دوره ۱۱، شماره ۳ - ( ۱۰-۱۴۰۳ )
جلد ۱۱ شماره ۳ صفحات ۰-۰ |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Darroudi H, Khosroshahi M, Shahabi M. Investigating of climatic elements affecting the sand dunes activity and sensitivity analysis using the Lancaster index (Case study: Iranshahr). Journal of Spatial Analysis Environmental Hazards 2024; 11 (3)
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3421-fa.html
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3421-fa.html
درودی هادی، خسروشاهی محمد، شهابی معصومه. بررسی عناصر اقلیمی موثر بر فعالیت تپه‌های ماسه‌ای و تحلیل حساسیت آن با استفاده از شاخص لنکستر (منطقه مورد مطالعه؛ ایرانشهر، استان سیستانوبلوچستان). تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. ۱۴۰۳; ۱۱ (۳)
۱- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ، hadi_f79@yahoo.com
۲- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
۲- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
چکیده: (۲۸۵۷ مشاهده)
پدیده طوفان گردوغبار و به تبع آن حرکت ماسه‌های روان به‌عنوان یکی از مولفه‌های اقلیمی در مناطق خشک و نیمه‌خشک، از مهمترین مشکلات زیست‌محیطی این مناطق محسوب می‌شود. تپه‌های ماسه‌ای از حساس‌ترین عوارض طبیعی زمین هستند که متاثر از فرسایش بادی می‌باشند و میزان فعالیت آنها تحت تاثیر عوامل متعدد اقلیمی می‌باشد. ازآنجا‌که پدیده حرکت ماسه‌های روان به‌عنوان یکی از فرآیندهای مهم تخریب سرزمین و یک چالش جدی در استان سیستان و بلوچستان به‌شمار می‌رود و عوامل اقلیمی نیز در این پدیده نقش بسزایی دارند؛ ازاین رو بررسی و شناخت این عوامل از جنبه تأثیر آنها بر بروز و تشدید تحرک‌پذیری ماسه‌های روان برای جلوگیری از تشدید بحران‌های زیست‌محیطی یک ضرورت انکار ناپذیراست. لذا در این تحقیق میزان فعالیت تپه‌های ماسه‌ای بر اساس شاخص لنکستر در شهرستان ایرانشهر در استان سیستانوبلوچستان مورد بررسی قرار گرفت. هدف این مطالعه بررسی تاثیر شرایط اقلیمی بر میزان تحرک‌پذیری ماسه‌های روان شهرستان ایرانشهر می‌باشد. به این منظور از داده‌های ساعتی مربوط به رویداد باد در دوره آماری 15 سال (2017-2003) و داده‌های مربوط به بارندگی و دما در دوره آماری استفاده گردید. همچنین به‌منظور تحلیل و بررسی رژیم باد و وقوع طوفان گردوغبار از شاخص DSI استفاده شد. در نهایت پیش‌بینی اثرات تغییر احتمالی عناصر اقلیمی بر تحرک‌پذیری ماسه‌های روان انجام گرفت. نتایج همبستگی‌ها نشان داد رابطه شاخص لنکستر با مقدار بارندگی سالانه، باد و شاخص خشکی معنی‌دار بوده است. نتایج تحلیل حساسیت نیز نشان داد که در صورت افزایش فراوانی بادهای فرساینده و تبخیر و تعرق پتانسیل به مقدار 30 درصد، فعالیت تپه‌های ماسه‌ای در ایستگاه ایرانشهر به‌ترتیب 25 و 23 درصد افزایش یافته، از طرفی با افزایش 30 درصدی مقدار بارندگی فعالیت تپه‌های ماسه‌ای 30 درصد کاهش پیدا کرده است. با توجه به وضعیت تپه‌های ماسه‌ای که در وضعیت فعال و کاملاً فعال قرار دارند، اقدامات لازم جهت تثبیت آنها در این شهرستان ضرورت دارد.
فهرست منابع
۱. ابراهیمی خوسفی، زهره؛ خسروشاهی، محمد، نعیمی، مریم، و سمیرا زندی فر. ۱۳۹۸. ارزیابی و پایش تغییرات رطوبت تالاب میقان با استفاده از تکنیک دورسنجی و ارتباط آن با شاخص های خشک سالی هواشناسی. سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی (کاربرد سنجش از دور و GISدر علوم منابع طبیعی)، ۱۰(۲ (پیاپی ۳۵) ): ۱-۱۴.
