1- دانشجوی دکتری دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی ، hengamehshiravand@yahoo.com
2- استاد اقلیم شناسی دانشگاه شهیدبهشتی،
3- استادیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی،
4- کارشناس اداره کل منابع طبیعی استان لرستان،
چکیده: (5944 مشاهده)
پدیده زوال یکی از مهمترین دلایل تخریب و مرگ و میر درختان بلوط در جنگلهای زاگرس است که به دلیل گستردگی و تنوع توپوگرافی تعیین آن از طریق پایش و عملیات میدانی به آسانی امکانپذیر نیست. بنابراین تصاویر ماهوارهای یکی از منابع مهم جهت نمایش تغییرات محیطی و مدیریت آن است. تغییرات در یک اکوسیستم اغلب به صورت تدریجی میباشد اما گاهی در زمانی کوتاه تغییرات فاحشی صورت میگیرد. که این تغییر میتواند باعث به وجود آمدن فاجعهای شود که شناسایی آن کاری بسیار دشوار میباشد. یک روش پیشنهاد شده برای این وضعیت استفاده از مدل BFAST میباشد که با تجزیه سری زمانی در روند، فصلی و اجزای باقیمانده، تغییرات را در سری زمانی شناسایی میکند و به طور مکرر زمان و مقدار تغییرات را تخمین زده و مسیر و مقدار تغییرات را شناسایی میکند. لذا در این پژوهش با استفاده از این مدل و تصاویر ماهوارهای به پایش و ارزیابی تغییرات پوشش و زوال جنگلهای بلوط در استان لرستان در دوره آماری (2017-2000) پرداخته شد. نتایج نشان داد در طول دوره مورد بررسی بیش از 42804 هکتار (5/1 درصد) از جنگلهای بلوط استان در اثر پدیده زوال از بین رفته است. همچنین بر اساس روش BFAST نمودار روند تغییرات دارای شکست بوده و تغییرات فرکانسی آنها نیز نامنظم است. بررسی و مقایسه پوششهای مختلف جنگل نیز بیانگر کاهش میزان NDVI است که نشان دهنده فراگیر بودن روند کاهش پوشش جنگلی است. همچنین بررسی نمودار خودهمبستگی و ضریب کندال تاو و روند آن حاکی از تغییرات زیاد و شدت شکست (7/0-) در منطقه مورد مطالعه است. نمودار فصلی نیز دارای تغییرات غیریکنواخت و نامنظم است که ناشی از وجود تغییرات در جنگلهای بلوط منطقه است. از نتایج حاصل از این پژوهش میتوان در بررسی تغییرات پوشش جنگلهای بلوط منطقه و مدیریت و چاره اندیشی برای این پدیده استفاده نمود.