پژوهش های نوین فیزیک

---

ماکروسیکلیک دی‌آمید دی‌بنزوسولفوکسید، ترکیبی است با ساختار حلقوی-تاجی شکل و دارای گروه‌های فعال آمیدی، اکسیژنی و سولفوکسید. داخل حلقه آن آب گریز است و می‌تواند با کاتیون‌های سدیم، پتاسیم یا کلسیم پیوند دهد و به دلیل خاصیت چربی‌دوستی در خارج از حلقه خود می‌تواند از عرض غشاء عبور کند. پژوهش حاضر با هدف تعیین پاسخ آنزیم‌های آنتی‌اکسیداتیو به اثر غلظت‌های متفاوت این ترکیب پس از تزریق درون صفاقی به موش‌های نژاد Balb/C انجام گرفت. هم چنین مقادیر بیومارکرهای حاصل از تخریب رادیکال‌های اکسیژنی بررسی شدند. نتایج نشان داد که میزان 50 LD این دارو 2500 میکروگرم بر کیلوگرم وزن بدن است. به موش‌های بررسی شده دوز50 subLD با غلظت 1500 میکروگرم بر کیلوگرم وزن بدن به‌صورت منفرد تزریق شد. بعد از یک هفته بررسی بافت‌شناسی کبد نشان داد که سلول‌های هپاتوسیت، طناب‌های هپاتوسیتی، سلول‌های کوپفر، سینوزوئیدها و فضای پورتال در مقایسه با گروه شاهد هیچ گونه تغییر معنی‌داری نیافتند. در حالی‌که بافت‌شناسی بیضه‌ها نشان داد که حجم و وزن بیضه، تعداد سلول‌های بینابینی، قطر لوله‌های منی‌ساز، تعداد سلول‌های اسپرماتوگونی نوع A و B، اسپرماتوسیت اولیه، اسپرماتید و اسپرماتوزوئید و سلول‌های سرتولی به‌طور معنی‌داری کاهش یافتند. فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیداتیو شامل سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز در کبد و بیضه در یک روند وابسته به غلظت رو به افزایش گذاشتند در صورتی که این افزایش برای بیومارکرهای تخریب اکسیداتیو یعنی مالون دی‌آلدئید و دی‌تیروزین فقط در بافت بیضه و در خون محیطی مشاهده شد. بنا بر این با توجه به پژوهش حاضر نتیجه‌گیری می‌شود که ترکیب مورد استفاده دارای اثرات سمی بوده است. بعد از یک هفته از کاربرد آن در زیر غلظت 50 LD، بافت بیضه به نحو شاخص تحت تأثیر قرار گرفت، ولی بافت کبد احتمالاً به دلیل قابلیت‌های متابولیک زیاد در متابولیسم مواد و توان بیش‌تر فعالیت آنتی‌اکسیدانی، اثرات نامطلوب بافتی نشان نداد.

---

برای بر‌رسی و تفکیک گونهٔ کاج الدار و دو فرم مورفولوژیک به‌وجود آمده از آن، نمونه‌های برگ سوزنی نهال‌های سه ساله در شرایط یک‌سان عصاره‌‌گیری شدند. الگوی باندهای پروتئینی نمونه‌ها به روش الکتروفورز SDS-PAGE مقایسه شد. 12 صفت مورفولوژیک نهال و پایه‌های مادری سه نوع کاج نیز با یک‌دیگر مقایسه شدند. مقدار پروتئین کل نمونه‌ها به روش برادفورد و نیز محتوای کلروفیل a و b نمونه‌ها به روش هاربورن و با استفاده از اسپکتوفتومتر اندازه‌گیری شده است که الکتروفورز پروتئین تک بعدی نمونه‌ها ‌الگوهای باندی کاملاً مشابهی را برای هر سه نوع کاج بررسی شده (الداریکا و دو کاج کله‌قندی و توپی) نشان داد. میزان پروتئین کل و محتوای کلروفیل a و b نمونه‌ها با استفاده از آزمون تجزیه واریانس هیچ‌گونه تفاوت معنی‌داری را نشان نداد. در صورتی که 11 صفت از ویژگی‌های مورفولوژیک اندازه‌گیری شده در کاج الدار بیش از دو کاج دیگر بوده است. این نتایج حاکی از نبودن اختلاف بیوشیمیایی بین کاج‌ها، علی رغم وجود تفاوت‌های بارز ساختاری و مورفولوژیک است.

