:: سال 28، شماره 89 - ( 9-1399 ) ::
جلد 28 شماره 89 صفحات 182-157 برگشت به فهرست نسخه ها
کرامات و واقعیات: حکایت کرامات و نوع واقعیت
محمد رودگر
پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی ، roodgar@gmail.com
چکیده:   (2308 مشاهده)
درون‌مایه بیشتر حکایات صوفیه کرامات مشایخ است. حجم عظیمی‌ از تذکره‌ها و مناقب‌نامه‌های عرفانی و برخی دیگر از متون صوفیانه را می‌‌توان تحت عنوان «حکایات کرامات» گنجاند. حکایات کرامات همواره عرصه رد و قبول گروه‌های گوناگون مخاطبان بوده است. یکی از مهم‌ترین مباحث ساختاری حول موضوع حکایات کرامات، تعیین نوع واقعیت موجود در این حکایات و رده‌بندی‌شان تحت یک نگرش از واقعیت خاص است. راه‌های مختلفی برای پذیرش حکایات کرامات وجود دارد، اما بهترین و فراگیرترین شیوه، که مدعای نگارنده در این نوشتار است، واقع‌نمایی تحلیلی کرامات است و رسیدن به نوعی واقع‌گرایی عرفانی یا رئالیسم صوفیانه. کسانی که نه به پذیرش تعبدی گردن می‌‌نهند و نه خود اهل سیروسلوک‌اند که با کشف و شهود به حقیقت کرامات برسند، با کمک تحلیل‌هایی خاص می‌‌توانند به سطحی از پذیرش درباره کرامات دست یابند، اما در تحلیل واقع‌نمایانه کرامات، هیچ‌گونه تقلیل و تحدیدی در اصل پدیده کرامت رخ نخواهد داد. این پژوهش کتابخانه‌ای به‌شیوه‌ای توصیفی و تحلیلی درصدد تشخیص نوع واقعیت موجود در این گونه روایی است تا از این طریق ثابت شود که واقعیت حکایات کرامات با هیچ نوع واقعیت موجود و مألوف برابر نیست و در نتیجه این حکایات به واقع‌نماییِ خاص خود نیاز دارند.

 
واژه‌های کلیدی: کرامات اولیا، حکایت کرامات، واقع‌گرایی، واقع‌نمایی
متن کامل [PDF 1343 kb]   (581 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: نظریه های ادبی
فهرست منابع
1. ابن‌فارس (1411 ق) مقاییس اللغه. بيروت: دارالجیل.
2. ابوالخیر، ابوسعید (1385) چشیدن طعم وقت (مقامات کهن و نویافتة بوسعید). مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی‌کدکنی. تهران: سخن.
3. استعلامی‌، محمد (1388) حدیث کرامت: پاسخی منطقی به پرسش‌ها. تهران: سخن.
4. انوشه، حسن و همکاران (1376) فرهنگنامة ادبی‌ـ فارسی (گزیدة اصطلاحات، مضامین و موضوعات ادب فارسی). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
5. بلعمی‌، محمدبن‌محمد (1382) تاریخ بلعمی‌. تصحیح محمدتقی بهار. به‌کوشش محمد پروین گنابادی. تهران: هرمس.
6. بیگزبی، سی. وی. ای (1375) دادا و سوررئالیسم. ترجمة حسن افشار. تهران: مرکز.
7. پرهام، سیروس (1345) رئالیسم و ضد رئالیسم در ادبیات. چاپ سوم. تهران: نیل.
8. تفتازانی، مسعودبن‌عمر (1391) مختصر المعانی. قم: دارالفکر.
9. جامی‌، عبدالرحمن‌بن‌احمد (1382) نفحات الانس من حضرات القدس. تصحیح محمود عابدی. چاپ چهارم. تهران: اطلاعات.
10. چدویک، چارلز (1375) سمبولیسم. ترجمة مهدی سحابی. تهران: مرکز.
11. حسینی، سیدابوالقاسم (1377) مبانی هنری قصه‌های قرآن. تهران: مرکز پژوهش‌های اسلامی‌ صدا و سیما.
12. خرمشاهی، بهاءالدین (1364) تفسیر و تفاسیر جدید. تهران: سازمان انتشارات تهران.
13. خزاعی‌فرید، علی (1392) «بررسی حکایات عرفانی از جهت صدق و کذب». نامة فرهنگستان. سال سيزدهم. شمارة 1(پیاپی49): 45-64.
14. خزاعی‌فر، علی (1384) «رئالیسم جادویی در تذکرة الاولیا». نامة فرهنگستان. سال هفتم. شمارة 1: 21-6.
