:: سال 28، شماره 88 - ( 4-1399 ) ::
جلد 28 شماره 88 صفحات 140-117 برگشت به فهرست نسخه ها
اندیشه سیاسی متجلی در ساختار روایتگری زین‌الاخبار گردیزی
محمدحسن جمشیدی 1، علی محمد موذنی2
1- دانشگاه تربیت مدرس ، m.hassan.jamshidi@gmail.com
2- دانشگاه تهران
چکیده:   (3570 مشاهده)
هدف این پژوهش، شناخت محرک اصلی گردیزی در نگارش تاریخ زین­الاخبار است. ازآنجاکه هدف مورخ از نگاشتن تاریخ، در ساختار تاریخ او نمود پیدا می­کند و روایت گردیزی از حوادث تاریخی، روایت معناداری است که باعث شکل‌گرفتن نتیجه­ای ویژه در ذهن خواننده و ترویج، تأیید و مستندسازی یک اندیشه سیاسی می­شود، نویسندگان به‌دنبال کشف و رمزگشایی معنا و اندیشه سیاسی نهفته در ساختار روایی تاریخ زین­الاخبار هستند. برای رسیدن به هدف پژوهش، از نظریه زمان روایت ژرار ژنت، هماهنگ با فضای تاریخ گردیزی، استفاده شده است. در این روش، عناصر برجسته­سازِ زمان روایی انتخاب شده­اند و درنهایت پاره­هایی از متن، که به‌لحاظ زمانی برجسته بوده­اند، از نظر اندیشه­ای تحت بررسی قرار گرفته­اند. در نتیجه این روش، دو عنصر محوری ساختار روایتگری گردیزی، یعنی بوطیقای روایتگری زوال و حلقه­های واسط روایتگری، طرح و تبیین شده­اند. از تحلیل این دو عنصر چنین برمی­آید که مرکزی­ترین هدف گردیزی در نگارش زین­الاخبار ایجاد انگیزه در غزنویان برای دست‌یابی دوباره به حکومت خراسان است و محرک او به‌سمت تاریخ‌نگار­ی، ریشه­یابی علت زوال حکومت­های گوناگون برای یافتن راهی جهت رهاندن حکومت غزنویان از نابودی و بازگرداندن آن به روزگار اوج حکومت محمود غزنوی است.
 
واژه‌های کلیدی: زین‌الاخبار، گردیزی، تاریخ­نگاری، روایت‌شناسی، اندیشه سیاسی، ژرار ژنت، زمانِ روایی
متن کامل [PDF 6533 kb]   (552 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: نقد ادبی
فهرست منابع
1. اسپالدينگ، راجر و کريستوفر پارکر (1392) مقدمه¬اي بر تاريخ¬نگاري. ترجمة محمدتقي ايمان-پور. تهران: پژوهشکدة تاريخ اسلام.
2. استنفورد، مايکل (1392) درآمدي بر تاريخ¬پژوهي. ترجمة مسعود صادقي. تهران: سمت/ دانشگاه امام صادق.
3. ايبرمز، مي¬ير هوارد (1384) فرهنگ توصيفي اصطلاحات ادبي. ترجمة سعيد سبزيان. تهران: رهنما.
4. بلعمي، محمدبن¬محمد (1388) تاريخ بلعمي. به‌تصحيح محمدتقي بهار. به‌کوشش محمد پروين گنابادي. تهران: زوار.
5. بيهقي، محمدبن¬حسين (1390) تاريخ بيهقي. تصحيح محمدجعفر ياحقي و مهدي سيدي. تهران: سخن.
6. تاريخ سيستان (1381) تصحيح ملک¬الشعراء بهار. تهران: معين.
7. تفضلي، احمد (1386) تاريخ ادبيات ايران پيش از اسلام. تهران: سخن.
8. تولان، مايکل (1386) روايت¬شناسي: درآمدي زبان¬شناختي¬ انتقادي. ترجمة سيده فاطمه علوي و فاطمه نعمتي. تهران: سمت.
9. حضرتي، حسن (1382) دانش تاريخ و تاريخ¬نگاري اسلامي. قم: بوستان کتاب.
10. رابينسون، چيس اف (1392) تاريخ¬نگاري اسلامي. ترجمة محسن الويري. تهران: سمت.
11. رحمانيان، داريوش (1392) تاريخ و همکاري¬هاي ميان¬رشته¬اي. تهران: پژوهشکدة تاريخ اسلام.
12. فردوسي، ابوالقاسم (1386) به‌کوشش جلال خالقي‌مطلق. تهران: مرکز دايرة¬المعارف بزرگ اسلامي.
13. گرديزي، ابوسعيد (1363) تاريخ گرديزي. تهران: دنياي کتاب.
14. ميثمي، جولي اسکات (1391) تاريخ¬نگاري فارسي. ترجمة محمد دهقاني. تهران: ماهي.
15. ميلاني، عباس (1382) تجدد و تجددستيزي در ايران. تهران: اختران.
16. Carr, E.H, (1981) What is History?. London: Macmillan.
17. Genette, Gerard (1980) Narrative Discourse. Trans. Jane E. Lewin, Ithaca & New York: Cornell University Press.
18. Waldman, Marilyn Robinson (1980) Toward a Theory of Historical Narrative. Columbus: Ohio State University Press.
19. Persian References in English
20. Abrams, M.H. & Geoffery Harpham (2003) A Glossary of Literary Terms, Trans by sa’id Sabzian, Tehran: Rahnama [In Persian]
21. Bal’ami, Mohammad (2007) Bal’ami History, Edited by Mohammad Taghi Bahar, Tehran: Zavvar [In Persian]
22. Beyhaqi, Abolfazl (2009) Beyhaqi History. Edited by Mohammad Jafar Yahaghi & Mahdi Seyyedi, Tehran: Sokhan [In Persian]
23. Ferdowsi, Abolghasem (2007) Shahnameh. Edited by Jalal Khaleghi Motlagh, Tehran: Center for the Great Islamic Encyclopedia [In Persian]
24. Gardizi, Abu Saeid (1984) Zain-al-akhbar, Tehran: Donyaye Ketab [In Persian]
25. Hazrati, Hasan (2003) History and Islamic Historiography. Ghom: Boostan Ketab [In Persian]
26. Milani, Abbas (2003) Modernity and Anti Modernity in Iran. Tehran: Akhtaran [In Persian]
27. Rahmanian, Dariush (2013) History and Interdisciplinary Collaborations. Tehran: Institute of Islamic History [In Persian]
28. Robinson, Chase, F (2013) Islamic Historiography. Trans by Mohsen Alviri. Tehran: Samt [In Persian]
29. Scott Meisami, Julie (2012) Persian Historiography. Trans by Mohammad Dehghni. Tehran: Mahi [In Persian]
30. Sistan History (2002) Edited by Mohammad Taghi Bahar. Tehran: Mo’in [In Persian]
31. Spalding Roger & Christopher Parker (2013) Historiography: An Introduction. Trans by Mohammad Taghi Imanpoor. Tehran: Institute of Islamic History [In Persian]
32. Stanford, Micheal (2013) A Companion to The Study of History. Trans by Mas’oud Sadeghi. Tehran: Samt [In Persian]
33. Tafazzoli, Ahmad (2007) Iran Literature History befor Islam. Tehran: Sokhan [In Persian]
34. Toolan, Micheal (2007) Narrative: A Critical Linguistic Introduction. Transl by Seyede Fatemeh Alavi & Fatemeh Nemati, Tehran: Samt [In Persian]



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 28، شماره 88 - ( 4-1399 ) برگشت به فهرست نسخه ها