دوره 4، شماره 4 - ( 10-1396 )
جلد 4 شماره 4 صفحات 78-61 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Salahi B, Rezaei Banafsheh Daragh M, Vaezi A, Faridpour M. Monitoring and comparative analysis of meteorological drought on the groundwater level changes Marand plain. Journal of Spatial Analysis Environmental Hazards 2018; 4 (4) :61-78
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-2686-fa.html
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-2686-fa.html
صلاحی برومند، رضایی بنفشه درق مجید، واعظی عبدالرضا، فریدپور مجتبی. پایش و تحلیل تطبیقی نقش خشکسالیهای هواشناسی بر تغییرات سطح ایستابی چاه‌های پیزومتری دشت مرند. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. 1396; 4 (4) :61-78
1- دانشگاه محقق اردبیلی
2- دانشگاه تبریز
3- دانشگاه محقق اردبیلی ،m.faridpour1366@yahoo.com
2- دانشگاه تبریز
3- دانشگاه محقق اردبیلی ،
چکیده: (6149 مشاهده)
در این پژوهش، دوره‌های متوالی خشکسالی هواشناسی و ژئوهیدرولوژیکی با استفاده از شاخص خشکسالی SPI و SWI در 6 بازه زمانی (6، 9، 12، 18، 24 و 48 ماهه) در دشت مرند واقع در استان آذربایجان شرقی، بررسی شد. برای این منظور، از دادههای هواشناسی (متوسط بارش ماهانه) 7 ایستگاه باران سنجی در دوره آماری (91-1359) و دادههای ماهانه سطح آب 23 چاه پیزومتری در دوره آماری (90-1380) استفاده شد. نقشههای مربوطه با استفاده از نرمافزار Arc Gis و با روش کریجینگ تهیه و ترسیم شدند که پهنه‌های درگیر خشکسالی در منطقه را نمایان ساخت. همچنین شدیدترین خشکسالی و فراوانی نسبی خشکسالیهای هواشناسی و آب زیرزمینی در طول دوره آماری به دست آمد. نتایج بررسی مقادیر SPI نشان داد که خشکسالی هواشناسی از نظر مکانی دارای روند مشخصی نمیباشد در حالی که خشکسالی آب‌های زیرزمینی به طور تصادفی در منطقه رخ نداده و تمرکز آن در غرب آبخوان بیش از شرق آن بوده است. جهت بررسی اثرات خشکسالی بر افت سطح ایستابی، بهترین همبستگی بین آن‌ها، 720/0- با تأخیر زمانی 5 ماهه به دست آمد که در سطح 1 درصد معنی‌دار بوده و تأثیرپذیری منابع آب زیرزمینی را با یک تأخیر 5 ماهه نمایان میسازد. همچنین نتایج بررسی دادههای ماهانه سطح آب دشت مرند در دوره آماری (90-1380) نشان داد که تراز آب زیرزمینی دشت دارای روند منفی بوده که با افت حدود 2 متر مواجه بوده است.
فهرست منابع
1. احمدی آخورمه، مریم؛ احمد نوحه‌گر، مهدی سلیمانی مطلق و مجید طایی‌سمیرمی. 1394. بررسی خشکسالی آب زیرزمینی با استفاده از شاخص‌های SWI و GRI در آبخوان محدوده مطالعاتی مرودشت خرامه استان فارس. فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب، سال ششم، 21: 105-117.
2. ایمانی، مهناز و علی طالبی اسفندارانی. 1390. بررسی آثار خشکسالی بر تغییرات سطح سفره آب زیرزمینی دشت بهاباد یزد با استفاده از شاخص‌های GRI, SPI، چهارمین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
3. بختیاری عنایت، بهرام؛ آرش ملکیان و علی سلاجقه. 1394. آنالیز همبستگی پایه زمانی و تأخیر زمانی بین خشکسالی اقلیمی و خشکسالی آب‌شناختی دشت هشتگرد. تحقیقات آب و خاک ایران، شماره 4، 46: 609-616.
4. پورمحمدی، سمانه؛ محمدتقی دستورانی، هادی جعفری، علیرضا مساح بوانی، مسعود گودرزی، فاطمه باقری و محمدحسین رحیمیان. 1396. بررسی اثرات خشکسالی هواشناسی و هیدروژئولوژیکی بر بیلان آب زیرزمینی دشت تویسرکان. مهندسی و مدیریت آبخیز،9: 57-46.