15. داد، سیما (1371) فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
16. دژآباد، حامد (1392) «بررسی معجزات انبیا در کتاب تفسیر القرآن و هو الهدی و الفرقان». پژوهشنامة معارف قرآنی. سال چهارم. شمارة 14: 21-38.
17. رودگر، محمد (1395) «شگرد باورپذیری در حکایات عطار در مقایسه با داستان‌های مارکز». پژوهش‌های ادبیات تطبیقی. دورة چهارم. شمارة 4: 1-24.
18. رودگر، محمد (1397) «کرامات اولیا، بازشناسی و بازتعریف». پژوهش‌های عرفانی. سال اول. شمارة 1: 75-49.
19. سعید، علی احمد (1385) تصوف و سوررئالیسم. ترجمة حبیب‌الـله عباسی. تهران: سخن.
20. زارعی، علی‌اصغر و علیرضا مظفری (1392) «مکتب سوررئالیسم و اندیشه‌های سهروردی». ادبیات عرفانی. سال پنجم. شمارة 9: 105-135.
21. زرین‌کوب، عبدالحسین (1375) جست‌و‌جو در تصوف ایران. تهران: امیرکبیر.
22. زرین‌کوب، عبدالحسین (1369) نقد ادبی. چاپ چهارم. تهران: امیرکبیر.
23. سبکی، عبدالوهاب (1964م.) طبقات الشافعیة الکبری. قاهره. دار إحياء الكتب العربيه.
24. سرامی‌، قدمعلی (1368) از رنگ گل تا رنج خار، شکل‌شناسی قصه‌های شاهنامه. تهران: علمی‌ و فرهنگی.
25. سیدحسینی، رضا (1384) مکتب‌های ادبی. چاپ سيزدهم. تهران: نگاه.
26. شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1388) آن‌سوی حرف و صوت (گزیدة اسرارالتوحید). چاپ سوم. تهران: سخن.
27. شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1392 الف) زبان شعر در نثر صوفیه. تهران: سخن.
28. شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1392ب) درویش ستیهنده: از میراث عرفانی شیخ جام. چاپ چهارم. تهران: سخن.
29. شمیسا، سیروس (1383) انواع ادبی. تهران: میترا.
30. شیری، قهرمان (1387) مکتب‌های داستان‌نویسی در ایران. تهران: چشمه.
31. صفری، جهانگیر و حسین ایمانیان (1390) «پیوند متون عرفانی با رئالیسم جادویی». مطالعات عرفانی. شمارة 14: 105-122.
32. عطار نیشابوری، محمدبن ابراهیم (1372) تذکرة‌الاولیاء. تصحیح محمد استعلامی‌. چاپ هفتم. تهران: زوار.
33. غزالى، محمدبن‌محمد (1393م.) تهافت الفلاسفه. ترجمة على‌اصغر حلبى. بيروت: دارالفکر.
34. غنی، قاسم (1375) تاریخ تصوف در اسلام. تهران: زوار.
35. فولادی، علیرضا (1387) زبان عرفان. تهران: فراگفت.
36. قشیری، عبدالکریم‌بن‌هوازن (1374) الرسالة القشیریه. تحقیق عبدالحلیم محمود. قم: بیدار.
37. قشیری، عبدالکریم‌بن‌هوازن (1381) رسالة قشیریه. ترجمة ابوعلی حسن‌بن‌احمد عثمانی. تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر. چاپ هفتم. تهران: علمی‌ و فرهنگی.
38. کادن، جی. ای (1386) فرهنگ ادبیات و نقد. ترجمة کاظم فیروزمند. چاپ دوم. تهران: شادگان.
39. گرانت، دیمی‌ان (1375) رئالیسم. ترجمة حسن افشار. چاپ سوم. تهران: مرکز.
40. لطیفی، رحیم و علی پریمی‌ (1388) «معجزه و قانون علیت». آیین حکمت. سال اول. شمارة 2: 118-91.
41. لِویزُن، لئونارد (1384) میراث تصوف. ترجمة مجدالدین کیوانی. تهران: مرکز.
42. مشتاق‌مهر، رحمان و ویدا دستمالچی (1389) «عرفان و سوررئالیسم از منظر زمینه‌های اجتماعی». مطالعات عرفانی. شمارة 12: 183-200.
43. محمدبن‌منور (1386) اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابوسعید. تصحیح محمدرضا شفیعی‌کدکنی. چاپ هفتم. تهران: آگاه.
44. مصاحب، غلامحسین (1380) دایرةالمعارف فارسی. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
45. مطهری، مرتضی (1380) مجموعة آثار. چاپ ششم. قم: صدرا.
46. نیکلسون، رینولد آلن (1382) عرفان عارفان مسلمان. ترجمة اسدالـله آزاد. چاپ دوم. مشهد: دانشگاه فردوسی.
