Mendeley  

Zotero  

ghahramani tolabi A, nouri S A. (2024). Typology of historical baths of Kermanshah with emphasis on the location. jgs. 24(74), 390-413. doi:10.61186/jgs.24.74.13
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-3978-fa.html

حمام‌ها از جمله بناهای عام‌المنفعه‌ای هستند که در دوره‌های تاریخی مختلف شکل و معماری آنها دستخوش تغییرات قرار گرفته اما روابط  فضایی آنها همواره از الگویی ثابت پیروی کرده است. به دلیل اهمیت این بناهای ارزشمند، حمام‌ها همواره مورد پژوهش محققین بوده است. کرمانشاه یکی از شهرهایی است که در طول دوران تاریخی علی‌الخصوص در دوره قاجار به دلیل قرارگیری در مسیر عتبات عالیات مورد توجه حکام وقت بوده و دارای بافت و نمونه‌های متعددی از حمام‌های تاریخی است. بنابراین پژوهش حاضر در پی شناخت گونه‌های حمام‌های تاریخی استان کرمانشاه با تآکید برموقعیت استقرار است. برای دستیابی به این مهم لازم است عوامل مؤثر بر شکل‌گیری، موقعیت استقرار در بافت‌های شهری، روستایی و محلات، هندسه فضایی حمام‌های کرمانشاه بررسی شود. روش تحقیق در این پژوهش، روش توصیفی - تحلیلی است که بر اساس بررسی‌های میدانی، تجزیه و تحلیل موقعیت استقرار، سازه، معماری، تزئینات ، تناسبات و مصالح 12 نمونه از حمام‌های استان کرمانشاه و مطالعه تطبیقی - تاریخی نمونه‌ها صورت گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق نشانمی‌دهند که حمام‌های استان کرمانشاه از لحاظ محل استقرار به 6 گونه: حمام در درون بازار، حمام منفرد در محلات، حمام دوقلو در محلات، حمام به عنوان عنصری از یک مجموعه در محلات، حمام در درون خانه‌ها و حمام در بافت روستایی تقسیم شده‌اند. هندسه فضاهای حمام‌های کرمانشاه تابع موقعیت استقرار در بافت شهر یا روستا می‌باشد. فضاها و راهروهای ارتباطی در حمام‌های محلات و وابسته به بازار بر اساس پیمون بزرگ اما در حمام‌های خصوصی و حمام‌های درون خانه و حمام‌های روستایی بر اساس پیمون کوچک است. فضاهای اصلی حمام‌های شهری دارای تزئینات آهک‌بری، اما حمام‌های روستایی فاقد تزئینات آهک‌بری هستند. تمام حمام‌های مورد مطالعه، دارای 3 فضای اصلی بینه، گرمخانه و خزینه آبگرم هستند و مساحت فضای گرمخانه به نسبت، بیشتر و بزرگتر از فضای بینه است.