5. رضیئی، طیب؛ پیمان دانش کارآراسته، روح‌انگیز اختری و بهرام ثقفیان. 1386. بررسی خشکسالیهای هواشناسی در استان سیستان و بلوچستان با استفاده از نمایه SPI و مدل زنجیره مارکف. تحقیقات منابع آب ایران، 35: 25-3.
6. زینالی، بتول؛ مجتبی فریدپور و صیاد اصغری سراسکانرود. 1396. بررسی تأثیر خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی بر ویژگی‌های کمی و کیفی آب‌های زیرزمینی (مطالعه موردی دشت مرند). مدیریت حوزه آبخیز، 14: 177-187.
7. ساری، الهه.1390. پایش خشکسالی هواشناسی به روش SPI و تأثیر آن بر کشت گندم دیم در استان آذربایجان شرقی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم انسانی و اجتماعی. دانشگاه تبریز.
8. قلی‌زاده، محمدحسین.1383. پیش‌بینی و پیش‌آگاهی خشکسالی در غرب ایران. پایان‌نامه دکتری اقلیم‌شناسی. دانشگاه تربیت معلم تهران. تهران.
9. کریمی، مهشید؛ کاکا شاهدی و خه‌بات خسروی. 1395. بررسی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی با استفاده از شاخص‌های خشکسالی در حوضه آبخیز قره‌سو. فیزیک زمین و فضا، (1)42: 170-159.
10. محمدی قلعه‌نی، مهدی؛ کیومرث ابراهیمی و شهاب عراقی نژاد. 1391. ارزیابی تأثیر عوامل آب و هوایی بر افت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: آبخوان دشت ساوه). مجله دانش آب و خاک، 21(2): 93-108.
11. محمدی، حسین مراد؛ علی‌اکبر شمسی‌پور. 1382. تأثیر خشکسالیهای اخیر در افت منابع آب‌های زیرزمینی دشت‌های شمال همدان. فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، 45: 130-115.
12. ملکی نژاد، حسین؛ مهدی سلیمانی مطلق. 1390. بررسی شدت خشکسالیهای هواشناسی و هیدرولوژیک در حوضه چغلوندی. مجله پژوهش آب ایران، (9)5: 72-61.
13. محمدی، محسن؛ حمیدرضا مرادی و مهدی وفاخواه.1391. توزیع مکانی و ارتباط بین خشکسالیهای هواشناسی و آب‌های زیرزمینی در دشت اراک. فصلنامه جغرافیایی طبیعی، (5)15: 84-77.
14. محمد نیا قرایی؛ سهراب، ناصر جاودانی خلیفه، سهیلا جوانمرد، لیلی خزانه‌داری و محمود خسروی.1379. بررسی شاخص ارزیابی و امکان‌سنجی کاربرد شاخص شدت خشکسالی پالمر در ایران. مجموعه مقالات کنفرانس خشکسالی کرمان.
15. Bhuiyan, C.; R. P. Singh, and F.N. Kkogan.2006. Monitoring Drought Dynamics in the Aravalli Region (India) using Different Indices based on Ground and Remote Sensing data. International.Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, Vol. 8: 289-302. DOI 10.1016/j.jag.2006.03.002.
16. Bogdan, B.; K. Kubiak-Wójcicka. 2017. Impact of meteorological drought on hydrological drought in Toruń (central Poland) in the period of 1971–2015. Journal of Water and Land Development. No. 32 p. 3-12. DOI: 10.1515/jwld-2017-0001.
17. Ekrami, M., H. Malekinezhad., and M. R. Ekhtesasi. 2013. Evaluation of Meteorological drought and Hydrological Drought Impacts on Ground Water Resource. Iran-Watershed Management Science & Engineering. 7 (20).
18. Ezzine, H.; A. Bouziane, and D. Quasar. 2014. Seasonal comparisons of meteorological and agricultural drought indexes in Morocco using open short time series data. Journal of Applied Earth Observation and Geo-Information. 26, 36-48. DOI.org/10.1016/j.jag.2013.05.005
19. Khan, S.; H. F. Gabriel and T. Rana. 2008. Standard precipitation index to track drought and assess impact of rainfall on water tables in irrigation areas. Irrigation Drainage System. 22: 159-177.
