دوره 10، شماره 3 - ( 7-1402 )
جلد 10 شماره 3 صفحات 100-85 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
emadoddin F, ahmadabadi A, eftekhari S M, asadi gandomani M. Modelling and analysis land subsidence Vulnerability in Tehran South-West Plain. Journal of Spatial Analysis Environmental Hazards 2023; 10 (3) :85-100
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3373-fa.html
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3373-fa.html
عمادالدین فاطمه، احمدآبادی علی، افتخاری سید مروت، اسدی گندمانی معصومه. مدلسازی و تحلیل آسیب پذیری ناشی از فرونشست زمین در دشت جنوب غربی تهران. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. 1402; 10 (3) :85-100
1- دانشگاه خوارزمی
2- دانشگاه خوارزمی ،ahmadabadi@khu.ac.ir
2- دانشگاه خوارزمی ،
چکیده: (2026 مشاهده)
امروزه نرخ فرونشست زمین در بسیاری مناطق از جمله سکونتگاههای شهری و روستایی به دلیل برداشت بیرویه و کاهش سطح آبهای زیرزمینی، افزایش یافته است. فرونشست زمین اثرات منفی بر اجزای اکوسیستم محیطی از جمله آبخوانها و لایههای خاک و همچنین بر زیرساختهای انسان ساخت دارد. بنابراین ارزیابی و تحلیل فضایی آسیب پذیری در وجوه محیطی، سکونتگاههای انسانی و زیرساختها در اثر فرونشست زمین بخصوص در مناطق کلانشهری مستعد ضروری است. در پژوهش حاضر دشت جنوب غربی شهر تهران به عنوان عرصه مطالعاتی انتخاب شده و پراکندگی مکانی آسیب پذیری محیطی و همچنین انسانی شامل زیرساختها، تاسیسات شهری و سکونتگاههای اقماری و پر جمعیت شهر تهران، مدلسازی و تحلیل گردید. بدین منظور ابتدا با تکنیک تداخلسنجی راداری نرخ فرونشست زمین برآورد و همچنین تغییرات عمق آب زیرزمینی در یک بازه 12 ساله استخراج گردیده و میزان همبستگی فضایی فرونشست با تغییرات عمق آب زیرزمینی تحلیل شده است. به منظور مدلسازی آسیب پذیری در قالب روش تحلیل شبکه مربعی از نقشه معیارهای عمق و سطح تراز آب زیرزمینی، شبکه رودخانه ،پهنه سیلابی، خطوط مترو، شبکه حمل و نقل جادهای، حاصلخیزی خاک و تراکم جمعیت در مناطق شهری با مدل همپوشانی مکانیSAW استفاده شده است. میانگین فرونشست به صورت پراکنده در چهار پهنه اصلی در سراسر دشت برابر با 9/9 سانتیمتر در 12 سال برآورد شد. نتایج تحلیل همبستگی فضایی فرونشست زمین و تغییرات تراز آب زیرزمینی در دشت جنوب غربی تهران مقدار R برابر با 61/0 را نشان میدهد به عبارتی گویای این واقعیت است که بخش عمده الگوی فرونشست در دشت تهران از تغییرات عمق آب زیرزمینی پیروی می کند. نتایج پراکندگی مکانی آسیب پذیری، گویای وجود پهنه های دارای آسیب پذیری خیلی زیاد در مرکز و شمال دشت است. علت آسیب پذیری بالای این پهنه ها وجود سکونتگاههای شهری با تراکم جمعیت بالا، وجود پهنه های سیلابی، تراکم بالا راههای اصلی ارتباطی، مسیر رودخانه و وسعت زیاد خاکهای حاصلخیز در این شبکه ها است. از طرف دیگر در مناطق جنوبی دشت تهران، پهنه هایی با آسیب پذیری کم و خیلی کم پراکنده دیده می شود. که علت آن خاک نامناسب، دور بودن از پهنه های سیلابی، عدم وجود سکونتگاههای شهری تراکم زیاد و تراکم کم راههای ارتباطی اصلی است. به نظر میرسد نتایج پژوهش بخصوص در بخش پراکندگی مکانی آسیب پذیری ناشی از فرونشست، بتواند در تصمیم گیریهای توسعه شهری و منطقه ای لحاظ گردد تا توسعه با هزینه کمتر محیطی و انسانی بخصوص در آینده همراه شود.