---

زنبورهای عسل کارگر1 پروپولیس (بره موم) را از بخش‌های در حال رشد درختان و جوانه‌ها جمع‌آوری می‌کنند. زنبورها، شیره‌های گیاهی را روی پاهای عقبی خود متراکم و تا کندو حمل می‌کنند. سپس آن را با موم و سایر ترشحات غدد شکمی زنبور مخلوط کرده و به صورت ماده چسبنده‌ای در‌می‌آورند. یک نمونه معمولی پروپولیس دارای 50 نوع ماده مختلف است که در این میان رزین‌ها و صمغ‌های گیاهی (50%)، موم‌ها (30%)، اسانس‌های روغنی (10%) و بقیه گرده گل‌ها هستند. تاکنون حدود 180 ترکیب مختلف در پروپولیس یافت شده است. هدف از این تحقیق، تعیین اثرات ضد جهش‌زایی کرم‌های آرایشی دارای عصاره اتانولی پروپولیس (EEP) در برابر دو ماده جهش‌زای شناخته شده آزید‌ سدیم (NaN3) و پرمنگنات پتاسیم (KMnO4) با استفاده از آزمون ایمز و میکروزوم است. در این آزمون از سویه‌های مختلف2 به نام‌های TA100 و TA97 استفاده شد که هر یک حامل یک جهش انتخابی در اپرون هیستیدین خود هستند. سویه‌های جهش یافته His- بر روی محیط کشت حاوی حداقل مواد معدنی و گلوکز در حضور مواد شیمیایی جهش‌زا مورد آزمایش کشت داده شدند. به این ترتیب فقط آن دسته از باکتری‌هایی که با جهش برگشتی، His+ شده‌ بودند، قادر به رشد و تشکیل کلنی بودند. وجود ماده‌ی ضدجهش (عصاره اتانولی پروپولیس) در کنار ماده‌ی جهش‌زا، میزان جهش برگشتی را کاهش داده که با استفاده از فرمول می‌توان درصد ممانعت از جهش را محاسبه کرد. علاوه بر این وجود اختلاف معنی‌دار بین متوسط تعداد کلنی‌های برگشتی در هر پلیت در ارتباط با ماده‌ی جهش‌زا، با نرم‌افزار آماری SPSS و با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه تجزیه و تحلیل شد. به طور کلی، یافته‌های حاصل از آزمون‌های ضد جهش‌زایی در in vitro نشان داد که عصاره اتانولی پروپولیس در غلظت‌های 1/0 تا 4 درصد می‌تواند اثرات جهش‌زایی این مواد شیمیایی را در یک وضعیت دوز- پاسخ خنثی کند. نتایج به دست آمده از آزمون میکروزوم (S9)، همچنین توانایی بالقوه پروپولیس را در بازدارندگی از جهش و در نتیجه سرطان نشان می‌دهد. بنابراین این ماده می‌تواند در فرمولاسیون کرم‌های آرایشی به دلایل فوق به کار گرفته شود.

---

گرانیت‌های ملایر به‌عنوان بخشی از رخ‌داد پلوتونیسم در محدودهٔ شمال غربی زون سنندج- سیرجان، در موقعیت عرض جغرافیایی'18°34- '00°34 و طول '52°48- '30°48 واقع شده است. در بررسی‌های تاریخچه تکتونوماگمایی زون سنندج- سیرجان، تشکیل توده‌های نفوذی به هم‌گرایی ورقهٔ عربی و ایران همراه با فرورانش نئوتتیس در غرب منطقهٔ سنندج- سیرجان نسبت داده شده است. بررسی ژئوشیمی عناصر اصلی و کمیاب سنگ‌های گرانیتی ملایر نشان می‌دهد که این توده‌های گرانیتی در محیطی فشارشی همچون حاشیهٔ فعال قاره‌ای و در یک سیستم هم‌گرایی ورقه اقیانوسی- قاره‌ای و در کمان ماگمایی حاشیهٔ قاره تشکیل شده‌اند. نسبت زیاد LILEs/HFSEs و آنومالی منفی Sr،Ba ،Ta و Nb تأیید کننده ارتباط آن‌ها با سیستم فرورانش و نشانهٔ نقش پوسته در تشکیل و تحول ماگمای گرانیتی است. طیف وسیع ترکیب کانی شناختی در برسی‌های پتروگرافی و تنوع مشاهده شده در پژوهش‌های صحرایی، ماهیت کالک- الکالن پتاسیم زیاد آن‌ها و مقایسه روند مشاهده شده از آن‌ها در نمودارهای AFM، FeO-MgOو K2O-SiO2با چند توده که وضعیت تکتونیکی مشخصی دارند، تأکیدی بر شباهت‌ گرانیت‌های ملایر با گرانیت‌های کمان حاشیهٔ قاره‌ای نوع آندی و در نتیجه نقش ماگمای مافیک گوشتهٔ فوقانی و حرکات تکتونیکی در تشکیل و تحول ترکیبی ماگمای منشأ آن‌ها است.