20. Kogan, F. N. 2000. Contribution of remote sensing to drought early warning in early warning systems for drought preparedness and drought management, ed. D.A. Wilhite and D.A. Wood. 75–87. Geneva: World Meteorological Organization.
21. Mckee B.T.; N. J. Doesken, and J. Kleist.1993. The Relationship of Drought Frequency and Duration to Time Scales, 8th Conference on Applied Climatology, Anaheim CA. American Meteorological Society, 17-22 January 1993: 179-184.
22. Peters, E.; P. J. J. F. Torfs, H. A. J, Van Lanen, and G. Bier. 2003. Propagation of drought through groundwater-a new approach using linear reservoir theory. Hydro Processes 17: pp. 3023–3040.
23. Rossi. G. 2000. Drought mitigation measures: a comprehensive framework. In: Voght JV, Somma F (Eds) Drought and drought mitigation in Europe. Kluwer, Dordrecht.
24. Sahoo. R. N.; Dipanwita Dutta, M. Khanna, N. Kumar, S. K. Bandyopadhyay. 2015. Drought assessment in the Dhar and Mewat Districts of India using meteorological, hydrological and remote-sensing derived indices. Natural Hazards. vol. 77, issue 2, 733-751. DOI 10.1007/s11069-015-1623-z.
25. WMO (World Meteorological Organization). 2006. Drought Monitoring and Early Warning: Concepts, Progress and Future Challenges. WMO Publication–No. 1006. WMO, Geneva, Switzerland.
26. احمدی آخورمه، مریم؛ احمد نوحه‌گر، مهدی سلیمانی مطلق و مجید طایی‌سمیرمی. 1394. بررسی خشکسالی آب زیرزمینی با استفاده از شاخص‌های SWI و GRI در آبخوان محدوده مطالعاتی مرودشت خرامه استان فارس. فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب، سال ششم، 21: 105-117.
27. ایمانی، مهناز و علی طالبی اسفندارانی. 1390. بررسی آثار خشکسالی بر تغییرات سطح سفره آب زیرزمینی دشت بهاباد یزد با استفاده از شاخص‌های GRI, SPI، چهارمین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
28. بختیاری عنایت، بهرام؛ آرش ملکیان و علی سلاجقه. 1394. آنالیز همبستگی پایه زمانی و تأخیر زمانی بین خشکسالی اقلیمی و خشکسالی آب‌شناختی دشت هشتگرد. تحقیقات آب و خاک ایران، شماره 4، 46: 609-616.
29. پورمحمدی، سمانه؛ محمدتقی دستورانی، هادی جعفری، علیرضا مساح بوانی، مسعود گودرزی، فاطمه باقری و محمدحسین رحیمیان. 1396. بررسی اثرات خشکسالی هواشناسی و هیدروژئولوژیکی بر بیلان آب زیرزمینی دشت تویسرکان. مهندسی و مدیریت آبخیز،9: 57-46.
30. رضیئی، طیب؛ پیمان دانش کارآراسته، روح‌انگیز اختری و بهرام ثقفیان. 1386. بررسی خشکسالیهای هواشناسی در استان سیستان و بلوچستان با استفاده از نمایه SPI و مدل زنجیره مارکف. تحقیقات منابع آب ایران، 35: 25-3.
31. زینالی، بتول؛ مجتبی فریدپور و صیاد اصغری سراسکانرود. 1396. بررسی تأثیر خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی بر ویژگی‌های کمی و کیفی آب‌های زیرزمینی (مطالعه موردی دشت مرند). مدیریت حوزه آبخیز، 14: 177-187.
32. ساری، الهه.1390. پایش خشکسالی هواشناسی به روش SPI و تأثیر آن بر کشت گندم دیم در استان آذربایجان شرقی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم انسانی و اجتماعی. دانشگاه تبریز.
33. قلی‌زاده، محمدحسین.1383. پیش‌بینی و پیش‌آگاهی خشکسالی در غرب ایران. پایان‌نامه دکتری اقلیم‌شناسی. دانشگاه تربیت معلم تهران. تهران.
34. کریمی، مهشید؛ کاکا شاهدی و خه‌بات خسروی. 1395. بررسی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی با استفاده از شاخص‌های خشکسالی در حوضه آبخیز قره‌سو. فیزیک زمین و فضا، (1)42: 170-159.
