دوره 4، شماره 2 - ( 4-1396 )
جلد 4 شماره 2 صفحات 36-19 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
sharifi Z, nooripour M, sharifzadeh M. Analysis of rural households' vulnerability in The Central District of Dena County: the application of the sustainable livelihoods framework. Journal of Spatial Analysis Environmental Hazards 2017; 4 (2) :19-36
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-2714-fa.html
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-2714-fa.html
شریفی زینب، نوری پور مهدی، شریف زاده مریم. تحلیل آسیبپذیری خانوارهای روستایی بخش مرکزی شهرستان دنا:
کاربرد چارچوب معیشت پایدار
. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. 1396; 4 (2) :19-36
1- ، mnooripoor@yu.ac.ir
چکیده: (8402 مشاهده)
آسیب پذیری یکی از مفاهیم اساسی در رویکرد معیشت پایدار است که بر اساس وجود زمینههای آسیبرسان (تکانه ها، روند ها و فصلی بودن) به دنبال کاهش فقر در جامعه روستایی است. هدف اصلی تحقیق حاضر، شناسایی وضعیت آسیبپذیری خانوارهای روستاهای بخش مرکزی شهرستان دنا بوده است. جامعه آماری تحقیق 2500 سرپرست خانوارهای روستایی ساکن در 38 روستا بودند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان، 300 خانوار از طریق نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند. ابزار جمعآوری دادهها در این پژوهش، پرسشنامه ساختارمند و محقق ساخته بود. روایی ابزار تحقیق با استفاده از پانل متخصصان تایید شد. همچنین پایایی ابزار تحقیق با انجام پیشآزمون در خارج از منطقه مورد مطالعه و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (903/0-914/0) مورد تأیید قرار گرفت. در تحلیل یافتهها از فاصله انحراف معیار از میانگین بهره گرفته شد. نتایج نشان داد به طور کلی آسیبپذیری بیش از 40 درصد پاسخگویان در حد متوسط، آسیبپذیری حدود 25 درصد پاسخگویان در حد زیاد، آسیبپذیری حدود 15 درصد پاسخگویان در حد بسیار زیاد و در نهایت آسیبپذیری حدود 10 درصد پاسخگویان در حد بسیار کم بوده است. به منظور کاهش آسیبپذیری خانوارهای روستایی، تعیین قیمت تضمینی برای محصولات کشاورزی توسط سازمان جهاد کشاورزی و نیز تدوین الگوی کشت در منطقه توسط کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی پیشنهاد میگردد.
فهرست منابع
1. آشتاب، عاطفه .1394. تبیین آسیبپذیری ناشی از خشکسالی و عوامل موثر بر‌آن: مورد مطالعه کشاورزان شهرستان هیرمند. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج.
2. اعتمادی، مهشید؛ عزت اله کرمی و غلامحسین زمانی. 1393. آسیب پذیری اجتماعی حاصل از خشکسالی و سازه‌های اثرگذار بر آن: مورد مطالعه باغداران انجیر استهبان فارس. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 10(1): 63-73.
3. پورطاهری، مهدی؛ عبدالرضا رکن الدین افتخاری و نسرین کاظمی. 1392. نقش رویکرد مدیریت ریسک خشکسالی در کاهش آسیبپذیری اقتصادی-اجتماعی کشاورزان روستایی (از دیدگاه مسئولان و کارشناسان) مطالعه موردی: دهستان سولدوز، آذربایجان غربی. پژوهش‌های روستایی، 4(1): 1-22.
4. توکلی، مرتضی؛ شیرکو احمدی و غریب فاضل نیا. 1395. تحلیل عوامل موثر بر معیشت روستایی (بررسی موردی: روستاهای شهرستان سردشت). جغرافیا و برنامه ریزی، 58: 63-81.
5. جمعه پور، محمود و شکوفه احمدی. 1390. تأثیر گردشگری بر معیشت پایدار روستایی (مطالعه موردی: روستای برغان، شهرستان ساوجبلاغ). پژوهش‌های روستایی، 2(1): 33-63.
