دوره 10، شماره 1 - ( 3-1402 )
جلد 10 شماره 1 صفحات 126-109 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
babaee L, parchami N, mostafazadeh R. Estimation of temporal and spatial variations of flood and low flow indices extracted from the FDC in the Ardabil province rivers. Journal of Spatial Analysis Environmental Hazards 2023; 10 (1) :109-126
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3050-fa.html
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3050-fa.html
بابایی لیلا، پرچمی ناهیده، مصطفی‌زاده رئوف. برآورد تغییرات زمانی و مکانی شاخص‌های سیل و جریان کمینه مستخرج از منحنی تداوم جریان (FDC) در رودخانه‌های استان اردبیل. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. 1402; 10 (1) :109-126
لیلا بابایی1 
، ناهیده پرچمی1 ، رئوف مصطفی‌زاده 2
، ناهیده پرچمی1 ، رئوف مصطفی‌زاده 2
1- دانشگاه اردبیل
2- دانشگاه اردبیل ،raoofmostafazadeh@uma.ac.ir
2- دانشگاه اردبیل ،
چکیده: (3095 مشاهده)
در بررسی تغییرات پاسخ هیدرولوژیکی ناشی از تغییر اقلیم می‌توان از شاخص‌های مستخرج از منحنی تداوم جریان استفاده نمود. هدف از این تحقیق مشخص کردن شاخص‌های سیل و جریان کمینه با استفاده از منحنی تداوم جریان در ایستگاه‌های هیدرومتری استان اردبیل می‌باشد. در این تحقیق تغییرات زمانی و مکانی شاخص‌های Q10،Q50، Q90، Q90/50و شاخصLane در 31 ایستگاه هیدرومتری استان اردبیل طی دوره 1372تا 1393 ارزیابی شد. در این مطالعه 5 ایستگاه (حاج‌احمد‌کندی، ننه‌کران، شمس‌آباد، پل‌سلطانی و بوران) که دارای جریان‌های حداقل، متوسط و حداکثر هستند، برای نمایش نتایج گرافیکی انتخاب شدند. ایستگاه‌های مذکور از نظر دبی و مساحت بررسی شده و منحنی تداوم جریان و منحنی تداوم جریان بی‌بعد براساس متوسط دبی و مساحت رسم شد. هم‌چنین روند تغییرات زمانی شاخص‌های Q10،Q50، Q90،Q90/50 و شاخص Laneبا آزمون ناپارامتری من‌کندال محاسبه شد. براساس نتایج به‌دست آمده شاخص Q10(جریان سیلابی) در ایستگاه‌های واقع بر روی رودخانه اصلی قره‌سو در سطح یک درصد دارای روند کاهشی معنی‌دار بوده است. شاخص Q50(جریان متوسط) در اکثر ایستگاه‌ها دارای روند کاهشی معنی‌دار بوده است. علاوه بر این، مقدار شاخص‌های Q90 و Q90/50 نیز در اکثر ایستگاه‌ها دارای روند کاهشی معنی‌دار در سطح p < 0.05)) بوده‌اند. در خصوص شاخص Laneبه‌عنوان شاخص مرتبط با سیل، در ایستگاه‌های ارباب‌کندی و دوست‌بیگلو که تحت تاثیر احداث سد بوده‌اند روند کاهشی معنی‌دار داشته‌اند. در نتایج تغییرات مکانی، شاخص (Lane) بیان‌گر سیلاب اوج است که مقادیر بالای آن در محدوده شرق و مرکز استان بیش‌تر است. در مجموع مقادیر شاخص‌های مرتبط با جریان‌های سیلابی در حوزه‌های بالادست استان روند افزایش داشته و نیز مقادیر مرتبط با جریان متوسط و نیز شاخص مشارکت جریان پایه در اکثر ایستگاه‌ها روند کاهشی معنی‌دار داشته است.
فهرست منابع
1. اسلامیان، سید سعید؛ محسن قاسمی و سمیه سلطانی گرد فرامرزی. 1391. محاسبه و ناحیه بندی شاخص‌های جریان کم و تعیین دوره‌های خشکسالی هیدرولوژیک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کرخه). علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم و خاک، (59)16: 14-1.
2. حجام، سهراب؛ یونس خوشخو و رضا شمس‌الدین وندی. 1387. تحلیل روند تغییرات بارندگی‌های فصلی و سالانه چند ایستگاه منتخب در حوزه مرکزی ایران با استفاده از روش‌های ناپارامتری. پژوهش‌های جغرافیایی، 64: 168-157.
3. سلیمانی، الهه. 1398. بررسی علل وقوع سیل‌های اخیر از دیدگاه زیست محیطی. معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی مطالعات زیربنایی گروه محیط زیست.