47. ولک، رنه (1379) تاریخ نقد جدید. جلد اول. ترجمة سعید ارباب شیرانی. تهران: نیلوفر.
48. یعقوبی، احمدبن‌اسحق (1371) تاریخ یعقوبی. ترجمة محمدابراهیم آیتی. تهران: علمی‌ و فرهنگی.
49. یوسف‌پور، محمدکاظم (1380) نقد صوفی. تهران: روزنه.
50. یونگ، کارل گوستاو (1382) «واقعیت و فراواقعیت». ترجمة سید محمد آوینی. هنرهای تجسمی‌. شمارة 20: 66-69.
51. Persian Refrences in English
52. Abu al-Khair, Abu Sa'id (2007) Tasting the taste of time. Introduction, Correction and Comments by Muḥammad Reza Shafiee Kadkani. Tehran: Sokhan [In Persian]
53. ʿAṭṭār Neyshabouri (1994) Tadhkirat-ul-Awliyā. Corrected by Muḥammad Estelami. Seventh edition. Tehran: Zavar [In Persian]
54. Anousheh, Hassan (1997) Dictionary of Persian Literature (Selection of Terms, Themes and Topics of Persian Literature). Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance [In Persian]
55. Balʿamī, Muḥammad Ibn-Muḥammad (2004) History of Balʿamī. Corrected by Muḥammad Taqi Bahar. By the Efforts of Muḥammad Parvin Gonabadi. Tehran: Hermes [In Persian]
56. Bigsby, Christopher William Edgar (1997) Dada and Surrealism. Trans by Hassan Afshar. Centeral Tehran [In Persian]
57. Chadwick, Charles (1997) Symbolism. Trans by Mehdi Sahabi. Centeral Tehran [In Persian]
58. Cuddon, John Anthony (2007) Culture of Literature and Criticism. Trans by Kazem Firoozmand. Second Edition. Tehran: Shadegan [In Persian]
59. Dad, Sima (1993) Dictionary of Literary Terms. Tehran: Morvarid [In Persian]
60. Dejabad, Hamed (2013) "Study of the Miracles of the Prophets in the Book Tafsir al-Quran and Hu al-Huda and al-Furqan". Journal of Quranic Knowledge. Forth Year. No. 14: pp. 21-38 [In Persian]
61. Este'lami, Muḥammad (2009) Talking about karāma: A Logical Answer to the Questions. Tehran: Sokhan [In Persian]
62. Fouladi, Alireza (2008) The Language of Mysticism. Tehran: Faragoft [In Persian]
63. Ġaz(z)ālīy, Muḥammad Ibn Muḥammad (1993) Tahāfut al-Falāsifa. Beirut: Dar al-Fikr [In Persian]
64. Ghani, Qasim (1997) History of Sufism in Islam. Tehran: Zavar [In Persian]
65. Grant, Damian (1375 SH) Realism. Trans by Hassan Afshar. Third Edition. Centeral Tehran [In Persian]
66. Hosseini, Seyyed Abolghasem (1998) Artistic Bases of Quranic Stories. Tehran: Islamic Research Center, Radio and Televisio [In Persian]
67. Ibn Fāris (1411AH) Maqāyīs al-Lugha. Beirut: Dar Al-Jail.
68. Jāmī, Nūr ad-Dīn 'Abd ar-Rahmān (2004) Nafaḥāt ʼal-ʼuns. Edited by Mahmoud Abedi. Fourth Edition. Tehran: Information [In Persian]
69. Jung, Carl Gustav (2003) "Reality and Surrealism". Trans by Muḥammad Avini. Visual Arts. No. 20: P.p66-69 [In Persian]
70. Khorram-shāhī, Bahāʼuddin (1986) New Interpretations and Interpretations. Tehran: Tehran Publishing Organization [In Persian]
71. Khazaei Farid, Ali (2013) "Study of Mystical Anecdotes in Terms of Truth and Falsehood". Academy Letter. Year 13. No. 1(49): pp. 45-64 [In Persian]
72. Khazaeifar, Ali (2005) "Magical Realism in Tazkerat al-Awliya". Academy Letter. Seventh year. No. 1: pp. 6-21 [In Persian]
73. Latifi, Rahim and Ali Parimi (2009) "Miracle and the Law of Causality". Quarterly Journal of the Religion of Wisdom. First Year. No. 2: pp. 91-118 [In Persian] [DOI:10.2307/41172460]
74. Lewisohn, Leonard (2006) The Heritage of Sufism. Trans by Majdaldin Kiwani. Centeral Tehran [In Persian]
75. Mushtaqoumehr, Rahman and Vida Dastmalchi (2010) "Mysticism and Surrealism from the Perspective of Social Contexts". Mystical Studies. No. 12: pp. 183-200 [In Persian]
