موضوع اصلی این مقاله بررسی رجز و رجزخوانی در شاهنامه ‌فردوسی است. در بخش نخست، پس از بحث از معنای لغوی و اصطلاحی رجز و رجزخوانی، به اختصار پیشینه تاریخی آن در ادبیات یونان، عرب و ایران باستان و ادبیات سده‌های چهار و پنج هجری بیان شده است. در بخش دوم، هنر فردوسی در پرداخت فن رجزخوانی پهلوانان شاهنامه‌ بررسی شده است و کارکردها و ارزش بلاغی رجز در داستانسرایی فردوسی مورد ارزیابی قرار گرفته است.

در رمان سووشون موضوعات و جنبه‌های اجتماعی، تاریخی و حماسی با لحن شاعرانه، در بستر داستانی ساختگی، چنان درهم آمیخته‌اند که نمونه مقبول هنر داستان‌نویسی به وجود آمده است. جنبه حماسی این رمان چنان قوتی دارد که می‌توان آن را در ردیف آثار حماسی مصنوع قرار داد. تجلی روح ملی، وجود ارزش ذهنی، نماینده عقاید مردم بودن قهرمان، لزوم مهرورزی و کین‌توزی، وجود قدرت فردی شکست‌ناپذیر یا ابرمرد و هم‌مرزی با تاریخ از جمله عناصر حماسه‌اند که در این رمان حضور دارند. قهرمان آن با خصالی از قبیل مهرورزی به مردم و کین‌توزی با بدخواهان مردم، جستن نفع عام، تعلق به نوع بشر، مقابله با ضد قهرمان و داشتن شرافت در شمار قهرمانان حماسه‌هاست. قصد دانشور ـ‌که آفرینش چنان قهرمانی برخاسته از جهان‌بینی اوست‌ـ به حقیقت شکست‌ناپذیر نشان‌دادن ایران است، در زمانی که تهاجم صنعتی و نظامی غرب، بی‌اثربودن مطبوعات، آشوب‌های داخلی، وابستگی ارکان حکومت، غفلت مردم و اولیای دین و فرصت‌طلبی احزاب زمینه‌های به خطر افتادن استقلال ایران را فراهم می‌کنند‌. قصد این نوشته ذکر مشابهت‌های این رمان با آثار حماسی، جستن نشانه‌های حماسه در آن و نهایتاً تبیین جنبه حماسی آن است.