۲. احمدی‌بیرگانی، حسام. ۱۳۸۷. شبیه‌سازی حرکت تپه‌های ماسه‌ای با استفاده از روش‌های تجربی و عددی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران. ۹۱ صفحه
۳. اختصاصی، محمدرضا؛ نجمه مرادی و فاطمه رستمی. ۱۳۹۰. بررسی روند تغییرات روزهای طوفانی گردوخاک با استفاده از شاخص های دید افقی HV و بارندگی استاندارد SPI مطالعه موردی: محدوده شهر اصفهان. هفتمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، ۵ صفحه
۴. اصغری‌پوده، زهرا؛ محمد شفیعی‌زاده، سیما فاخران و علیرضا گیلانی. ۱۳۹۴. ارزیابی و پهنه بندی تغییرات مکانی-زمانی طوفان های گرد و غبار با استفاده از شاخص DSI در استان خوزستان. دومین همایش ملی تغییرات اقلیم و مهندسی توسعه پایدار کشاورزی و منابع طبیعی. ۱۱ صفحه
۵. پورمند، سکینه؛ احمد غلامعلی زاده آهنگر و عبدالحمید دهواری. ۱۳۹۴. بررسی توان جابجایی ماسه توسط باد در دشت شیله سیستان. نشریه آب و خاک، ۲۹(۱): ۱۳۹-۱۵۰.
۶. جبالی، عاطفه؛ رضا جعفری و سید جمال‌الدین خواجه‌الدین. ۱۳۹۲. پایش تغییرات تپه های ماسه ای تالاب بین المللی گاوخونی با استفاده از تصاویر ماهواره ای. سنجش از دور و GIS ایران، ۵(۳): ۳۳-۴۵
۷. درودی، هادی. ۱۳۹۹. پایش عوامل اقلیمی مؤثر بر تشدید پدیده گردوغبار و ماسه‌های روان (فرسایش بادی) در استان سیستان و بلوچستان. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، ۱۷۶ صفحه
۸. درودی، هادی؛ محمد خسروشاهی و معصومه شهابی. ۱۴۰۰. بررسی تغییرات روند خشکسالی و عوامل اقلیمی در استان سیستان و بلوچستان. مهندسی اکوسیستم بیابان، ۱۰(۳۲): ۱۵-۲۰
۹. راهی، غلامرضا؛ فاطمه بحرینی، محمد خسروشاهی و لیلا بیابانی. ۱۴۰۱. تاثیر خشکسالی بر فراوانی وقوع پدیده گرد و غبار (مطالعه موردی استان بوشهر). پژوهش‌های حفاظت آب و خاک، ۲۹(۱): ۳۱-۵۱
۱۰. راهی، غلامرضا؛ فاطمه بحرینی، محمد خسروشاهی و لیلا بیابانی. ۱۴۰۱. پایش و پیش‌بینی عوامل اقلیمی موثر بر تحرک‌پذیری تپه‌های ماسه‌ای با استفاده از شاخص لنکستر (مطالعۀ موردی: دیر، استان بوشهر). مهندسی اکوسیستم بیابان، ۱۱(۳۶): ۴۱-۵۴
۱۱. زندی‌فر، سمیرا؛ محمد خسروشاهی، زهره ابراهیمی خوسفی و مریم نعیمی. ۱۳۹۹. پیش‌بینی وضعیت تحرک‌پذیری ماسه‌های روان در آینده بر اساس آزمون تحلیل حساسیت (مطالعه‌ی موردی: شهرستان منجیل). مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، ۱۰(۳۹): ۱۸-۳۵
۱۲. شریفی، محمد. ۱۳۹۸. قبض وبسط ریگزارهای ایران نمونه مطالعه: ریگ زرین در ایران مرکزی.جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، ۳۰ (۱): ۱۲۷-۱۵۰.
۱۳. طاووسی، تقی. ۱۳۹۷. بررسی روند تغییرات بارندگی و شاخص خشکی یونپ در پهنه های آب و هوایی غرب و شمال غرب ایران. اطلاعات جغرافیایی، ۲۷(۱۰۵)، ۸۵-۹۶.
۱۴. عباس نژاد، احمد؛ سمیه ذهاب نوری. ۱۳۹۱. شناسایی اشکال فرسایش بادی دشت رفسنجان. پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، ۲: ۱۲۷-۱۴۴.
