:: سال 30، شماره 93 - ( 11-1401 ) ::
جلد 30 شماره 93 صفحات 28-7 برگشت به فهرست نسخه ها
آن گفتِ تو هست عینِ قرآن؛ قرآن‌‌فهمی و قرآن‌زیستی ابوسعید ابوالخیر با آیاتِ رحمت
یوسف اصغری بایقوت
دانشگاه جیرفت کرمان ، y.asghari@ujiroft.ac.ir
چکیده:   (3019 مشاهده)
قرآن مجید، کتاب­ آسمانی و اعتقادی مسلمانان، همواره در آثار ادبا و عرفا به­صورت­های مختلف بازتاب یافته است. ابوسعید ابوالخیر، عارف نامی قرن پنجم، نیز بیشترین بهره را به‌شکل‌های گوناگون از قرآن برده است. در پژوهش حاضر، ضمن تبیین دو مفهوم «قرآن‌فهمی» و «قرآن­زیستی» ابوسعید ابوالخیر، پاسخ به این سؤال دنبال شده است که قرآن و مفاهیم آن چگونه در اقوال و احوال ابوسعید تجلی یافته و چه تأثیری در مشرب فکری و رفتاری او داشته است؟ از مطالعه اسرارالتوحید درمی­یابیم که علم و معرفت ابوسعید به قرآن فراتر از سواد و بیاض آن بوده است. او به‌جای ظاهر قرآن، به درک مفاهیم و معانی باطنی آن همت نهاده و و در این زمینه به توفیقاتی دست یافته است. این سطح  از دانش قرآنی او به‌صورت­های مختلفی، چون تفسیر و تأویل و تعابیر لطیف در سخنانش تجلی یافته است. قرآن­زیستی از تأثیر عمیق قرآن در رفتار و احوال ابوسعید حکایت دارد. ابوسعید قرآن را نه‌تنها برای خواندن و دانستن، بلکه برای زیستن آموخته است؛ ازسویی، توجه ویژه ابوسعید به آیات رحمت، تأثیر مستقیمی بر مشرب عرفانی او نهاده است؛ ترک غرور و منیت، تساهل و تسامح، امید و رجا به بخشش خداوند و... از جلوه­های قرآن­زیستی ابوسعید در اسرارالتوحید است. 
واژه‌های کلیدی: ابوسعید ابوالخیر، اسرارالتوحید، قرآن­فهمی، قرآن­زیستی، آیات رحمت
متن کامل [PDF 2674 kb]   (1056 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تاثیرپذیری
فهرست منابع
1. قرآن مجيد
2. ابن‏عطيه، عبدالحق‌بن‌غالب‏ (1422ق‏) المحرر الوجيز فى تفسير الكتاب العزيز. تحقيق محمد عبدالسلام عبدالشافي‏. جلد4. بيروت‏: دارالكتب العلمية. منشورات محمدعلي بيضون.‏
3. ابن‏قتيبه، عبدالله‌بن‌مسلم‏ (1411ق‏) تفسير غريب القرآن. به شرح ابراهيم محمد رمضان. بيروت: دار و مكتبة الهلال‏.
4. ابن¬منظور، جمال¬الدين‌محمد (بي‌تا) لسان‌العرب. بيروت.
5. ابوالفتوح رازي، حسين‌بن‌علي (1408ق) روض¬الجنان و روح¬الجنان في تفسير القرآن. جلد 12. مشهد: آستان قدس رضوي.
6. ابوروح، جمال¬الدين (1384) حالات و سخنان ابوسعيد ابي‌الخير. تصحيح محمدرضا شفيعي‌كدكني. چاپ ششم. تهران: سخن.
7. پورنامداريان، تقي (1375) رمز و داستان‌هاي رمزي در ادب فارسي. تهران: علمي و فرهنگي.
8. خالديان، محمدعلي (1385) «همزيستي مذهبي». انديشة تقريب. شمارة 5: 82-98.
9. دهخدا، علي¬اكبر (1377) لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.
10. زرين‌کوب، عبدالحسين (1368) سرّ ني (نقد و شرح تحليلي و تطبيقي مثنوي). جلد1. تهران: علمي.
11. زرين¬کوب، عبدالحسين (1389) ارزش ميراث صوفيه. چاپ چهاردهم. تهران: اميرکبير.
12. زمخشري، محمودبن‌عمر (1407ق) الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل فى وجوه التأويل. تصحيح مصطفي حسين¬احمد. جلد 2. چاپ سوم. بيروت: دارالكتاب العربي.
13. سيوطي، جلال¬الدين (1363) الاتقان في علوم القرآن. ترجمة مهدي حائري قزويني. تهران: اميرکبير.
14. طبرسي، فضل‌بن‌حسن‏ (1372) مجمع البيان في تفسير القرآن‏. تصحيح هاشم‏ رسولي محلاتي و فضل‏الله‏ يزدي طباطبايي. جلد 14. چاپ سوم. تهران: ناصرخسرو.