6. زاهدی مازندرانی، محمد جواد و ابراهیم زاهدی عبقری. 1375. روستاییان فقیر و آسیب پذیر (خطوط اساسی برای شناسایی قشر‌های آسیب‌پذیر روستایی). اقتصاد کشاورزی و توسعه، 4: 11-86.
7. سجاسی قیداری، حمدالله؛ طاهره صادقلو و اسماعیل شکوری فرد. 1395. سنجش سطح دارایی‌های معیشتی در مناطق روستایی با رویکرد معیشت پایدار (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان تایباد). پژوهش و برنامه ریزی روستایی، 5(1): 197-215.
8. سجاسی قیداری، حمدالله؛ طاهره صادقلو و مجتبی پالوج. 1392. اولویت بندی راهبردهای توسعه معیشت پایدار روستایی با مدل ترکیبی سوات-تاپسیس-فازی: مطالعه موردی شهرستان خدابنده. روستا و توسعه، 11(1): 173-198.
9. سلیمانی، عادل؛ حسن افراخته؛ فرهاد عزیزپور و اصغر طهماسبی. 1395. تبیین فرآیند آسیبپذیری روستاییان نسبت به خشکسالی (مطالعه موردی: روستای پشتنگ -شهرستان روانسر). پژوهش و برنامه ریزی روستایی، 5(4): 77-90.
10. روستانت. 1395. اطلاعات آمار روستایی کهکیلویه و بویراحمد، دنا. برگرفته از سایت: http://roostanet.ir/index.aspx?siteid=3&fkeyid=&siteid=3&pageid=3633#table
11. شرفی، لیدا و کیومرث زرافشانی. 1390. سنجش آسیبپذیری، نقطه آغاز مدیریت ریسک در خشکسالی، مطالعه موردی: سر پل ذهاب، اسلام آباد غرب و جوانرود. برنامه ریزی منطقه ای، 1(1): 43-56.
12. شرفی، لیدا و کیومرث زرافشانی. 1389. سنجش‌آسیب پذیری، راهکاری برای مدیریت خشکسالی کشاورزان گندمکار (مطالعه موردی: سر پل ذهاب، اسلام آباد غرب، جوانرود). مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 1(1): 106-120.
13. شهرکی، محبوبه. 1393. بررسی جایگاه کشاورزی چند کارکردی در معیشت پایدار روستایی: مطالعه موردی آبزی پروران شهرستان زاهدان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج.
14. کشاورز، مرضیه؛ عزت اله کرمی و غلامحسین زمانی. 1389. آسیبپذیری خانوار های کشاورز از خشکسالی. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 6(2): 15-32.
15. مطیعی لنگرودی، سید حسن؛ مجتبی قدیری معصوم؛ محمدرضا رضوانی؛ عبدالحمید نظری و بهمن صحنه. 1390. تأثیر بازگشت مهاجران به روستاها در بهبود معیشت ساکنان (مطالعه موردی: شهرستان آق قلا). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 78: 67-83.
16. فروزانی، معصومه؛ مسعود یزدان پناه و فاطمه طاهری. 1395. بررسی عوامل تأثیرگذار بر مدیریت بهینه آب شور با استفاده از چارچوب معیشت پایدار. راهبردهای توسعه روستایی، 3(3): 317-334.
17. قدیری معصوم، مجتبی؛ محمد رضا رضوانی؛ محمود جمعه پور و حمیدرضا باغیانی. 1394. سطح بندی سرمایه‌های معیشتی در روستاهای گردشگری کوهستانی مورد: دهستان بالا طالقان در شهرستان طالقان. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 4(2): 1-18.
18. ودادی، الهام. 1390. تحلیل آسیبپذیری کشاورزان سبزی و صیفی کار با استفاده از چارچوب معیشت‌های روستایی پایدار: مطالعه موردی شهرستان اسدآباد. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان.
19. وثوقی، منصور و علی ایمانی. 1389. آینده توسعه روستایی و چالش‌های پایداری. توسعه روستایی، 1(2): 23-45.
20. Alam G.M. M., K. Alam, Sh. Mushtaq, and M.L. Clarke. 2017. Vulnerability to climatic change in riparian char and river-bankhouseholds in Bangladesh: Implication for policy, livelihoods andsocial development. Ecological Indicators,:72 32-23.