76. Muhammad Ibn Monavvar (2008) Asrar al-Tawhid fi Maghamat al-Sheikh Abusa'id. Corrected by Muḥammad Reza Shafi'i. Seventh Edition. Tehran: Agah [In Persian]
77. Musaheb, Gholam Hossein (2001) Persian Encyclopedia. Second Edition. Tehran: Amirkabir [In Persian]
78. Motahari, Morteza (2001) Collection of Works. Sixth Edition. Qom: Sadra [In Persian]
79. Nicholson, Reynold Alleyne (2003) The Sufism of Muslim Mystics. Trans by Asadullah Azad. second edition. Mashhad: Ferdowsi University [In Persian]
80. Parham, Sirus. (1967) Realism and Anti-Realism in Literature. Third Edition. Tehran: Nile [In Persian]
81. Qushayrī, 'Abd al-Karīm Ibn Hūzān (1996) Al-Risala al-Qushayriyya. Investigation of Abdul Halim Mahmoud. Qom: Awake [In Persian]
82. Qushayrī, 'Abd al-Karīm Ibn Hūzān (2003) Risala Qushayriyya. Trans by Abu Ali Hassan Ibn Ahmad Osmani. Correction of the Novelty of the Time of Forouzanfar. Seventh Edition. Tehran: Scientific and Cultural [In Persian]
83. Rudgar, Muḥammad (2016) "The Trick of Believing in Attar's Anecdotes in Comparison with Marquez 's Stories". Comparative Literature Research. Fourth Period. No. 4: pp. 1-24 [In Persian]
84. Rudgar, Muḥammad (2019) "Parents' Miracles, Recognition and Redefinition". Mystical Research. First Year. No. 1: pp49-75 [In Persian]
85. Subkī, Abd al-Wahhāb ibn ʿAlī (1964) Ṭabaqāt al-Šāfiʻiyyaẗ- Kubrā. Cairo: Dar Al-Ihyaa Al-Kitab Al-Arabiya [In Arabic]
86. Sarrami, Ghadamali (1990) From the Color of flowers to the Suffering of Thorns, the Morphology of Shahnameh Stories. Tehran: Scientific and Cultural [In Persian]
87. Seyed Hosseini, Reza (2005) Literary Schools. 13th Edition. Tehran: Negah [In Persian]
88. Shafi'i Kadkani, Muḥammad Reza (2009) Beyond Words and Sound (Excerpt from Asrar al-Tawhid). Third Edition. Tehran: Sokhan [In Persian]
89. Shafi'i Kadkani, Muḥammad Reza (2014a) The Language of Poetry in Sufi Prose. Tehran: Sokhan [In Persian]
90. Shafi'i Kadkani, Muḥammad Reza (2014b) The Rebellious Dervish: From the Mystical Heritage of Sheikh Jam. Fourth Edition. Tehran: Sokhan [In Persian]
91. Shamisa, Sirus (2005) Literary Types. Tehran: Mitra [In Persian]
92. Shiri, Ghahraman (2008) Schools of Fiction in Iran. Tehran: Cheshmeh [In Persian]
93. Safari, Jahangir and Hossein Imanian (2011) "The Connection Between Mystical Texts and Magical Realism". Mystical Studies. No. 14: pp. 105-122 [In Persian]
94. Saeed, Ali Ahmad (2006) Sufism and Surrealism. Trans by Habibullah Abbasi. Tehran: Sokhan [In Persian]
95. Taftazani (2012) Muhtasar ul Ma'ani. Qom: Dar al-Fikr [In Arabic]
96. Wellek, René (2001) History of New Criticism. Trans by Saeed Arbab Shirani. Tehran: Niloufar, vol. 1 [In Persian]
97. Ya'qūbī, Aḥmad Ibn Abī Ya'qūb (1993) Tarikh Al-Yaqubi. Trans by Muḥammad Ibrahim Ayati. Tehran: Scientific and Cultural [In Persian]
98. Yousefpour, Muḥammad Kazem (2001) Sufi Criticism. Tehran: Rozaneh [In Persian]
99. Zarei, Ali Asghar and Alireza Mozaffari (2013) "School of Surrealism and Suhrawardi's Thoughts". Mystical Literature. Fifth Year. No. 9: pp. 105-135 [In Persian]
100. Zarrinkoob, Abdolhossein (1997) Search in Iranian Sufism. Tehran: Amirkabir [In Persian]
101. Zarrinkoob, Abdolhossein (1991) Literary Criticism. Fourth Edition. Tehran: Amirkabir [In Persian]



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 28، شماره 89 - ( 9-1399 ) برگشت به فهرست نسخه ها