15. طبري، محمدبن‌جرير (1356) ترجمة تفسير طبري. تصحيح حبيب‏ يغمايي. جلد 4. چاپ دوم. تهران: توس.‏
16. طوسي، محمدبن‌حسن (بي¬تا) التبيان في تفسير القرآن‏. تصحيح احمد حبيب ‏عاملي. جلد 2و8. بيروت: دار إحياء التراث العربي‏.
17. عابدي، محمدرضا، و احمد فرشبافيان (1399) «بررسي انتقادي رويکردهاي تفسيري و شيوه‌هاي استناد به آيات در اسرارالتوحيد». پژوهشنامة عرفان. سال دوازدهم. شمارة 23: 117-140.
18. عباسي، حبيب‌الله (1380) «اندروني کاندرون¬ها مست از اوست (ابوسعيد و تأويل)». پژوهشنامة علوم انساني. دانشگاه شهيد بهشتي. شمارة 31: 65-87.
19. عطار، فريدالدين‌محمد (1392) تذکرۀ‌الاولياء. با تصحيح محمد استعلامي. چاپ بيست‌وچهارم. تهران: زوّار.
20. عين¬القضاۀ، عبدالله‌بن‌محمد (1373) تمهيدات. مقدمه و تصحيح و تحشية عفيف عسيران. چاپ چهارم. تهران: منوچهري.
21. غزالي، محمد (1380) کيمياي سعادت. به‌کوشش حسين خديوجم. جلد1. چاپ نهم. تهران: علمي و فرهنگي.
22. قشيري، عبدالكريم‌بن‌هوازن (2000م) لطائف¬الاشارات. قدم له و حققه و علق عليه: ابراهيم بسيوني. جلد3. چاپ سوم. قاهره: الهيئة المصرية العامة للكتاب.
23. کرنستن، موريس (1376) «تسامح و تساهل». نامة فرهنگ. ترجمة محمدسعيد حنائي کاشاني. سال هفتم. شمارة چهارم (28): 63-70.
24. کليني، محمدبن‌يعقوب (1365) الکافي. جلد2. تهران: دارالکتب الاسلامي.
25. گوهرين، سيدصادق (1382) شرح اصطلاحات تصوف. تهران: زوار.
26. ماير، فريتس (1378) ابوسعيد ابوالخير: حقيقت و افسانه. ترجمة مهرآفاق بايبوردي. تهران: مرکز نشر دانشگاهي.
27. مجلسي، محمدباقر (1404ق) بحارالانوار. جلد3. بيروت: مؤسسة الوفاء.
28. محمدبن¬¬منور (1393) اسرارالتوحيد في مقامات الشيخ ابي¬سعيد. تصحيح و تعليقات محمدرضا شفيعي¬کدکني. چاپ يازدهم. تهران: آگاه.
29. مولوي، جلال¬الدين‌محمد (1388) مثنوي معنوي. دفتر دوم. تصحيح رينولد نيکلسون. چاپ نهم. تهران: ققنوس.
30. ميبدي، احمدبن‌محمد (1371) كشف¬الاسرار و عدة الابرار. به‌اهتمام علي¬اصغر حکمت. جلد 6 و 5. چاپ پنجم. تهران: اميركبير.
31. نسفي، عمربن‌محمد (1376) تفسير نسفي‏. تصحيح عزيزالله ‏جويني. جلد 2. تهران: سروش.‏
32. نيکلسون، رينولد (بي¬تا) پيدايش و سير تصوف. ترجمة محمدباقر معين. تهران: توس.
33. The Holy Quran
34. Ābedi, Mohammad Reza, and Farshbāfiān, Ahmad (2020) "Critical study on interpretive approaches and the styles of citation of miracles in Asrar al Tawhid". Pazoohesnāmeh Erfān, year 12, No. 23, Pp: 117-140. [In Persian].
35. Abbasi, Habib-Allah (2001) "Andarooni ke andaroonhā mast az oust (Abu Sa'id and Interpretation). Journal of Humanities, Shahid Beheshti University, No. 31, Pp: 65-87. [In Persian].
36. Abu al-Fotouh Razi, Hossain Ibn Ali (1408 A.H) Rowz al-Jinan and Ruh al-Jinan fi Tafsir al-Qur'an. V 12. Mashhad: Āstan Quds Razavi. [In Arabic].
37. Abu Rouh, Jamal a- Dain (2005) The Life and words of Abu Sa'id Abi al-Kheir. Correcting Mohammad Reza Shafi'i Kadkani. Tehran: Sokhan. [In Persian].
38. Ain al Qodāt' Hamedāni (1994) Tamhidāt. by Afif Osairān. Tehran:Manouchehri. [In Persian].
39. Attar, Farid al-Din (2020) Tazkerat al-Awliya. by Mohammad Estelāmi. Tehran: Zavvar. [In Persian].
40. Cranston, Morris (1997) "Tasāmoh and Tasāhol". Nāmeh-e Farhang. translated by Mohammad Se'id Hannāie Kāshāni. 7th year. Issue 4 (28): Pp: 70-63. [In Persian].
