغة امام علي(ع). چاپ هفتم. تهران: علمي و فرهنگي.
11. شيخ‌الاسلامي، اسعد (1363) تحقيقي در مسائل کلامي. چاپ دوم. تهران: اميركبير.
12. علامه‌حلي، جمال‌الدين (1388) كشف‌المراد (شرح تجريدالاعتقاد خواجه‌ نصيرالدين طوسي). ترجمة ابوالحسن شعراني. تهران: اسلاميه.
13. فروغي، محمدعلي (1379) سير حکمت در اروپا. چاپ هفتم. تهران: زوار.
14. قشيري، ابوالقاسم (1383) رسالة قشيريه. ترجمة ابوعلي حسن‌بن‌احمد عثماني. به‌تصحيح بديع‌الزمان فروزانفر. چاپ هشتم. تهران: علمي و فرهنگي.
15. قمي، ابوعبدالـله محمدبن‌نعمان (شيخ مفيد) (1344) النکت‌الاعتقاديه (ضميمة ‌الفرق بين الفرق). ترجمة محمدجواد مشكور. چاپ دوم. تهران: اميركبير.
16. كليني رازي، ابوجعفرمحمدبن‌يعقوب (1372) اصول کافي. ترجمه و شرح سيدجواد مصطفوي. تهران: دفتر نشر فرهنگ اهل‌بيت.
17. ماتريدي‌السمرقندي، ابومنصور محمدبن‌محمد (1986) کتاب‌التوحيد. به‌کوشش و مقدمة فتح‌الـله خليف. بيروت: دارالمشرق.
18. معروف‌الحسني، هاشم (1978) الشيعه بين الاشاعره و المعتزله. بيروت: دارالقلم.
19. منور، محمد (1381) اسرارالتوحيد. به‌تصحيح محمدرضا شفيعي‌کدکني. چاپ پنجم. تهران: آگاه.
20. مولوي، جلال‌الدين‌محمد (1374) ديوان شمس. به‌تصحيح بديع‌الزمان فروزانفر. 2جلد. تهران: راد.
21. نظامي گنجوي، ابومحمد الياس (1372) مخزن‌الاسرار. به‌تصحيح و توضيح برات زنجاني. چاپ سوم. تهران: دانشگاه تهران.
22. هجويري، ابوالحسن‌علي‌بن‌عثمان (1384) كشف‌المحجوب. تصحيح محمود عابدي. چاپ دوم. تهران: سروش.



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 24، شماره 81 - ( مقالات منتشر شده 1395 ) برگشت به فهرست نسخه ها