---

گیاه نوروزک از تیره نعناع2 و بومی استان خراسان و سمنان است. این گیاه دارای خواص ارزشمند بسیاری است. از جمله، ضددرد، ضدالتهاب، آرام بخش، کاهش‌دهندهٔ قند خون و آنتی‌اکسیدان است. این تحقیق به منظور تعیین بهترین مرحلهٔ رشد و نمو برای استفادهٔ بهینه از خواص ضد باکتریایی برگ گیاه دارویی نوروزک1، اجرا شد. برگ گیاه در سه مرحله‌ٔ مختلف از رشد و نمو (مرحله‌ٔ رویش، مرحلهٔ گل‌دهی و مرحلهٔ رسیدگی بذر) جمع‌آوری و خشک شد. سپس عصارهٔ متانولی برگ در دستگاه تقطیر در خلأ خشک شد. غلظت‌های 5،10،15و20 گرم در لیتر از آن تهیه و به‌روش دیسک دیفوزیون3 بر روی باکتری‌های اسریشیا کولی4، پسدومونوس آروجینوس5 ، استافیلوکوکوس آرئوس6 ، کلبسیلا پنئومونیی7 و پروتئوس میرابیلیس8 اثر داده شد. پس از 24 ساعت، قطر هاله ممانعت از رشد اندازه‌گیری و اثر بازدارندگی این عصاره‌ها با یکدیگر وبا آنتی بیوتیک‌های تتراسایکلین، پنی سیلین و آمپی سیلین مقایسه شد. تجزیه وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار JMP و بر اساس آزمون HSD در سطح اطمینان 95% انجام شد. بیش‌ترین فعالیت ضد باکتریایی برگ در مرحلهٔ گل‌دهی مشاهده شد و در بیش‌تر موارد تفاوت معنی‌داری بین مرحلهٔ گل‌دهی و دو مرحلهٔ دیگر وجود داشت. از سوی دیگر در مورد بعضی از باکتری‌ها تأثیر ضدمیکروبی عصاره برگ به‌ویژه در مرحلهٔ گل‌دهی به‌طور معنی‌داری بیش‌تر از تأثیر آنتی بیوتیک‌های مذکور و در مواردی مشابه با تأثیر آن‌ها بود. بنا بر این به نظر می‌رسد که بهترین زمان برای بهره‌برداری از خاصیت ضد باکتریایی برگ، مرحله گل‌دهی است. همچنین با توجه به فرایند مقاوم شدن برخی سویه‌ها به آنتی بیوتیک‌های سنتزی رایج، لزوم استفاده از ترکیبات ضد باکتریایی طبیعی می‌تواند ارزشمند باشد که البته این امر پژوهش‌های دقیق‌تری را ایجاب می‌کند

---

گیاهان رشد یافته در شرایط هیدروپونیک با کلرید کادمیوم M µ 50 تیمار شدند. میزان رشد و پارامتر های متابولیکی دخیل در تنش اکسیداتیو و پاسخ¬های آنتی¬اکسیدانی در اندام هوایی و ریشه¬های گیاهان تیمار شده بررسی شد. افزایش پراکسیداسیون لیپیدها، مرگ سلولی و تجمع پراکسید هیدروژن با اعمال کادمیوم موجب کاهش رشد و وزن خشک گیاهان گردید. میزان فعالیت آنزیم¬های کاتالاز (CAT) ، آسکور بات پراکسیداز (APX ) ، گایاکول پراکسیداز (GPX) و گلوتاتیون ردوکتاز (GR) در گیاهان تحت تیمار با کادمیوم افزایش یافت. بنابرین اعمال کادمیوم M µ 50 باعث افزایش فعـــالیت آنزیم¬های مسئول محافظت اکسیدانی در گیاه ذرت می¬شود.