فهرست منابع
1. احمدآبادی، علی؛ و کیمیا قاسمی. 1395. کاربرد روش های تصمیم گیری چندمعیاره در ارزیابی آسیب پذیری مساکن شهری در برابر زلزله با تاکید بر روش E-VIKOR مطالعه موردی منطقه 9 شهرداری تهران. فصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت بحران، 9: 103-111.
2. افتخاری، مروت؛ و فاطمه عمادالدین. 1400. برآورد فرونشست دشت نظرآباد با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری. هشتمین همایش ملی انجمن ایرانی ژئومورفولوژی. ژئومورفولوژی، کارکردها و ضرورتها. تهران.
3. حقیقت‌مهر، پریسا. 1389. مطالعه فرونشست سطح زمین ناشی از استخراج آبهای زیرزمینی و چاه‌های نفتی به کمک تداخلسنجی راداری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران.
4. خورسندی آقایی، احمد؛ و محمدرضا دیبایی. 1396. مدلسازی فرونشست زمین، مطالعه موردی: مدلسازی فرونشست زمین بخشی از دشت تهران. کنفرانس بین المللی عمران، معماری و شهرسازی ایران معاصر، تهران، https://civilica.com/doc/708938
5. رنجبر، محسن؛ و نسرین جعفری. 1388. بررسی عوامل مؤثّر در فرونشست زمین دشت اشتهار، فصلنامه ی جغرافیا، 6: 166-155.
6. رهنمون فر، مریم؛ محمدرضا سراجیان، احد توکلی و احد رحمتی. 1384. استفاده از تداخل سنجی راداری در مطالعه زلزله بم و زلزله ایزمیت در ترکیه. همایش ژئوماتیک. تهران.
7. سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، فرونشست زمین در ایران، 1394.
8. سازمان زمین شناسی و نقشه برداری کشور، بررسی اجمالی علت وقوع فرونشست جنوب غرب تهران، 1383.
9. شریفی کیا، نعمت مال امیری و سیاوش شایان. 1392. سنجش میزان آسیب پذیری بافت های شهری در برابر مخاطره فرونشست زمین مطالعه موردی (بخشی از جنوب شهر تهران). جغرافیا و مخاطرات محیطی، 2: 91-106.
10. صادقی، جواد؛ و هادی حمیدیان. 1393. بررسی فرونشست زمین های آبرفتی ناشی از کاهش فشار در آبخوان ها و چگونگی اثرگذاری نوع آبرفت بر فرونشست زمین در دشت تهران، دومین کنفرانس ملی مهندسی ژئوتکنیک ایران کرمانشاه.
11. عطایی، هوشمند؛ و فائزه زمانی پور. 1395. بررسی فرونشست دشت تهران. دومین کنگره ملی توسعه و ترویج مهندسی کشاورزی و علوم خاک ایران، تهران، https://civilica.com/doc/520621
12. علیجانی، بهلول. 1394. تحلیل فضایی. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 3: 1-14.
13. عمادالدین، فاطمه؛ علی احمدآبادی و مرجان شریفی پور. 1400. ارزیابی توان محیطی گردشگری در پهنه های جنگلی شمال کشور. هشتمین همایش ملی انجمن ایرانی ژئومورفولوژی. ژئومورفولوژی، کارکردها و ضرورتها. تهران.
14. کریمی، مرتضی؛ علی اصغر قنبری و شهرام امیری. 1392. سنجش خطرپذیری سکونتگاه های شهری از پدیده فرونشست زمین مطالعه موردی: منطقه 18 شهر تهران. برنامه ریزی فضایی، 3: 37-55.
