علیرضا رکن الدین افتخاری، سعیده فرخی سیس، مهدی پورطاهری، جلال کرمی،
دوره 8، شماره 29 - ( پاییز 1398 )
چکیده
یکی از مهمترین عوامل زیربنایی برای توسعه هر کشوری و مناطق روستایی آن، وجود شبکه جادهای کارامد و مطلوب در آن کشور جهت رفع نیازهای حمل و نقل آن است. در روند توسعه روستایی، شرط اصلیِ به حرکت در آوردن مکانیسمهای توسعه اقتصادی ایجاد شبکه جاده روستایی مناسب است. با وجود چنین شبکهای، حمل آسان فرآوردههای کشاورزی به مراکز مصرف و صادرات، امکانپذیر گشته و کشاورزی را از سودآوری کافی برخوردار میسازد. چه بسیارند روستاهایی که از موقعیت مناسب تولیدی برخوردارند ولی به دلیل نبود امکانات ارتباطی و حمل و نقل در انزوا به سر میبرند و از این موقعیت بهره کافی ندارند. لذا این موضوع به طور گستردهای پذیرفته شده است که یک اقتصاد با شبکههای ارتباطی-جادهای- مناسب در مقایسه با اقتصادهای با شبکه ارتباطی ضعیف در شرایط رقابتپذیری با صرفهتری قرار دارد. پیشرفت در حمل و نقل و ارتباطات، بخش کشاورزی، صنعت و دیگر بخشها را ارتقاء داده و همچنین منجر به بهبود استاندارد زندگی عموم مردم میشود. از دیدگاه توسعهای بهبود دسترسی، محرومیت اجتماعی را با افزایش قابلیتهای فردی کاسته و مزایای فیزیکی، اجتماعی-اقتصادی و روانی را ایجاد میکند. در مناطق دور افتاده روستایی، خدمات حمل و نقل روستایی دسترسی حیاتی بین مزارع، روستاها و بازار برای انتقال مردم، نهادهها، تولیدات کشاورزی و کالاهای مورد نیاز برای معیشت روستایی فراهم میکنند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل نقش(اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی/کالبدی) شبکه جادهای روستایی با تاکید بر مناطق روستایی صادرکننده محصولات کشاورزی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش، روستاهای تولیدکننده محصول سیب شهرستان مراغه واقع در استان آذربایجان شرقی میباشد. و از آزمون آماری تی تک متغیره برای تحلیل دادهها استفاده شده است. یافتهها نشان داد شبکه دسترسی جادهای در روستاهای مورد مطالعه در بعد اقتصادی دارای نقش مناسب بوده و در دیگر ابعاد از عملکرد پایین برخوردار بوده و نتوانسته نقش خود را به خوبی ایفا کند.