۱۵. عرب‌عامری، علیرضا و امیرحسین حلبیان. ۱۳۹۶. آنالیز مؤلفه‌های مورفومتری نبکاها و معرفی مناسب‌ترین نوع آن برای تثبیت ماسه‌های روان با استفاده از الگوریتم ELECTRE (مطالعۀ موردی: ریگ چاه جام). جغرافیا وبرنامه ریزی محیطی، ۲۸(۲): ۹۳-۱۰۸
۱۶. لطفی نصب، س. و خسروشاهی، م. ۱۳۹۹. پایش فرایند خشک شدن تالاب جازموریان و نقش آن در پدیده‌های گرد و غبار. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع . ۲۶۰ صفحه.
۱۷. موسوی، حجت؛ عباس ولی و مسعود معیری. ۱۳۸۹. تأثیر مؤلفه های مورفومتری برخان بر میزان جابه جایی آن(مطالعه موردی: ریگ چاه جام). جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، ۲۱ (۲): ۱۰۱-۱۱۸
۱۸. نعیمی، مریم؛ سمیرا زندی‌فر، محمد خسروشاهی، پروانه عشوری و حمیدرضا عباسی. ۱۴۰۰. بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر تحرک‌پذیری تپه‌های ماسه‌ای در شهرستان سبزوار. مدیریت بیابان، ۹(۲): ۱-۱۸
۱۹. یوسفی مبرهن، ابراهیم؛ منصور قدرتی و محمد خسروشاهی. ۱۴۰۰. پایش و پیش بینی عوامل اقلیمی موثر بر تحرک پذیری تپه های ماسه ای استان سمنان. حفاظت منابع آب و خاک، ۱۰(۴)، ۱۲۷-۱۴۱.
20. Abbasi HR, Opp C, Groll M, Rohipour H, Gohardoust A .2019. Assessment of the distribution and activity of dunes in Iran based on mobility indices and ground data. Aeolian Research, 41: 539–555.
21. Ashkenazy, Y., Yizhaq, H., Tsoar, H., 2012. Sand dune mobility under climate change in the Kalahari and Australian deserts. Climate Change. 112: 901-923.
22. Bagnold, R.A. 1941. The physics of blown sand and desert dunes. Methuen & CD. LTD. London. p 265.
23. Bogle, R., Redsteer, M.H., Vogel, J. 2015. Field measurement and analysis of climatic factors affecting dune mobility near Grand Falls on the Navajo Nation, southwestern United States. Journal of Geomorphology, 228, 41-51.
24. Dong, Z., Qian, G., Lv, P., HU, G. 2013. Investigation of the sand sea with the tallest dunes on Earth: China's Badain Jaran Sand Sea. Earth-Science Reviews. 120: 20–39.
25. Johanna, C.S., Hamish, A.M., David, T.N. 2008. Meteorological controls on sand transport and dune morphology in a polardesert: Victoria Valley, Antarctica. Journal Earth Surface, 33, 1875–1891.
26. Lancaster, N. 1998. Development of linear dunes in the southwestern Kalahari, southern Africa. Journal Arid Environment, 14, 233– 244.
27. McTainsh, G.H., Leys, J.F., Tews, E.K., Strong, C.L. 2008. Dust Storm Index to Dust Concentration: Developing a New Measure of Wind Erosion for National and State-Scale Monitoring. Final Report to Natural Heritage Trust, Dept of Agriculture, Fisheries and Forestry, Canberra, ACT. 27 p.
28. Rahdari, M.R., Rodríguez-Seijo, A. 2021. Monitoring Sand Drift Potential and Sand Dune Mobility over the Last Three Decades (Khartouran Erg, Sabzevar, NE Iran). Journal sustainability13 (9050):1–16. Available at: [DOI:10.3390/su13169050. (visited 12 August 2021).]
29. Rashki, A., Kaskaoutis, D.G., Goudie, A.S., Kahn, R.A. 2013. Dryness of ephemeral lakes and consequences for dust activity: The case of the Hamoun drainage basin, southeastern Iran. Science of the Total Environment, 463–464, 552-564
30. Tsoar, H. 2005. Sand dunes mobility and stability in relation to climate. Physical Journals, 357, 50- 56.
31. Yizhaq, H., Ashkenazy, Y. and Tsoar, H. 2009. Sand dune dynamics and climate change: A modeling approach. Journal of geophysical research, 114, 149-165.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