4. قهاری، غلامرضا؛ امیر گندمکار، بهرام نجف پور و مسعود نجابت. 1394. بررسی روند تغییرات دمای ایستگاه همدید شیراز به روش آماری من‌کندال. جغرافیای طبیعی، (27 )8: 118-105.
5. کاظم‌زاده، مجید؛ آرش ملکیان و علی رسول‌زاده.1392. تحلیل روند جریان رودخانه‌ای با استفاده از رویکردهای آماری پارامتری و ناپارامتری در استان اردبیل. پژوهش‌های دانش زمین، (15)4 :63-51.
6. کاظمی، رحیم؛ رضا بیات.1396. بررسی اثرات تغییر کاربری اراضی بر شاخص‌های جریان کمی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز طالقان). حفاظت آب و خاک، (1)24: 294-287.
7. کاظمی، رحیم؛ جهانگیر پرهمت و فرود شریفی. 1397. بررسی و تعیین عوامل موثر بر شکل منحنی تداوم جریان در اقلیم‌های مختلف ایران. حفاظت آب و خاک، (1)24: 105-85.
8. گودرزی، محمدرضا و علیرضا فرجی. 1396. ارزیابی روش‌های مختلف ریز‌مقیاس نمایی برای شاخص‌های جریان کمینه تحت اثرات تغییر اقلیم. اقلیم شناسی، (32 و31 )8: 72-57.
9. مصطفی‌زاده، رئوف و سونیا مهری. 1395. روند تغییرات ضریب سیلابی در ایستگاه‌های هیدرومتری استان اردبیل، مدیریت حوزه آبخیز، (17) :9 94-82.
10. مهری، سونیا؛ رئوف مصطفی‌زاده، اباذر اسمعلی عوری و اردوان قربانی. 1396. تغییرات زمانی و مکانی جریان پایه در رودخانه‌های استان اردبیل. فیزیک زمین و فضا، (3 )43: 634-623.
11. Aich, V., B kone, F. F. Hattermann, and E. N. Muller. 2014. floods in the Niger basin-analysis and attribution. Natural Hazard and Earth System Sciences. 2: 5171-5212.
12. Issak, H.E., and, R.M. Srinivasta. 1989. applied geostatistics, oxford university Press: Oxford. 561p.
13. Jiang, T., B. Su, and H. Hartmann. 2007. temporal and spatial of precipitation and river flow in the Yangtze River Basin, 1961-2000. Geomorphology, 85: 143-154.
14. Johnston, K.m M. VerHoef, J., K. Krivoruchko, and L. Lucas. 2004. Arc GIS 9: Using Arc GIS Geostatistical Analyst. ESRI, 300p.
15. Karpouzos, D. K., S. Kavalieratou, and C, Babajimopoulos. 2010. Non parametric trend analysis of precipitation data in Pireia region (Greece), European water, 30: 31-40.
16. Lahha, G., G. Bloschl. 2007. A national low flow estimation procedure for Austria. Hydrological Sciences Journal, 52(4): 625-644.
17. Mijuskovic- Svetinovic, T., S. Maricic. 2008. Low flow analysis of the lower Drava river. Journal of Earth and Environmental Science, 4(1):1755- 1307.
18. Nka., B.N., L. Oudin, H. Karambiri, J. E. Paturel, and P. Ribstein. 2015. Trends in Floods in west Africa analysis based on 11 catchments in the region. Hydrology and Earth System Sciences, 19: 4707-4719.
19. Patel, J. A. 2007. Evaluation of low flow estimation techniques for unguauged catchment. Water and Environ Journal, 21: 41- 46.
20. Rood, S. B., G. M. Samuelson, J. K. Weber, and K. A. Wywort. 2005. Twentieth- century decline in Stream flow from the hydrographic apex of North America. Journal of Hydrology, 306 (1): 215-233.
21. Sarailidis, G., L. Vasilides, and A. Loukas. 2015. The quantification of threshold level method on lows studies, Proceedings of the 14th International Conference on Environmental Science and Technology Rhodes, Greece, 1-5.
22. Sarcy, J. C. 1959. Flow duration Curves. United States Geological Survey, Washington, D C, water supply paper 1542 A, U. S Geological survey, Reston, Virginia, 38 pp.
23. Smakhtin, V. U. 2001. Estimating continuous monthly base flow time series and their possible application in the context of the ecological reserve. Water S.A, 27(2): 213- 217.
24. Sun, Y., S. Kang., F. Li and, L. Zhang. 2009. Comparison of interpolation methods for depth to groundwater and its temporal and spatial variations in the Minqin oasis of Northwest China. Environmental Modeling & Software, 10: 1163-1170.
25. Vogel, R. M., C. N. Kroll. 1992. Regional geohydrologic- geomorphic relationship for the estimation of low flow statistics. Journal Water Resources Research, 28(9): 2451- 2458.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