41. Dehkhoda, Ali Akbar (1998) Encyclopedia. Tehran: University of Tehran.
42. Ghazzāli, Mohammad (2001) Kimiā-e Saādat. by Hossein Khadiv jam. V 1. Tehran:Elmi-Farhanghi. [In Persian].
43. Gowharin, Sayyed Sādegh (2003) Encyclopedia of Sufism Terms. Tehran: Zavvar. [In Persian].
44. Ibn Atieh, Abd al-Hagh Ibn Ghāleb (1422 A.H) Al-moharrer al-vajiz fi tafsir al-ketab al-aziz, Investigation by Muhammad Abd a-Salam Abd -al Shafi. V4 Beirut: Dār Al-Kutub Al-Ilmiyya. Publications of Muhammad Ali Beydoun. [In Arabic].
45. Ibn Manzour, Jamal Muhammad (n.d) Lisan al-Arab. Beirut. [In Arabic].
46. Ibn Qutayba, Abd-Allāh Ibn Muslem (1411 A.H) Tafsir-e Gharib al-Qur'an. by Ibrahim Muhammad Ramadan. Beirut: Dār & Maktabat al-Helāl. [In Arabic].
47. Khālediān, Mohammad Ali (2006) "Religious Coexistence". Andishe Taghrib. Number 5: 82-98. [In Persian]
48. Koleini, Mohammad Ibn Yaqoub (1986) al-Kāfi. V 2. Tehran: Dār al-Kotob Islāmi. [In Arabic]
49. Majlesi, Mohammad Bāgher (1404 A.H) Behār al-Anwār. V 3. Beirut: Al -vafā Institution. [In Arabic].
50. Meibodi, Ahmad Ibn Mohammad (1992) Kashf al-Asrār & Oddat al-Abrār. by Ali Asghar Hekmat. V 6 and 5. Tehran: Amir Kabir. [In Persian].
51. Meyer, Fritz (1999) Abu Sa'id Abu al Kheir: Truth and Myth. translated by Mehr Āfāgh bāybverdi. Tehran: Markaz-e Nashr-e Dāneshgāhi. [In Persian]
52. Mohammad Ibn Monavvar (2014) Asrār al-Towhid Fi Maghāmāt-e Sheikh Abi Saead. by Mohammad Reza Shafi'i Kadkani. Tehran: Āghāh. [In Persian].
53. Mowlavi, Jalāl Al-Din Mohammad (2009) Mathnavi. V 2. by Nicholson. Tehran: Qoqnous. [In Persian]
54. Nasafi, Omar Ibn Mohammad (1997) Tafsir-e Nasafi. by Aziz Allah Joveini. V 2. Tehran: Soroush. [In Persian].
55. Nicholson, Reynold (n.d) Studies in Islamic Mysticism. Translated by Mohammad Bāgher Moeen. Tehran: Tous. [In Persian].
56. Pournāmdāriān, Taghi (1996) Code and cryptic stories in Persian literature. Tehran: Elmi-Farhangi. [In Persian]
57. Qoshairi, Abd alKarim Ibn Hawazen (2000) Latāef Al-Eshārāt. Ibrahim Bassiouni. V 3. Qāhereh: Alheya'at al-Mesriat al-Āmat le-al-Kottāb. [In Arabic]
58. Soyouti, Jalal al-Din (1984) Al-Itghan fi oloume al-Qur'an. translated by Mehdi Haeri Qazwini. Tehran: Amir Kabir. [In Persian]
59. Tabari, Mohammad Ibn Jarir (1977) Translation of Tafsir-e Tabari's (Tabari's interpretation). by Habib Yaghmāyi. V 4. Tehran: Tous. [In Persian].
60. Tabarsi, Fāzl Ibn Hassan (1993) Majma' al-Bayān fi Tafsir al Qur'an. Correction by Hāshem Rasouli Mahallati and Fazloallah Yazdi Tabātabāi. V 14. Tehran: Nāser Khosrow. [In Arabic]
61. Tousi, Mohammad Ibn Hassan (n.d) Al-Tebyān fi tafsir-e Al-Qur'an. by Ahmad Habib Āmeli. V 2 and 8. Beirut: Dār Al-Ehyāe Al-Torās Al-Arabi. [In Arabic]
62. ZarrinKoub, Abd al-Hossein (1989) Serr-e Ney (Masnavi's analytical and comparative critique and description). V 1. Tehran: Elm.[In Persian].
63. ZarrinKoub, Abd al-Hossein (2010) The value of Sufists's inheritage. Tehran: Amir kabir. [In Persian].
64. Zamakhshari, Mahmoud Ibn Omar (1407 A.H) Al-Kashāf. Correction by Mostafa Hossein Ahmad. V 2. Beirut: Dār al-Kitab al-Arabi.[In Arabic]



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 30، شماره 93 - ( 11-1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها