[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
آمار نشریه::
::
شناسنامه نشریه
..
پایگاه‌های نمایه‌کننده

  AWT IMAGE   AWT IMAGE 
 AWT IMAGE   AWT IMAGE 
   

   

..
پایگاه‌های اجتماعی
     
ACADEMIA
 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملكرد دوفصلنامه زبان و ادبيات فارسي چيست؟
عالي
خوب
متوسط
ضعيف
   
..
:: جلد 30، شماره 93 - ( 11-1401 ) ::
جلد 30 شماره 93 صفحات 57-29 برگشت به فهرست نسخه ها
کارکرد جمله‌های ساده و مرکب در مثنوی
زهره امانی* 1، عصمت خوئینی قزلجه2
1- دانشگاه خوارزمی ، zohreh.amani92@gmail.com
2- دانشگاه خوارزمی
چکیده:   (4878 مشاهده)
بخش بزرگی از گیرایی کلام مولانا به شیوه بیان و نحو کلام او مربوط می‌شود که بسیاری از رمزهای آن همچنان پوشیده مانده ‌است. برای کشف این زیبایی‌ها، هیچ راهی جز تحلیل جزئی‌نگرانه زبان او وجود ندارد. در پژوهش حاضر، نگارندگان با بررسی بسامد و کارکرد نحوی جملات ساده و مرکب مثنوی یکی از عوامل انسجام متن را واکاوی می‌کنند.
این تحقیق برمبنای 1372 بیت آغاز دفتر اول مثنوی انجام شده و شیوه کار مبتنی بر روش آماری و تجزیه و تحلیل ساختاری و طبقه‌بندی جملات است. از این بررسی نتایج درخور ‌توجهی درباره ارتباط تنگاتنگ محتوای متن با ساختمان جمله‌ها به‌دست آمده است. طبق بررسی‌های به‌عمل‌آمده، بسامد کاربرد جمله‌های مرکب نسبت به جمله‌های ساده بیشتر است و از میان انواع جمله‌های مرکب، جمله‌هایی که از الگوی «پایه+پیرو» تشکیل شده‌اند بسامد بیشتری دارند. این طرز جمله‌بندی مثنوی سبب انسجام متن شده ‌است و بستر مناسبی برای محتوای آموزشی مثنوی فراهم آورده است. به‌علاوه، با این بررسی مشخص شد که مولانا در دریافت معنای جمله‌های مرکب مخاطب خود را فعالانه شرکت می‌دهد، به‌طوری‌که گاه حرف ربط را از ساختمان جمله حذف کرده و به خواننده اجازه داده ‌است که براساس گزینش هریک از دو جمله پایه یا پیرو، حرف ربط مناسب را خود برگزیند، یا در جمله‌های مرکب پیچیده، یک جمله هم‌زمان دو نقشِ پایه و پیرو را دارد؛ به‌این‌معنی که نسبت به جمله‌ پیش و پس از خود، نقش آن متفاوت می‌شود.

 
واژه‌های کلیدی: مولانا، مثنوی، جمله، جمله مرکب، پایه، پیرو
متن کامل [PDF 3605 kb]   (1275 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: دستور زبان فارسی
فهرست منابع
1. آذرمينا، محمدتقي (1390) «بررسي جمله‌هاي مرکب سوگند». پژوهش‌هاي زبان و ادب فارسي دانشگاه اصفهان. دورة جديد. شمارة 4 (پياپي12): 39-52.
2. ابن‌الرسول، سيد محمدرضا؛ سميه کاظمي نجف‌آبادي، و مهري کاظمي (1395) «رابطة معناي جمله‌وارة پايه و پيرو در جمله‌هاي شرطي زبان فارسي». ادب فارسي. سال ششم. شمارة1 (پياپي17): 2-22.
3. ابوالقاسمي، محسن (1392) دستور تاريخي مختصر فارسي. چاپ دهم. تهران: سمت.
4. اسداللهي، خدابخش (1393) «کارکرد حروف ربط تأويلي در جمله‌هاي مرکب ديوان حافظ». پژوهش‌هاي ادبي و بلاغي. دورة دوم. شمارة 2 (پياپي 6): 87-100.
5. اسکولز، رابرت (1383) ساختارگرايي در ادبيات. ترجمة فرزانه طاهري. چاپ دوم. تهران: آگاه.
6. اصغري، صغري (1391) بررسي ساختمان فعل و جمله در ديوان حافظ. پايان‌نامة کارشناسي‌ارشد. وزارت علوم تحقيقات و فناوري. دانشکدة ادبيات و زبان‌هاي خارجي. دانشگاه تبريز.
7. اُگريدي، ويليام؛ مايکل دابرووسکي، و مارک آرنف (1392) درآمدي بر زبان‌شناسي معاصر. ترجمة علي درزي. چاپ ششم. تهران: سمت.
8. انوري، حسن و حسن احمدي گيوي (1392) دستور زبان فارسي2. ويرايش چهارم. تهران: فاطمي.
9. باطني، محمدرضا (1374) توصيف ساختمان دستوري زبان فارسي. چاپ هفتم. تهران: اميرکبير.
10. پالمر، فرانک (1374) نگاهي تازه به معني‌شناسي. ترجمة کوروش صفوي. چاپ پنجم. تهران: مرکز.
11. حق‌شناس، علي‌محمد و ديگران (1387) دستور زبان فارسي. تهران: مدرسه.
12. خيام‌پور، عبدالرسول (1375) دستور زبان فارسي. چاپ دهم. تهران: کتابفروشي تهران.
13. راسخ‌مهند، محمد (1398) نحو زبان فارسي. چاپ دوم. تهران: آگه.
14. شهيدي، سيدجعفر (1382) از ديروز تا امروز. تهران: قطره.
15. صيادکوه، اکبر، و حسن دست‌موزه (1396) «کارکرد جملة مرکب در بوستان سعدي». فنون ادبي. سال نهم. شمارة 2: 83-102.
16. طبيب‌زاده، اميد (1385) ظرفيت فعل. تهران: مرکز.
17. طبيب‌زاده، اميد (1391) دستور زبان فارسي. تهران: مرکز.
18. غلامعلي‌زاده، خسرو (1386) ساخت زبان فارسي. چاپ پنجم. تهران: احياء کتاب.
19. فتوحي، محمود (1390) سبک‌شناسي. چاپ دوم. تهران: علمي.
20. فرشيدورد، خسرو (1378) جمله و تحوّل آن در زبان فارسي. چاپ دوم. تهران: اميرکبير.
21. فرشيدورد، خسرو (1384) دستور مفصّل امروز. چاپ دوم. تهران: سخن.
22. کالر، جاناتان (1385) نظرية ادبي. ترجمة فرزانه طاهري. چاپ دوم. تهران: مرکز.
23. گلفام، ارسلان (1386) اصول دستور زبان. چاپ دوم. تهران: ذره.
24. لوراگي، سيلويا، و کلوديا پارودي (1397) کليدواژه‌هاي نحو و نظريه‌هاي نحوي. ترجمة محبوبه نادري و ايفا شفائي. تهران: نويسة پارسي.
25. مشکوه‌الدّيني، مهدي (1379) دستور زبان فارسي برپاية نظرية گشتاري. ويرايش دوم. مشهد: دانشگاه فردوسي.
26. مشکوه‌الدّيني، مهدي (1387) دستور زبان فارسي و واژگان و پيوندهاي ساختي. چاپ سوم. تهران: سمت.
27. مولانا جلال‌الدين محمد (1379) مثنوي معنوي. تهران: دوستان.
28. مهرآوران، محمود (1394) «الگوي شناور در ساخت جمله‌هاي مرکّب با توجه به کاربرد زمان افعال». فنون ادبي. سال هفتم. شمارة 2: 87-108.
29. ناتل‌خانلري، پرويز (1382) دستور زبان فارسي. چاپ نوزدهم. تهران: توس.
30. نجوميان، اميرعلي (1396) نشانه‌شناسي. تهران: مرواريد.
31. نوبهار، مهرانگيز (1389) دستور کاربردي زبان فارسي. ويراست دوم. تهران: رهنما.
32. وثوقي، حسن (1363) «جملة مرکب و حذف معادل‌ها در زبان فارسي». دانشکدة ادبيات و علوم انساني دانشگاه تبريز. 188-171.
33. وحيديان‌کاميار، تقي، و غلامرضا عمراني (1383) دستور زبان فارسي(1). چاپ ششم. تهران: سمت.
34. وحيديان کاميار، تقي (1384) «قواعد گشتار جمله‌هاي مرکب به ساده». فصلنامة ادبيات فارسي دانشگاه آزاد مشهد. شمارة 5: 37-45.
35. Hawkins. J. A. (2004) Efficiency and Complexity in Grammars. Oxford: Oxford University Press. [DOI:10.1093/acprof:oso/9780199252695.001.0001]
36. Abolghasemi, Mohsen (2014) Dastor-e- tarikhi-e- mokhtasar-e- farsi, Tehran: Samt. [In Persian].
37. Anvari, Hassan and Ahmadi Givi, Hassan (2013) Dastor-e- zaban-e-farsi 2, Tehran: Fatemi. [In Persian].
38. Asadollahi, Khodabakhsh (2014) "Conjunctions function of conversion in composites JmlhHay Hafez Review", Pajoheshhaye adabi va belaghi, Second course, No.2 (6): 87-100. [In Persian].
39. Asghari, Soghra (2012) Barasie sakhteman feal va jomle dar divan-e- Hafez, Master's thesis, Ministry of science research and technology, University of Tabriz, Faculty of Literature and foreign language. [In Persian].
40. Azarmina, Mohammad Taghi (2011) ''Barrasi jomlehaye morakab-e- sogand'', Pajoheshhaye zaban va adabiat-e- farsi), Faculty of Literature and Human sciences, University of Esfehan, New course, No.4, (12): 39-52. [In Persian].