---

پهنه رویشی مورد مطالعه در تحقیق حاضر ارتفاعات کلات–زیرجان گناباد، واقع در استان خراسان رضوی است. ارتفاع آن از 1100 تا 2830 متر از سطح دریا متغیر و میانگین بارندگی و درجه حرارت سالیانه آن به ترتیب 2/143 میلیمتر و 2/17 سانتیگراد است. تعداد 261 کوادرات 1 متر مربعی به روش سیستماتیک – تصادفی در منطقه مستقر گردید. در هر یک از کوادرات ها، فهرست گیاهان موجود به همراه درصد پوشش تاجی و فراوانی گونه ها ثبت شد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات متغیرهای ارتفاع و جهت شیب روی تنوع گونه ای گیاهان بود. کل کوادرات ها به سه طبقه ارتفاعی و چهار طبقه از نظر جهت شیب تقسیم بندی شدند. شاخص های غنا و تنوع گونه ای و یکنواختی در هر طبقه محاسبه و نمودارهای درجه بندی تنوع و رتبه-فراوانی رسم گردید. تمام شاخص ها و نمودارهای مربوطه حاکی از بیشترین میزان تنوع گونه ای، غنا و یکنواختی در طبقه متوسط ارتفاعی و کم ترین میزان آن ها در طبقات ارتفاعی بالا (به دلیل تشعشعات فراوان UV) و پائین (به دلیل تخریبات انسانی) است. بالاترین میزان غنای گونه ای در شیبهای رو به جنوب مشاهده می شود. اما از نظر تنوع گونه ای و یکنواختی، اختلاف معنی داری بین مقادیر شاخص ها در جهت شیب های مختلف وجود ندارد. بنابراین در این ناحیه عامل ارتفاع نسبت به جهت شیب اثرگذاری بیشتری بر تنوع گونه ای داشته است. در مورد انطباق داده ها با مدلهای توزیع وفور گونه، طبقه پایینی ارتفاع با مدل لگ نرمال مطابقت کرد. اما دو طبقه دیگر از هیچ مدلی پیروی نکردند.

---

تری‌ترپنوئیدهای موجود در پوست سیب، خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالقوه دارند. فعالیت ضد تکثیری تری ترپنوئیدها علیه سلول‌های سرطانی سینه، کبد و کولون اثبات شده است. اورسولیک اسید و اولئانولیک اسید فراوان‌ترین تری‌ترپنوئید موجود در پوست سیب هستند. هدف از این پژوهش، تعیین خاصیت ضد جهشی و ضد سرطانی اورسولیک و اولئانولیک اسید در برابر مادۀ جهش‌زای آزید سدیم با استفاده از میکروزوم و تست ایمز است. مواد استفاده شده در این پژوهش اورسولیک اسید و اولئانولیک اسید به صورت پودر سفیدرنگ و محلول در استن هستند. باکتری مورد استفاده در این آزمون، سویه‌ای از سالمونلا تیفی موریوم (TA100) است که یک جهش انتخابی در اپرن هیستیدین خود دارد. همچنین با افزودن میکروزوم کبد موش اثر ضد سرطانی این دو ماده  نیز تأیید شد. درصد بازدارندگی به‌دست آمده در حضور میکروزوم (s9) برای اورسولیک اسید 83 درصد و برای اولئانولیک اسید 4/76 درصد بود. (در غیاب s9 این مقدار در اورسولیک اسید 6/77 درصد و برای اولئانولیک اسید 8/69 درصد است.) بنا بر این حضور مادۀ ضد جهش اورسولیک و اولئانولیک اسید در کنار ماده جهش‌زا، مقدار جهش برگشتی را کاهش می‌دهد و از آن‌جا که بازدارندگی بیش از 40 درصد به‌عنوان ضد جهش قوی شناخته می‌شود٬ نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که پوست سیب دارای تری‌ترپنوئیدهایی با خاصیت ضد جهشی و ضد سرطانی  قوی است که این خاصیت در اورسولیک اسید نسبت به اولئانولیک اسید بیش‌تر است.