15. مبتکرسرایی، محمد. 1391. بررسی و تعیین پارامترهای تاثیرگذار برفرونشست زمین، مطالعه مورد حوضه فرونشستی دشت تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته زمین شناسی مهندسی، دانشگاه تهران، پردیس علوم، دانشکده زمین شناسی.
16. مرادی، آیدین؛ سمیه عمادالدین، صالح آرخ و خلیل رضائی. 1399. تحلیل فرونشست زمین با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری، اطلاعات چاه های ژئوتکنیکی و پیزومتری. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 7: 153-176.
17. مقصودی، یاسر؛ رضا امانی و حسن احمدی. 1398. بررسی رفتار فرونشست زمین در منطقه غربی تهران با استفاده از تصاویر سنتینل-1 و تکنیک تداخل سنجی راداری مبتنی بر پراکنش گرهای دائمی. تحقیقات منابع آب ایران، 15: 299-313.
18. منافی آذر، علی؛ ماشااله خامه چیان و عطااله ندیری. 1397. مقایسه آسیب پذیری فرونشست آبخوان دشت جنوب غربی تهران با مدل وزن دهی ساده (مدل ALPRIFT) و الگوریتم ژنتیک. علوم زمین خوارزمی، 4: 199-212.
19. ABIDIN, Hasanuddin Z.; H. ANDREAS, I. GUMILAR, T. P. SIDIQ, and M. GAMAL. 2015. Environmental Impacts of Land Subsidence in Urban Areas of Indonesia. FIG Working Week, 17-21.
20. Barrett, D.J.; C.A. Couch, D.J. Metcalfe, L. Lytton, D.P. Adhikary, and R.K. Schmidt. 2013. Methodology for Bioregional Assessments of the Impacts of Coal Seam Gas and Coal Mining Development on Water Resources. A report prepared for the Independent Expert Scientific Committee (IESC) on Coal Seam Gas and Large Coal Mining Development through the Department of Sustainability, Environment, Water, Population and Communities (SEWPaC).
21. Bucx, T. H. M.; C. J. M. van Ruiten, G. Erkens, and G. de Lange. 2015. An integrated assessment framework for land subsidence in delta cities. Proc. IAHS, 372: 485-491.
22. d'Angremond, K.; and J.P. van de Water. 2012. Mining activities in a coastal zone. Effects and remedial measures in the Netherlands. Proc. of COPEDEC, 1085-1096.
23. Mahmoudpour, Masoud.; M. Khamechiyan, M.R. Nikudel, M.R. Ghassemi. 2013. Characterization of regional land subsidence induced by growndwater withdrawals in Tehran, Iran. Geopersia, 2: 49-62.
24. Hoffmann, J.; D.L. Galloway, and H.A. Zebker. 2003. Inverse modeling of interbed storage parameters using land subsidence observations, Antelope Valley, California. Water Resources research, 2: 1031, doi:10.1029/2001WR001252.
25. Minderhoud, P.S.J.; L. Coumou, L.E. Erban, H. Middelkoop, E. Stouthamer, and E.A. Addink. 2018. The relation between land use and subsidence in the Vietnamese Mekong delta. Science of the Total Environment, 634: 715-726.
26. MOE, Idham Riyando.; S. Kure, N.F. JANURIYADI, M. FARID, K. UDO, S. KAZAMA, and S. KOSHIMURA. 2016. Effect of land subsidence on flood inundation in Jakarta, Indonesia. Environmental Research, 72: 283-289.
27. USGS, Aquifer Compaction due to Groundwater Pumping by Land subsidence in California. 2018.
28. O’Sullivan, David.; and David Unwin. 2010. Geographic Information Analysis, 2nd Edition.
29. Pirouzi, Arash.; and A. Eslami. 2017. Ground subsidence in plains around Tehran: site survey, records compilation and analysis. Geo-Engineering, 30: 1-21.
30. Steve Blodgett, M.S.; and J.R. Kuipers, P.E. 2002. Technical Report on Underground Hard-Rock Mining: Subsidence and Hydrologic Environmental Impacts.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
