:: سال 29، شماره 90 - ( 4-1400 ) ::
جلد 29 شماره 90 صفحات 44-25 برگشت به فهرست نسخه ها
تحلیلی بر جایگاه پهلوان‌بانوان در حکمت عملی با بررسی منظومه بانوگشسب‌نامه
رقیه اصغری پهناب محله 1، بهمن نزهت2 ، شیرین رزمجو2
1- دانشگاه ارومیه ، rasghari701@gmail.com
2- دانشگاه ارومیه
چکیده:   (1972 مشاهده)
بررسی آثار اساطیری و حماسی از منظر حکمت عملی، به عنوان روایت­کننده­ی اندیشه و تفکّر پیشینیان و بیان­کننده­ی تاریخ و فرهنگ زندگی مردم، سندی محکم در اثبات وجود مبانی و آداب اخلاقی در جامعه­ی ایران باستان است که بعد از اسلام ادامه یافته است. در این پژوهش با هدف تحلیل جایگاه زنان در حکمت عملی، منظومه­ی «بانوگشسب­نامه» مورد بررسی قرار گرفته است.  نتایج تحقیق  نشان می­دهد اعمال و رفتار بانوگشسب، مطابق حکمت عملی قابل بررسی است و می­توان او را الگوی زن موفق فرهنگ اقوام ایرانی نامید که در قالب پهلوان­بانو، فضایل اخلاقی را انتقال داده است. از منظر حکمت عملی در حوزه اخلاق فردی، بانو فرزند خردمند، شجاع، با عفت، معتقد و متعهدِ رستم، نماینده­ی پهلوان­بانوانی است که با رفتار و کردارش الگوی فضیلت قرار گرفته است. در حوزه تدبیر منزل و سیاست مدن، جایگاه والای بانو در خانواده، نمایانگر ارزشمندی زنان در فرهنگ اصیل ایرانی است، فارغ از نگرش به جامعه مردسالاری، شخصیّتی مستقل و جنگجو دارد که زن بودنش، باعث سستی در انجام امور، نفی در اراده و عدم تساوی با مردان نشده است. در موقعیت خانوادگی فرزند صالح، دلاور و مسئولیت­پذیر است که با صلاحدید پدر(مدبر منزل) زندگی می­کند.
واژه‌های کلیدی: بانو‌گشسب، پهلوان‌بانو، حکمت عملی، تهذیب اخلاق، تدبیر منزل.
متن کامل [PDF 712 kb]   (545 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. قرآن کریم
2. آیدنلو، سجاد (1384) «مهین¬دخت، بانوگشسپ سوار». کتاب ماه ادبیات و فلسفه. شمارة 93: 34ـ 45.
3. آیدنلو، سجاد (1387) «پهلوان‌بانو». مطالعات ایرانی. سال هفتم. شمارة 13: 11ـ 24.
4. ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1389) «حکمت عملی در بوستان». نشریة مرکز سعدی‌شناسی. دورة سیزدهم: 1ـ9.
5. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالـله (1326) تسع رسائل فی الحکمه و الطبیعیات. چاپ دوم. قاهره: دار‌العرب.
6. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالـله (1400 ق) رسائل. تصحیح محسن بیدارفر. قم: بیدار.
7. بانوگشسب¬نامه (1382) مقدمه، تصحیح و توضیح روح¬انگیز کراچی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
8. جمشیدی، زهرا (1397) من آن رستم زال را دخترم (پژوهشی در منظومة بانوگشسپ‌نامه). کرمانشاه: مؤلف/ دیباچة مهر.
9. چوبینه، سجاد (1377) حکمت نظری و عملی در شاهنامة فردوسی. شیراز: نوید شیراز.
10. دهخدا، علی‌اکبر (1377) لغت¬نامة دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
11. رضایی، رقیه و رضا اشرف‌زاده (1389) «حکمت عملی در خمسة نظامی». مجلة زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشهد. شمارة 26: 220-244.
12. رنجبر، احمد (1369) جاذبه‌های فکری فردوسی. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
13. ستاری، رضا؛ حسین حسن¬پورآلاشتی و مرضيه حقیقی (1394) «نقد اسطوره¬ای و روانشناختی جایگاه زن در بانوگشسب¬نامه». زن در فرهنگ و هنر. سال هفتم. شمارة 1: 37ـ6.
14. صفا، ذبیح‌اللـه (1369) حماسه‌سرایی در ایران از قدیمی‌ترین عهد تاریخی تا قرن چهاردهم هجری. چاپ پنجم. تهران: امیرکبیر.
15. طوسی، خواجه نصرالدین (1356) اخلاق ناصری. تنقیح و تصحیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری. تهران: خوارزمی.
16. عطار نیشابوری، فریدالدین (1391) تذکرة¬الاولیاء. بررسی، ‌تصحیح، توضیحات محمد استعلامی. چاپ بیست‌وسوم. تهران: زوار.
17. فارابی، ابونصر (1354) آراء اهل المدینه الفاضله. ترجمة سیدجعفر سجادی. تهران: چاپ زر.
18. فارابی، ابونصر (1388) فصول منتزعه. ترجمه و شرح حسن ملکشاهی. چاپ دوم. تهران: سروش.
19. فارابی، ابونصر (1389) السیاسه المدنیه. ترجمة حسن ملکشاهی. چاپ دوم. تهران: سروش.
20. فارابی، ابونصر (1408ق) المنطقیات. جلد1 و2. قم: کتابخانة آیت‌الـله العظمی المرعشی النجفی.
21. کاتراک ام.ا، هیربد جمشید کاوس (1343) زناشویی در ایران باستان. ترجمة رستم شهزادی. تهران: انجمن زرتشتیان ایران.
22. کراچی، روح¬انگیز (1381) «بانوگشسب پهلوان‌بانوی حماسه¬های ایران». پژوهشنامة علوم انسانی شهید بهشتی. شمارة 33: 179ـ190.
23. مزداپور، کتایون (1383) «قدرت بانوگشسب و تیغ عشق». فصلنامة کتاب فرزان. شمارة 7: 89ـ61.
24. مزداپور، کتایون (1387) شناخت هویت زن ایرانی. با همکاری شهلا لاهیجی و مهرانگیز کار. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
25. معین، محمد (1325) «اندرز و حکمت عملی در ادبیات پهلوی». نشریة پیام‌نور. دورة دوم. شمارة 12: 56ـ 63.
26. مول، ژول (1376) ديباچة شاهنامة فردوسی. چاپ پنجم. تهران: امیرکبیر.
27. مولوی، جلال¬الدین (1397) مثنوی معنوی. تصحیح محمدعلی موحد. تهران: هرمس.
28. مهماندوست، رقیه (1398) عاشقانه‌های حماسه (با نگاهی به شاهنامه و بانوگشسب‌نامه). تهران: ماهوی خورشید.
29. میرخوشخو، سیده‏ آمنه و عبدالرحمن عالم (1396) «بررسی اسطوره‏‌شناختی جایگاه ایزدبانوان در جهان فکری‌ـ‌معنوی ایرانیان باستان». ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی. دورة سیزدهم. شمارة 46: 175-215.
30. نجاری، محمد و حسین صفی (1390) زنان شاهنامه. تهران: طراوت.



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 29، شماره 90 - ( 4-1400 ) برگشت به فهرست نسخه ها