---

یکی از مراحل اساسی بررسی و مدیریت خشک‌سالی، شناخت و تحلیل بسامدی ویژگی¬های آن از جمله شدت و مدت خشک‌سالی است. با توجه به هم‌بستگی بالای این دو عامل باید از ابزاری استفاده شود که میزان ارتباط و تأثیراتی را که در تحلیل خشک‌سالی دارند، نمایان سازد. توابع مفصل ساختار وابستگی بین متغیرها را به‌صورت یک مدل نشان می¬دهند و علاوه بر این‌ها می¬توان ضرایب هم‌بستگی بین متغیرها را هم به‌دست آورد. در این مقاله خانواده‌های مناسب برای مدل-بندی پدیده خشک‌سالی ارائه می¬شوند، سپس با روش¬های ماکسیمم درست‌نمایی و بیز تجربی پارامتر تابع مفصل برآورد می¬گردد. آن‌گاه برترین خانواده توابع مفصل برای به‌دست آوردن توزیع توأم مدت و شدت خشک‌سالی در ایستگاه هواشناسی تهران تعیین می¬گردد و با استفاده از آن پدیده خشک‌سالی در تهران را بر اساس داده¬های مدت و شدت خشک‌سالی در دورۀ 37 سالۀ 1348 تا 1384 مدل¬بندی شده و نحوۀ کاربرد آن در مدیریت ایمنی ذخایر آب مطرح می-شود.

---

سپتوم و هپیوکامپ به‌صورت توأمان در کنترل اضطراب نقش دارند. در این پژوهش، میان‌کنش احتمالی بین سیستم‌های گابائرژیک سپتومی و دوپامینرژیک هیپوکامپی در تست EPM به‌عنوان مدل سنجش اضطراب بررسی شده است. تزریق دوز10 نانوگرم موسیمول، آگونیست رسپتور گابا-A، در هستۀ سپتوم میانی، تأثیر اضطراب‌زدایی داشت، درحالی‌که دوزهای پایین‌تر آن (5/2 و 5 نانوگرم)، هیچ تأثیری نداشتند. تزریق دوزهای بالاتر (5/0 و 1 نانوگرم) باکلوفن، آگونیست رس‌پتور گابای B، در هستۀ سپتوم میانی، در همان جای‌گاه، حضور در بازوی باز را در تست EPM کاهش داد. اما دوز پایین‌تر (1/0 نانوگرم)، تأثیری نداشت. تزریق آپومورفین، آگونسیت رسپتور D2/D1 دوپامین به درون هستۀ هیپوکامپ پشتی، تأثیرات متضادی بر رفتارهای شبه‌اضطرابی به‌صورت وابسته به دوز داشت. دوز پایین آپومورفین (005/0 میکروگرم) درصد حضور و ورود به بازوی باز را افزایش داد، در حالی‌که دوزهای میانی (01/0 و 05/0 میکروگرم) این پارامترها را تغییر نداد. ولی دوز 1/. این پارامترها را کاهش داد. تزریق توأمان دوزهای بی‌اثر آپومورفین (01/0 میکروگرم) و موسیمول (5/2 نانوگرم)، به‌ترتیب به‌درون هیپوکامپ پشتی و سپتوم میانی، رفتارهای شبه‌اضطرابی را به‌صورت معنی‌داری کاهش داد. در حالی‌که تزریق توأم دوزهای بی‌اثر آپومورفین (01/0 و 05/0  میکروگرم ) و باکلوفن (1/0 نانوگرم) اثر اضطراب‌زایی ایجاد کرد. نتایج نشان می‌دهد که احتمالاً سیستم‌های دوپامینرژیک هیپوکامپی و گابائرژیک سپتومی به‌صورت سینرژیستیک (هم افزا) در تعدیل اضطراب نقش داشته و دخالت دوپامین در این زمینه وابسته به دوز است .

---

گیاهان کشت شده در شرایط هیدروپونیک با کلرید کادمیوم، 50 و 100 میکرومولار تیمار شدند. تغییرات پارامترهای رشدی و بیوشیمیایی در ریشه‌ها و اندام هوایی گیاهان بررسی شد. نتایج حاصل از بررسی‌ها نشان داد که با افزایش غلظت کادمیوم وزن خشک ریشه، محتوای رنگیزه‌ای (کلروفیل a، b و کاروتنوئیدها)، احیاء دی‌کلروفنل ایندوفنل (واکنش هیل)، محتوای نیترات و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز (NR) کاهش یافت در صورتی‌که درصد نشت الکترولیت‌ها (ELP)، میزان اسید آمینه‌های آزاد، تیول‌های غیرپروتئینی (NPT)، آب اکسیــژن آندوژنی و مالون دی‌آلدئید (MDA) به‌عنوان شاخص پراکسیداسیون چربی‌ها افزایش یافت.

