حمید اجتهادی، پروین واثقی،
دوره 9، شماره 3 - ( 8-1388 )
چکیده
پهنه رویشی مورد مطالعه در تحقیق حاضر ارتفاعات کلات–زیرجان گناباد، واقع در استان خراسان رضوی است. ارتفاع آن از 1100 تا 2830 متر از سطح دریا متغیر و میانگین بارندگی و درجه حرارت سالیانه آن به ترتیب 2/143 میلیمتر و 2/17 سانتیگراد است. تعداد 261 کوادرات 1 متر مربعی به روش سیستماتیک – تصادفی در منطقه مستقر گردید. در هر یک از کوادرات ها، فهرست گیاهان موجود به همراه درصد پوشش تاجی و فراوانی گونه ها ثبت شد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات متغیرهای ارتفاع و جهت شیب روی تنوع گونه ای گیاهان بود. کل کوادرات ها به سه طبقه ارتفاعی و چهار طبقه از نظر جهت شیب تقسیم بندی شدند. شاخص های غنا و تنوع گونه ای و یکنواختی در هر طبقه محاسبه و نمودارهای درجه بندی تنوع و رتبه-فراوانی رسم گردید. تمام شاخص ها و نمودارهای مربوطه حاکی از بیشترین میزان تنوع گونه ای، غنا و یکنواختی در طبقه متوسط ارتفاعی و کم ترین میزان آن ها در طبقات ارتفاعی بالا (به دلیل تشعشعات فراوان UV) و پائین (به دلیل تخریبات انسانی) است. بالاترین میزان غنای گونه ای در شیبهای رو به جنوب مشاهده می شود. اما از نظر تنوع گونه ای و یکنواختی، اختلاف معنی داری بین مقادیر شاخص ها در جهت شیب های مختلف وجود ندارد. بنابراین در این ناحیه عامل ارتفاع نسبت به جهت شیب اثرگذاری بیشتری بر تنوع گونه ای داشته است. در مورد انطباق داده ها با مدلهای توزیع وفور گونه، طبقه پایینی ارتفاع با مدل لگ نرمال مطابقت کرد. اما دو طبقه دیگر از هیچ مدلی پیروی نکردند.
جواد محمدی، حسن زارع مایوان، حمید اجتهادی، کریم پاساد،
دوره 15، شماره 1 - ( 9-1393 )
چکیده
جنگل کاسف با مساحتی بالغ بر 12 هکتار در فاصله¬ی 20 کیلومتری شمال شهرستان بردسکن، بین "30 و '52 و °57 تا "00 و '00 و °58 طول شرقی و "30 و '22 و °35 تا "00 و '30 و °35 عرض شمالی، در منطقه¬ای کوهستانی و خشک با حداقل دمای 10- و حداکثر دمای 45+ ومیزان بارش متوسط 155 میلیمتر در سال، در ارتفاع 1580 تا 1630 متر از سطح دریا با شیب 15% در جهت غربی شرقی واقع شده است. پوشش گیاهی این منطقه در پاییز 1391، پس از نمونه برداری هایی در بهار و پاییز 1391 به روش فلوریستیک مطالعه و سپس شکل¬های زیستی و پراکنش جغرافیایی آن¬ها تعیین شد. به طور کلی در منطقه، 69 گونه متعلق به 29 تیره وجود دارد که25 تیره دولپه¬ای و 3 تک¬لپه¬ای هستند و یک تیره¬ نیز متعلق به بازدانگان است. بزرگترین تیره¬ها نعناع (Lamiaceae) با 11 گونه، کاسنی (Asteraceae) با 9 گونه و تیره میخک (Caryophyllaceae) با 5 گونه می¬باشند. شکل¬های زیستی عمده منطقه عبارتند از: تروفیت¬ها با 36% (25 گونه)، همی¬کریپتوفیت¬ها 29% (20گونه)، کامفیت¬ها 16% (11گونه)، فانروفیت¬ها 13% (9گونه) و کریپتوفیت¬ها با 6% (4 گونه). درصد بالای همی¬کریپتوفیت¬ها نشان دهنده¬ی اقلیم سرد و کوهستانی منطقه است و درصد بالای تیره کاسنی و حضور گونه¬هایی همچون اسپند (Peganumharmala) نشان از تخریب¬ بالای پوشش گیاهی و عدم نظارت و مدیریت مناسب بر محیط زیست این منطقه دارد.
