فاطمه درگاهیان، مهدی پورهاشمی، سمانه رضوی زاده،
دوره 9، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
زوال و خشکیدگی بلوط در بیش از40 کشور دنیا و از جمله ایران رخ داده است. عوامل متعددی در خشکیدگی و زوال بلوط نقش داشتهاند در بین عوامل طبیعی تغییر اقلیم درهمه کشورها مشترک است اما گردوغبار به عنوان یک عامل کمک کننده به زوال در جنگلهای زاگرس که در مجاورت و مسیر عبور جریانهای گردوغباری قرار دارد، نقش مهمی ایفا نموده است. در این تحقیق با هدف بررسی رخداد گردوغبار و ردیابی مسیر و منشاء آن در سایتهای پایش زوال زاگرس در استان چهارمحال و بختیاری از آمار و دادههای هواشناسی نزدیکترین ایستگاه سینوپتیک به سایتهای پایش زوال استفاده شد. کدهای مربوط به رخداد گرد و غبار، از بین 100 کد پدیده (0-99)، استخراج شد و فروانی رخداد گردوغبار با میدان دیدهای افقی مختلف بررسی شد. به منظور شناسایی جهت مسیر ورود گردوغبار از نمودار گلغبار و برای ترسیم گلغبار از نرم افزار WR- PLOT استفاده شد. دادههای مربوط به سمت و سرعت باد استخراج و سمت و سرعت باد متناظر با روزهای گردوغباری برای ورود به نرم افزار ترسیم گلغبار استخراج و به فرمت مخصوص این نرم افزار تبدیل شد. به منظور شناسایی وردیابی منابع گردوغبار ورودی به محدوده سایتهای پایش زوال از مدل شبیهسازی HYSPLIT استفاده شد. نتایج نشان داد رخداد گردوغبار در سایتهای پایش زوال روند افزایشی داشته و مسیر ورود گردوغبار به سایتهای زوال از سمت غرب وحنوب غرب و شمال غرب به ترتیب اهمیت بوده است و منطقه مورد مطالعه با توجه به موقعیت قرارگیری و نزدیکی به منابع گردوغبار و قرارگیری در مسیر جریانات جوی ورودی از گردوغیارهای داخل و خارح از کشور متاثر بوده است. ردیابی منشاء ذرات گردوغبار در سه سطح ارتفاعی 1000،500 و 1500 متری نشان داد مهمترین منابع گردوغبار ورودی به منطقه از عراق و عربستان میباشد که با عبور از روی کانونهای گردوغبار داخلی در استان خوزستان تقویت شده است. با توجه به اینکه رخداد گردوغبار و مسیر ورود آن میتواند یکی از عوامل کمک کننده به زوال درختان بلوط زاگرس باشد و میزان اثرات آن در دامنههای مختلف، متفاوت است، به تصمیمگیرندگان و برنامهریزان اکوسیستم جنگلی کمک میکند که درسطح کلان با برنامههای کنترل کانونهای داخلی و همکاریهای بینالمللی با کشورهای همسایه در جهت حفظ و احیاء جنگل گام بردارند.