---

اکوسیستم های آبی یکی از مهمترین عرصه های زیستی است که دربرگیرنده مجموعه ای از تاکسون ها و گونه های متنوع آبزی است. تخریب این اکوسیستم ها، باعث از بین رفتن گونه های گیاهی آبزی و موجودات وابسته به آنها می شود. تاکنون تحقیق جامعی در مورد تنوع گونه ای گیاهان آبزی و عوامل موثر بر پراکنش آنها در استان مازندران انجام نشده است. در این تحقیق، تنوع گیاهان آبزی در شرق و غرب استان مازندران در مردابهای دائمی، مردابهای فصلی، باتلاق های جنگلی و مزارع برنج بررسی شد. 30 رویشگاه بر روی نقشه استان تعیین گردید و با استقرار 161 واحد نمونه برداری به روش سیستماتیک-تصادفی، تعداد 126 گونه شناسایی شد و فهرست کلیه گونه ها همراه با درصد پوشش هر گونه بر اساس سطح اشغال شده در هر کوادرات یادداشت شد. محاسبه و مقایسه تنوع گونه ای نشان داد که تنوع گونه ای ماکروفیت های آبزی در شرق و غرب تابعی از گرادیان رطوبت است. بر اساس روش دومارتن، آب و هوای غرب استان بسیار مرطوب و آب و هوای شرق مدیترانه ای است. بر این اساس شرایط مناسب برای رشد گیاهان آبزی در غرب استان بیشتر است و تنوع گونه ای هم در مردابها و هم در مزارع غرب مقدار بالاتری را نسبت به تنوع گونه ای مردابها و مزارع شرق استان نشان می دهد. در تحقیق حاضر با روش طبقه بندی den Hartog & Veld برای گیاهان آبزی، تنوع گیاهان رطوبت دوست، گیاهان مردابی و گیاهان آبزی حقیقی نیز محاسبه شد. نتایج نشان دهنده بالا بودن شاخص های تنوع گونه ای برای گیاهان رطوبت دوست است. گیاهان آبزی حقیقی بالاترین تنوع را بعد از گیاهان رطوبت دوست داشتند و کمترین تنوع در مورد گیاهان مردابی مشاهده شد. نتایج نشان داد که از نظر آماری بین شاخص تنوع گونه ای شانن در شرق و غرب و نیز بین گروه های گیاهان رطوبت دوست، گیاهان آبزی حقیقی و گیاهان مردابی تفاوت معنی داری وجود دارد (05/0(P کلمات کلیدی: تنوع گونه ای، گیاهان رطوبت دوست، گیاهان آبزی حقیقی، گیاهان مردابی، استان مازندران

---

تاکسونومی و ریخت‌شناسی 24 جمعیت از سالویا آتروپاتانا(نعناییان) در ایران بررسی شده است. تغییرات ریخت‌شناسی اغلب در تراکم و پوشش کرک در سطح و قاعدۀ ساقه، طول برگ، شکل حاشیۀ برگ، پوشش کرک در سطح برگ، شکل حاشیۀ برگ گل ‌آذینی، پوشش کرک در سطح براکته، پوشش کرک در سطح کاسه‌گل، طول جام گل، پوشش کرک در سطح جام گل و طول خامه مشاهده شده است. به‌منظور تعیین روابط درون گونه‌ای از تحلیل خوشه‌ای با استفاده از ضریب فاصلۀ اقلیدسی و نرم‌افزار SPSS V.11.5 استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل خوشه‌ای حاکی از وجود تنوع در بین جمعیت‌های این گونه است. بر پایۀ نتایج حاصل از این پژوهش، تغییرپذیری ریخت‌شناسی در جمعیت‌های این گونه ناشی از وجود چندشکلی و دورگه‌گیری درون‌گونه‌ای است.

---

چکیده
منطقه یحیی آباد واقع در شیب های جنوبی کرکس با مساحتی حدود 6000 هکتار در 35 کیلومتری جنوب غربی نطنز در استان اصفهان قرار دارد و جزء اکوسیستم های کوهستانی خشک ایران محسوب می شود. هدف از این پژوهش گروه بندی گونه های گیاهی موجود در منطقه و ارتباط آنها با عوامل محیطی مختلف نظیر ارتفاع و ویژگی های خاک است. نمونه برداری از گیاهان با روش نمونه برداری سیستملتیک-تصادفی انجام یافت. با استفاده از کوادراتهایی با ابعاد 2×5/1 متر (3 متر مربع) درصد پوشش گونه های گیاهی اندازه گیری شد. گروه بندی گونه های گیاهی با استفاده از آنالیز خوشه ای و ارتباط آنها با عوامل محیطی با استفاده از روش های رج بندی تعیین گردید. آنالیز خوشه ای تعداد 8 گروه گیاهی در منطقه را مشخص نمود و روش های مختلف رج بندی عامل ارتفاع را به عنوان عامل اصلی در تفکیک گروه های گیاهی نشان دادند. با توجه به ارتفاع نسبتاً یکنواخت منطقه و نیز فشار چرای دام، رابطه مشخصی بین ارتفاع و شاخص های تنوع وجود ندارد.