21. Chambers, R., and G. Conway. 1992. Sustainable rural livelihoods: practical concepts for the 21st century. IDS Discussion Paper 296, Institute of Development Studies, Brighton, Sussex, UK.
22. Gallopin, G. C. 2006. Linkages between vulnerability, resilience, and adaptive capacity. Global Environmental Change,.316-235 :(3)16
23. Haidar, M. .2009 Sustainable livelihood approaches the framework, lessons learnt from practice and policy recommendations. Economic and Social Commission for Western Asia, Beirut, 21-22 December 2009.
24. Huang, X., X.Huang, Y. He, and X. Yang.. 2017 Assessment of livelihood vulnerability of land-lost farmers in urban fringes: A case study of Xi'an, China. Habitat International, 59: 9-1.
25. Johnsona, J.E., D.J. Welch, J. A. Maynard, J. D. Bell, G. Pecl, J. Robinsj, and T. Saunders 2016.. Assessing and reducing vulnerability to climate change: Moving from theory to practical decision-support. Marine Policy, 74: 229-220.
26. Keshavarz, M., H. Maleksaeidi, and E. Karami. 2017. Livelihood vulnerability to drought: A case of rural Iran. International Journal of Disaster Risk Reduction, 21: 230-223.
27. Kollmair, M. and S. Gamper. 2002. The sustainable livelihoods approach. Integrated Training Course of NCCR North-South Aeschiried, University of Zurich, Switzerland, 1-11.
28. Nazari, S., Gh. Pezeshki Rad, H. Sedighi and H. Azadi. 2015. Vulnerability of wheat farmers: toward a conceptual framework. Ecological Indicators, 52: 517-532.
29. Liu, Y and Y. Xu.(2016) . A geographic identification of multidimensional poverty in rural China under the framework of sustainable livelihoods analysis. Applied Geography, 76 -62 :73
30. Lohman, H..2016 Comparing vulnerability and adaptive capacity to climate change in individuals of coastal Dominican Republic. Ocean & Coastal Management, 132:.119-111
31. Olsson, L., M. Opondo, P. Tschakert, A. Agrawal, S.H. Eriksen, S. Ma, L.N. Perch, and S.A. Zakieldeen. 2014. Livelihoods and poverty. In: Climate Change 2014: Impacts, Adaptation, and Vulnerability. Part A: Global and Sectoral Aspects. Contribution of Working Group II to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA, pp. 793-832.
32. Popke, J., S. Curtis, and D. W. Gamble2016 .. A social justice framing of climate change discourse and policy: Adaptation, resilience and vulnerability in a Jamaican agricultural landscape. Geoforum, 73:.80-70
33. Shah, K.U., H.B. Dulal, C. Johnson, and A. Baptiste. 2013. Understanding livelihood vulnerability to climate change: applying the livelihood vulnerability index in Trinidad and Tobago. Geoforum, 47: 125–137.
34. Smit, B. and J. Wandel. 2006. Adaptation, adaptive and vulnerability. Global Environmental Change Human and Policy Dimensions, 16: 282-292.
35. Sapkota, P., R. J. Keenan, J.A. Paschen, and H. R. Ojha. 2016. Social production of vulnerability to climate change in the rural middle hills of Nepal. Journal of Rural Studies, 48: 53-64.
36. Senapati, S. and V. Gupta.. 2017 Socio-economic vulnerability due to climate change: Deriving indicators for fishing communities in Mumbai. Marine Policy, 76: 90-97.
37. Zarafshani, K., L. Sharafi., H. Azadi., Gh. Hosseininia., Ph. D. Maeyer and F. Witlox. 2012. Drought vulnerability assessment: The case of wheat farmers in Western Iran. Global and Planetary Change, 99-98: 122–.130
38. Wang, C., Y. Zhang, Y. Yang, Q. Yang, J. Kush, Y. Xu, and X. Linglin.2016 . Assessment of sustainable livelihoods of different farmers in hilly red soil erosion areas of southern China. Ecological Indicators, 64: 122–.131
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
