:: سال 29، شماره 90 - ( 4-1400 ) ::
جلد 29 شماره 90 صفحات 172-147 برگشت به فهرست نسخه ها
زوال خیال در مصاف مقال حقوقی؛ جستاری در فرآیند رابطه‌ صورت و محتوا در شعر مشروطیت
حبیب‌الـله عباسی1 ، عبدالرضا محقق 2
1- دانشگاه خوارزمی
2- دانشگاه خوارزمی ، rezamhgg@gmail.com
چکیده:   (1923 مشاهده)
ورود مفاهیم و موضوعات گسترده‌ی حقوقی در عصر مشروطه به حوزه‌ی شعر، موجب تلاقی دو‌گونه سخن یا به تعبیری دو ساحت گفتمانی حقوقی و ادبی در شعر این دوره شده است. گفتمان حقوق عمومی، محتوای غالب شعر مشروطه را سامان داده و حضور بسیار کمرنگ عنصر تخیل  به مشخصه‌ی ساخت و صورت آن تبدیل شده است. بر این اساس تبیین نقش گفتمان حقوقی در رابطه‌ی صورت و محتوای شعر مشروطه مسئله‌ی اصلی این پژوهش است.  جستار حاضر به روش تحلیلی و توصیفی و با استناد به شواهد شعری متعدد این مهم را از رهگذر فرآیندی وامی‌کاود که به واسطه‌ی ویژگی ذاتی مقال حقوقی و ناسازگاری آن با صور‌خیال پدید آمده و می‌توان از آن به «گذر از خیال به عاطفه» در شعر این دوره تعبیر کرد. فرآیندی که صورت غالب شعر مشروطه بر اساس آن و با تمرکز بر عواطف اجتماعی و انقلابی در غیاب صور‌خیال سامان یافته است. جستار حاضر سازواری این روایت را با نظرگاه تجدد ادبی نیز سنجیده و سرانجام آثار مترتب بر مدعای پژوهش را در ساحت ها و ساختارهای مشهور شعر مشروطه بازخوانی کرده است.  
واژه‌های کلیدی: شعر‌مشروطه، صورت و محتوا، گفتمان حقوق عمومی، تخیل، عاطفه، تجددادبی
متن کامل [PDF 967 kb]   (508 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. آجودانی، ماشاءاللـه (1382) یا مرگ یا تجدد. تهران: اختران.
2. آجودانی، ماشاءاللـه (1387) مشروطة ایرانی. چاپ نهم. تهران: اختران.
3. آخوندزاده، میرزافتحعلی (1351) مقالات. تهران‌: آوا.
4. آدمیت، فریدون (1349) اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده. تهران: خوارزمی.
5. آدمیت، فریدون (1357) اندیشه¬های میرزاآقاخان کرمانی. چاپ دوم. تهران: پیام.
6. آرین¬پور، یحیی (1382) از صبا تا نیما. دو جلد. چاپ هشتم. تهران: زوار.
7. ادیب¬‌الممـالک‌ فـراهانی (1345) دیـوان کـامل. تصحیح وحید دستگـردی. چاپ دوم. تهران: کـتاب‌فروشی فروغی.
8. امین¬پور، قیصر (1386) سنت و نوآوری در شعر معاصر. چاپ سوم. تهران: علمی و فرهنگی.
9. براون، ادوارد (1335) تاریخ مطبوعات و ادبیات دورة مشروطیت. ترجمة محمد عباسی. تهران: کانون معرفت.
10. بهار، محمدتقی (1394) دیوان ملک‌الشعراء بهار. به‌کوشش چهرزاد بهار. دو جلد. چاپ دوم. تهران: توس.
11. پروین، ناصرالدین (1396) دل‌مشغولی‌های بهار. تهران: جهان کتاب.
12. ترکمان، محمد (1368) «سیر تطور اصل دوم متمم قانون اساسی». مجموعه مقالات. جلد اول. تهران: مؤسسة مطالعات فرهنگی.
13. دهخدا، علی اکبر (1362) دیوان دهخدا. به کوشش سیدمحمد دبیرسیاقی. چاپ سوم. تهران: تیراژه.
14. دیچز، دیوید (1366) شیوه¬های نقد ادبی. ترجمة محمدتقی صوفیانی و غلامحسین یوسفی. تهران:‌ علمی.
15. زرگری¬نژاد، غلامحسین (1390) رسایل مشروطیت. چاپ دوم. تهران: مؤسسة تحقیقات علوم انسانی.
16. سید اشرف‌الدین گیلانی (1392) کلیات جاودانة نسیم شمال. به‌کوشش حسین نمینی. چاپ سوم. تهران: اساطیر.
17. شفیعی¬کدکنی، محمدرضا (1390) ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت. چاپ ششم. تهران: سخن.
18. شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1393) ادبیات‌فارسی از عصر جامی تا روزگار ما. تهران: سخن.
19. شفیعی¬کدکنی، محمدرضا (1394) با چراغ و آینه. چاپ پنجم. تهران: سخن.
20. شفیعی¬کدکنی، محمدرضا (1397) این کیمیای هستی. چاپ دوم. تهران: سخن.
21. عارف قزوینی (1347) کلیات مصور. به¬کوشش عبدالرحمن سیف آزاد. چاپ‌ پنجم. تهران: ‌امیرکبیر.
22. عارف قزوینی (1384) دیوان عارف قزوینی. به¬کوشش ولی¬اله درودیان. تهران: صدای معاصر.
23. فتوحی، محمود (1398) بلاغت تصویر. تهران: سخن.
24. فرخی یزدی (1391) دیوان. به¬کوشش حسین مسرت. تهران: مولی.
25. فیرحی، داود (1391) فقه و سیاست در ایران معاصر. تهران:‌ نی.
26. کاتوزیان، ناصر (1384) «جایگاه اسناد رسمی در نظم حقوقی» در: مجلة کانون سردفتران ایران. شمارة 56.
27. کریمی حکاک، احمد (1394) طلیعة تجدد در شعر فارسی. ترجمة مسعود جعفری. چاپ سوم. تهران: مروارید.
28. مرادخانی، فردین (1396) تاریخ مفاهیم و نهادهای حقوق عمومی در ایران. تهران: میزان.
29. مراغه‌ای، زین¬العابدین (1393) سیاحت¬نامة ابراهیم¬بیگ. تهران: آگه.
30. مونتسکیو، شارل (1349) روح القوانین. ترجمة علی¬اکبر مهتدی. چاپ ششم. تهران: امیرکبیر.
31. میرزادة عشقی (1350) کلیات مصور. به¬کوشش علی¬اکبر مشیری‌سلیمی. چاپ‌ ششم. تهران: امیرکبیر.
32. ناظم¬الاسلام کرمانی، احمد (1357) تاریخ بیداری ایرانیان. به¬اهتمام سعیدی سیرجانی. تهران: بنیاد فرهنگ.
33. ولتر (1337) فرهنگ فلسفی. ترجمة نصرالـله فلسفی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 29، شماره 90 - ( 4-1400 ) برگشت به فهرست نسخه ها