سازمان فضایی یا ساماندهی همگن توسعهی فضا، یکی از دغدغههای بنیادی سیاستمداران و برنامهریزان در مقیاسهای گوناگون ملی، منطقهای و فرامنطقهای است. برنامهریزی، ارتباط و جریانهای میان سکونتگاهها بهویژه در مناطق مرزی، نیاز به سازماندهی فضایی را برای نواحی روستایی بهوجود میآورد تا مسائل کلان و ملی، همچون موضوعات امنیتی را بتوان دقیقتر و کارآمدتر ساماندهی کرد. با توجه به چنین اهمیتی، پژوهش پیش روی، کوشیده است تا سطح توسعهی فضایی دهستانهای مرزی استان خراسان جنوبی را مطالعه کند. در پژوهش پیش رو، 23 شاخص از شاخصهای توسعهی فضایی واکاوی شده است. پژوهش، از لحاظ روشی علی- مقایسهای است و با بهرهگیری از روش شباهت به گزینهی ایدهآل (تاپسیس) و روش آنتروپی به بررسی آمایشی 11 دهستان از مجموع دهستانهای مرزی استان خراسان جنوبی پرداخته است. نتایج این پژوهش، نشان از آن دارد که دهستان "مود"، در بالاترین سطح برخورداری نسبت به دیگر دهستانهای مورد مطالعه قرار دارد. از لحاظ توسعهی شاخصهای اقتصادی- اجتماعی، آموزشی- فرهنگی، بهداشتی- درمانی و شاخصهای زیربنایی، 6 دهستان شامل درح، مومن آباد، میغان، بندان، شوسف و گزیک بعنوان دهستانهای نیمه برخوردار و چهار دهستان به ترتیب شامل قهستان، میاندشت، نهارنجان و عربخانه بهعنوان دهستانهای محروم شناسایی شدند. از این رو، به نظر میرسد که سازمان فضایی در میان دهستانهای مرزی استان خراسان جنوبی، به شدت نامتوازن و نامتجانس است.
