مرزنجوش به­عنوان گیاهی موثر برای درمان ناباروری در طب سنتی استفاده می­شد. تحقیق حاضر، به مقایسۀ اثر عصارۀ هیدروالکلی سرشاخۀ هوایی مرزنجوش با A₂-  LHRH و 17 بتااسترادیول بر فراساختار تخمک و هیپوفیز در ماهی گورامی سه­خال نابالغ پرداخته است. بدین­منظور 60  قطعه ماهی گورامی سه­خال با میانگین وزنی1± 1/2 گرم به شش گروه: دارونما، نرمال سالین، اتانولی و 3 گروه تجربی (مرزنجوش و 17 بتااسترادیول با دوز 50 میلی­گرم بر کیلوگرم و  LHRH-A₂ با دوز 005/0 میلی­گرم بر کیلوگرم) تقسیم شدند (هر گروه 10 قطعه  ماهی). ماهیان به صورت IM، یک­روز­درمیان و در 7 دوز تزریق شدند. فراساختار تخمک و هیپوفیز قدامی در هر سه تیمار اندازه­گیری و با تیمارهای کنترل مقایسه شد. نتایج نشان داد که اندازۀ فولیکول تخمک و میانگین قطر کیسه­های دستگاه گلژی در تیمار مرزنجوش از تیمار LHRH-A₂ بیشتر، ولی از تیمار 17 بتا­استرادیول کمتر است (p≤0.05). همچنین نتایج حاصل از مقایسه فراساختار هیپوفیز قدامی نشان داد که در تیمار مرزنجوش تعداد گرانول­های کوچک افزایش یافته و مقدار کمی گرانول بزرگ نیز در سلول گنادوتروپ ساخته شده است. در ماهیان تحت درمان با 17بتااسترادیول نیز تعدادگرانول­های بزرگ به­طور قابل توجهی افزایش یافت، در­حالی­که درتیمار LHRH- A₂ گرانول­های بزرگ لیز شده و تحریک به طور کامل صورت گرفته بود. نتایج حاضر حاکی از تاثیر گیاه مرزنجوش بر باروری ماهی گورامی سه­خال بود.