41. Bateni, Mohammad Reza (1995) Tosif-e-sakhteman-e-dastori-e- zaban-e-farsi, press 7, Tehran: Amir Kabir. [In Persian].
42. Culler, Jonathan (2006) Literary Theory, translated by Farzaneh Taheri, Tehran: Markaz. [In Persian].
43. Farshidvard, Khosrow (1999) Sentence and It's revolution In Persian Lanuage, Tehran: Amir Kabir. [In Persian].
44. Farshidvard, Khosrow (2005) Persian Grammer in Detaile, Tehran: Sokhan. [In Persian].
45. Fotouhi, Mahmoud (2011) Stylistics, Tehran: Elmi. [In Persian].
46. Gholamalizadeh, Khosrow (2007) The structure of Persian Language, Tehran, Ehya-e- ketab. [In Persian].
47. Golfam, Arsalan (2007) Principals of Persian Grammer, Tehran: Zarreh. [In Persian].
48. Haghshenas, Ali Mohammad and et.al (2008) Perisan Grammer, Tehran: Madreseh. [In Persian].
49. Hawkins. J. A (2004) Efficiency and Complexity in Grammars. Oxford: Oxford Uuniversity Press. [In Persian]. [DOI:10.1093/acprof:oso/9780199252695.001.0001]
50. Ibn-Al Rasoul, Seyyed Mohammad Reza; Somayeh Kazemi Najafabadi; and Mehri Kazemi (2016) ''The Semantic Relationship between Main and Consequence Clauses in Conditional Sentences'', Adab-e-farsi, No 17: 2-22. [In Persian].
51. Khayampoor, Abd-Al Rasool (1996) Perisan Grammer, Tehran: Shahr-e Ketab. [In Persian].
52. Luraghi, Sylvia and Claudia Parodi (2018) Key Terms in Syntax and Syntactic Theory, translated by Mahboubeh Naderi and Eifa Shafaei, Tehran: Neviseh-e Parsi. [In Persian].
53. Meshkatoddini, Mehdi (2000) Perian Grammer based on Gestari Grammer, Mashhad: Ferdowsi University. [In Persian].
54. Meshkatoddini, Mehdi (2008) Persian Grammer and Vocabulary and Structural reletives, Tehran: Samt. [In Persian].
55. Mehravaran, Mahmood (2015) "The Dangling model in the construction of compound sentences with regard to verb tenses", Fonoon-e adabi, No.2: 87-108. [In Persian].
56. Mowlavi, Jalaladin Mohammad (2000) Masnavi, Tehran: Doostan. [In Persian].
57. Natel Khanlari, Parviz (2003) Persian Grammer, Tehran: Tous. [In Persian].
58. Nobahar, Mehrangiz (2010) Functional Persian Grammer, Tehran: Rahnama. [In Persian].
59. Nojoumian, Amir Ali (2017) Semiotics, Tehran, Morvarid. [In Persian].
60. Palmer, Frank. R (1995) Semantics, translated by Kourosh Safavi, Tehran: Markaz. [In Persian].
61. Rasekh Mohanned, Mohammad (2019) Persian Language Syntax, Tehran: Agah. [In Persian].
62. Sayyadkouh, Akbar and Hassan Dast Mouzeh (2017) "Functions of compound sentences in saadi's Boustan", Literary Arts, No.2: 83-102. [In Persian].
63. Scholes, Robert (2004) Structuralism in Literature: An Introduction, translated by Farazaneh Taheri, 2th press, Tehran: Agah. [In Persian].
64. Shahidi, Seyyed Jafar (2003) Since Yesterdat to today, Tehran: Ghatreh. [In Persian].
65. Tabibzadeh, Omid (2006) Verb Capacity, Tehran: Markaz. [In Persian].
66. Tabibzadeh, Omid (2012) Persian Grammer, Tehran: Markaz. [In Persian].
67. Vahidian Kamyar, Taghi and Gholamreza Omrani (2004) Persian Grammer (1), Tehran: Samt. [In Persian].
68. Vahidian Kamyar, Taghi (2005) "Rules for turning a compound sentence into a simple one", Specialized quarterly literature of Azad university of Mashhad, No.5: 37-45. [In Persian].
69. Vosoughi, Hassan (1984) "Compound Sentence and Elimination of Equivalents in Persian Language", Journal of Faculty of Literature and Human sciences, University of Tabriz: 171-188. [In Persian].
70. William O'Grady, Michael Dobrovolsky, Mark Aronoff (2013) Contemporary Linguistics, translated by Ali Darzi, Tehran: Samt. [In Persian].
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Amani Z, Khoeini E. Functions of Simple and Compound Sentences in Masnavi. Persian Language and Literature 2023; 30 (93) :29-57
URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4042-fa.html

امانی زهره، خوئینی قزلجه عصمت. کارکرد جمله‌های ساده و مرکب در مثنوی. زبان و ادبيات فارسی. 1401; 30 (93) :29-57

URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4042-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
جلد 30، شماره 93 - ( 11-1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.09 seconds with 42 queries by YEKTAWEB 4666