---

این پژوهش به‌منظور بررسی اثر حس‌گری گاز و رفتار الکتریکی نمونه‌های ساندویچی برپایۀ سیلیکان متخلخل (PS) با ساختار Cu/Si/PS/Au انجام شده است. لایه‌های نازک PS به روش الکتروشیمیایی از زیر لایۀ سیلیکان با مقاومت ویژه  1.4-2.6 ساخته می‌شوند . پارامترهای قابل تغییر در ساخت نمونه‌ها، زمان آندی‌سازی، فاصلۀ بین آند و کاتد(L) و چگالی جریان آنودی‌سازی و غلظت محلول الکترولیت هستند که محلول الکترولیت شامل اسید‌هیدروفلوریک HF(48%) ، اتانول C2H5OH(99.9%) و آب‌مقطر با نسبت‌های مختلف x:y:z  در نظر گرفته  شده است. نمونه‌ها پس از متخلخل شدن رفتار متفاوتی از خود نشان می‌دهد که این اثر را می‌توان با اندازه‌گیری گاف انرژی از روی نمودار  توجیه کرد. هم‌چنین در این مقاله مشخصه‌های  I-V , I-Tنمونه‌ها در شرایط مختلف و در حضور گازهای  CO2,N2,O2اندازه‌گیری و مقایسه شده‌اند. بهترین شرایط از لحاظ پاسخ به اعمال گاز متعلق به  پارامترهای: چگالی جریان 20 mA/cm²،t = 1800 S ، PH = 1.869 و فاصله بین آند و کاتد L=4 cm است.

---

نانوذرات رسانای پلی‌آنیلین دوپه شده با کلریدریک‌ اسید با روش فراصوت شیمیایی سنتز شدند. نانوکامپوزیت‌های پلی‌آنیلین/ پلی‌(استایرن-متناوب- مالئیک اسید)/ پلی‌استایرن سولفونیک اسید، با تغییر نسبت پلی‌آنیلین در محلول پراکنده، و با روش مخلوط به‌دست آمدند. اثرغلظت کوپلیمر (استایرن- متناوب- مالئیک اسید) و پلی‌استایرن سولفونیک اسید در ساختار نانوکامپوزیت بررسی شد. محلول پراکنده  شده کامپوزیت در حلال تتراهیدروفوران، فیلم‌های رسانایی تولید کردند که این فیلم‌ها با تبخیر تتراهیدروفوران ایجاد شدند. با فرآیند مخلوط بدون اضافه کردن هیچ‌گونه دیسپرس کننده‌ای نانوذرات پلی‌آنیلین به‌خوبی در ماتریکس پلیمر پراکنده شدند، تصاویر گرفته شده با میکروسکوپ الکترونی این را به‌خوبی نشان داد. رسانایی نانوکامپوزیت‌های به‌دست آمده با سیستم چهار نقطه‌ای اندازه‌گیری شد. همۀ نانوکامپوزیت‌های به‌دست آمده رسانا بودند و بین آن‌ها بالاترین رسانایی الکتریکی به‌اندازۀ S/Cm3 وجود داشت. نانوکامپوزیت‌های به‌دست آمده با طیف سنجی‌های FT-IR و  UV-Vis بررسی شدند.

---

جنس مریم گلی از جنس­های مهم تیرۀ نعنائیان است که اغلب گونه­های آن ارزش غذایی و دارویی دارند. در این پژوهش محتوای فنل و فلاونوئید کل و نیز فعالیت آنتی­اکسیدانی عصارۀ متانولی گونۀ سالویا اتیوپیس ارزیابی شد. اجزای موجود در روغن­های ضروری این گونه به‌صورت کمّی و کیفی باGC  و GC-MS آنالیز شد. هم‌چنین فعالیت ضد باکتریایی عصارۀ متانولی روغن‌های ضروری گونۀ بررسی شده به‌ترتیب در برابر شش و دو سویه باکتری گرم مثبت و منفی بررسی شد. نتایج نشان داد که گونۀ سالویا اتیوپیس دارای محتوای ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی­اکسیدانی چشم‌گیری است. در بررسی ترکیبات روغن­های ضروری گونۀ بررسی شده 11 ترکیب شناسایی شد که آلفا-کوپاین با مقدار 48/33% فراوان­ترین ترکیب روغن­های ضروری بود. عصارۀ گونۀ بررسی شده در زمینۀ فعالیت ضد باکتریایی پتانسیل مهاری بسیار زیادی را در برابر باکتری پروتئوس ولگاریس نشان داد؛ هرچند روغن‌های ضروری آن فاقد فعالیت ضد باکتریایی بود.

