پژوهش های نوین فیزیک

---

در خلال دودهه گذشته، میدان‌های الکترومغناطیسی در درمان بیماری‌هایی نظیر بیماری‌های ماهیچه‌ای- اسکلتی و غضروفی کاربرد وسیعی داشته است. به منظور بررسی تأثیر میدان‌های الکترومغناطیسی بر مراحل تکوین جوانه‌های اندام حرکتی(70(n=، روش کشت جوانه اندام حرکتی جلویی و عقبی برای اولین بار در ایران، در آزمایشگاه زیست‌شناسی تکوینی گروه زیست‌شناسی دانشگاه تربیت معلم تهران راه‌اندازی گردید. با استفاده از روش گریـد1 درمحیط کشت Eagle’s MEM 2، درفـاز بین محیـط کشـت مایـع و هـوا، و درC 1/0±37، جوانه‌ها انکوبه شدند. بدین منظور، تکوین سه گروه از جوانه های اندام حرکتی (کنترل، شم و آزمایشی) مورد بررسی قرار گرفتند. جوانه‌ های مربوط به دو گروه آزمایشی و شم، در روز 5/11 رشد و نمو جنینی، از بدن موش‌ها جدا گشتند و به مدت دو روز در شـرایط مذکـور انکوبـه شدنــد؛ در ایـن مـدت، گروه‌های آزمایشـی برای دو ساعت تحت تأثیـر میدان الکترومغناطیسی با فرکانس Hz50 و شدت 131 گوس قرار گرفتند، گروه‌های کنترل در روز 5/13 رشد و نمو جنینی از بدن قطع شدند. مطالعات مورفولوژیکی وهیستولوژیکی نمونه‌ها در قبل و پس ازمقطع‌گیری و رنگ‌آمیزی بافت‌ها، نشان دهنده تغییرات معنی‌دار(001/0, P< 01/0 , P<05/0(P< در تکوین جوانه‌های اندام حرکتی گروه‌های آزمایشی درمقایسه با گروه‌های شم و کنترل بود، به طوری که رشد ونمو به موازات محورهای دورـ نزدیک3 و قدامی ـ خلفی4 دراندام حرکتی جلویی وعقبی در گروه‌های آزمایشی معنی‌دار بود(001/0 (P<و تعداد سلول‌های غضروفی، سلول‌های درحال تقسیم و گلبول‌های قرمز خون نیز افزایش معنی‌داری (001/0P< ، 01/0 P<و05/0P<) را در گروه‌های آزمایشی نسبت به گروه‌‌های کنترل و شم از خود نشان دادند، در حالی که به علت تمایز به سلول‌های غضروفی، تعداد سلول‌های مزانشیمی کاهش معنی‌داری (001/0P< ، 01/0 P<و 05/0P<) را در گروه‌های آزمایشی داشتند. ولی، تفاوت معنی‌داری در تعداد سلول‌های دژنره شده در گروه‌های آزمایشی نسبت به گروه‌های کنترل و شم مشاهده نشد . این یافته‌ها نشان دهنده اثر تمایزی و رشد ونموی میدان الکترومغناطیسی بر رشد جوانه‌های اندام حرکتی در شرایط in vitro است