35. محمدی قلعه‌نی، مهدی؛ کیومرث ابراهیمی و شهاب عراقی نژاد. 1391. ارزیابی تأثیر عوامل آب و هوایی بر افت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: آبخوان دشت ساوه). مجله دانش آب و خاک، 21(2): 93-108.
36. محمدی، حسین مراد؛ علی‌اکبر شمسی‌پور. 1382. تأثیر خشکسالیهای اخیر در افت منابع آب‌های زیرزمینی دشت‌های شمال همدان. فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، 45: 130-115.
37. ملکی نژاد، حسین؛ مهدی سلیمانی مطلق. 1390. بررسی شدت خشکسالیهای هواشناسی و هیدرولوژیک در حوضه چغلوندی. مجله پژوهش آب ایران، (9)5: 72-61.
38. محمدی، محسن؛ حمیدرضا مرادی و مهدی وفاخواه.1391. توزیع مکانی و ارتباط بین خشکسالیهای هواشناسی و آب‌های زیرزمینی در دشت اراک. فصلنامه جغرافیایی طبیعی، (5)15: 84-77.
39. محمد نیا قرایی؛ سهراب، ناصر جاودانی خلیفه، سهیلا جوانمرد، لیلی خزانه‌داری و محمود خسروی.1379. بررسی شاخص ارزیابی و امکان‌سنجی کاربرد شاخص شدت خشکسالی پالمر در ایران. مجموعه مقالات کنفرانس خشکسالی کرمان.
40. Bhuiyan, C.; R. P. Singh, and F.N. Kkogan.2006. Monitoring Drought Dynamics in the Aravalli Region (India) using Different Indices based on Ground and Remote Sensing data. International.Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, Vol. 8: 289-302. DOI 10.1016/j.jag.2006.03.002.
41. Bogdan, B.; K. Kubiak-Wójcicka. 2017. Impact of meteorological drought on hydrological drought in Toruń (central Poland) in the period of 1971–2015. Journal of Water and Land Development. No. 32 p. 3-12. DOI: 10.1515/jwld-2017-0001.
42. Ekrami, M., H. Malekinezhad., and M. R. Ekhtesasi. 2013. Evaluation of Meteorological drought and Hydrological Drought Impacts on Ground Water Resource. Iran-Watershed Management Science & Engineering. 7 (20).
43. Ezzine, H.; A. Bouziane, and D. Quasar. 2014. Seasonal comparisons of meteorological and agricultural drought indexes in Morocco using open short time series data. Journal of Applied Earth Observation and Geo-Information. 26, 36-48. DOI.org/10.1016/j.jag.2013.05.005
44. Khan, S.; H. F. Gabriel and T. Rana. 2008. Standard precipitation index to track drought and assess impact of rainfall on water tables in irrigation areas. Irrigation Drainage System. 22: 159-177.
45. Kogan, F. N. 2000. Contribution of remote sensing to drought early warning in early warning systems for drought preparedness and drought management, ed. D.A. Wilhite and D.A. Wood. 75–87. Geneva: World Meteorological Organization.
46. Mckee B.T.; N. J. Doesken, and J. Kleist.1993. The Relationship of Drought Frequency and Duration to Time Scales, 8th Conference on Applied Climatology, Anaheim CA. American Meteorological Society, 17-22 January 1993: 179-184.
47. Peters, E.; P. J. J. F. Torfs, H. A. J, Van Lanen, and G. Bier. 2003. Propagation of drought through groundwater-a new approach using linear reservoir theory. Hydro Processes 17: pp. 3023–3040.
48. Rossi. G. 2000. Drought mitigation measures: a comprehensive framework. In: Voght JV, Somma F (Eds) Drought and drought mitigation in Europe. Kluwer, Dordrecht.
49. Sahoo. R. N.; Dipanwita Dutta, M. Khanna, N. Kumar, S. K. Bandyopadhyay. 2015. Drought assessment in the Dhar and Mewat Districts of India using meteorological, hydrological and remote-sensing derived indices. Natural Hazards. vol. 77, issue 2, 733-751. DOI 10.1007/s11069-015-1623-z.
50. WMO (World Meteorological Organization). 2006. Drought Monitoring and Early Warning: Concepts, Progress and Future Challenges. WMO Publication–No. 1006. WMO, Geneva, Switzerland.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