---

ن
نیکلایت با فرمول عمومی  La_2-xSr_xNiO₄و با در صد آلایش 33/0 x ≈ به روش سل- ژل تهیه شد. با تغییر در دمای بازپخت و پارامترهای رشد سعی شد ذراتی با اندازه‌‌های دانه متفاوت ایجاد شود. ساختار بلوری و خصوصیات فیزیکی آن‌ها به‌وسیلۀ تکنیک‌های طیف پراش پرتو X، تبدیل فوریه طیف عبوری مادون قرمز، طیف سنجی پاشندگی انرژی پرتو X ساطع شده، میکروسکوپ الکترونی روبشی و اندازه‌گیری مقاومت الکتریکی با دما بررسی شد. نتایج XRD و بررسی مورفولوژی سطح نمونه‌ها با SEM نشان داد که کمترین دمای بازپختی که در آن فاز خالص تتراگونال مورد نظر تشکیل می‌شود، 920 درجۀ سانتی‌گراد است. با افزایش دمای بازپخت، اندازۀ بلورک‌ها از nm50 تا mm2 افزایش یافت. اندازه‌گیری طیف عبور اپتیکی (FTIR) نمونه‌ها نشان داد طول پیوند Ni-O در نمونۀ دارای اندازۀ بلورک کوچک‌تر، کوتاه‌تر است که این نتیجه در تطابق با کاهش ثابت‌های شبکه a و c با کاهش دمای بازپخت و اندازۀ بلورک‌ها است. نتایج اندازه‌گیری‌های مقاومت الکتریکی با دما نشان داد که دمای نظم بار با کاهش اندازه ذرات کاهش می‌یابد.

---

دراین مقاله مشخصه‌های تشدید تونل‌زنی (ضریب عبور، چگالی جریان و مقاومت دیفرانسیل منفی) از چاه‌های کوانتومی دوگانۀ مثلثی Al_x Ga_1-x As / Ga As بررسی شده است. برای حل معادلۀ مستقل از زمان شرودینگر در ساختارهای چاه مثلثی از تابع ایری¹ استفاده شده است. به‌طور اساسی، عبارت‌های دقیق ضرایب بازتاب وعبور قبل و بعد از اعمال میدان الکتریکی خارجی برای دو چاه کوانتومی مثلثی متقارن براساس تقریب جرم مؤثر به‌عنوان تابعی از پارامترهای ساختار شامل پهنای چاه، پهنای سد، عمق چاه و ولتاژ اعمال شده به‌دست آمده‌اند. نتایج نشان می‌دهند که یک رفتار مقاومت دیفرانسیلی منفی در این گونه چاه‌های کوانتومی دیده می‌شود

---

مس و نیکل از عناصر ریزمغذی در گیاهان هستند که در حفظ متابولیسم طبیعی و رشد گیاه نقش اساسی دارند، ولی مازاد آن‌ها نیز بر بسیاری از عمل‌کردهای فیزیولوژیکی اثر بازدارندگی دارد. در این پژوهش، گیاه ذرت تحت تیمارهای سولفات مس (0 و 100 میکرو مولار)، سولفات نیکل (0، 100 و 200 میکرو مولار) و برهم‌کنش مس (100 میکرومولار) و نیکل (100 و 200 میکرومولار) در محیط هیدروپونیک کشت شدند. بعد از یک ماه تیمار، پارامترهای رشد و برخی تغییرات بیوشیمایی در ریشه‌ها و اندام هوایی گیاهان کشت شده بررسی شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت مس و نیکل، محتوای رنگیزه‌ای (کلروفیل a، b و کاروتنوئید کل)، طول و وزن خشک ریشه‌ها و اندام هوایی کاهش یافت، در صورتی‌که نشت یون K⁺ و میزان مالون دی‌آلدئید به‌عنوان شاخص پراکسیداسیون چربی و فعالیت برخی آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی افزایش یافت، هم‌چنین برهم‌کنش مس و نیکل اثر هم‌یاری با یک‌دیگر داشته و اثر هم را تشدید کردند.